Viačorka: Kali ty noč pad abstrełami pieražyvieš, tady razumieješ, čamu treba dapamahać ukraincam

Dniami ŭ Lvovie i Kijevie adbyŭsia ŭžo čaćviorty biełaruska-ŭkrainski forum Astrožskich — mižnarodnaja sustreča, pryśviečanaja budučyni dvuchbakovych stasunkaŭ, supracy, demakratyzacyi i biaśpieki ŭ rehijonie.

Siarod udzielnikaŭ forumu sioleta byli deputaty Viarchoŭnaj Rady Ukrainy z roznych frakcyj, pradstaŭniki ŭkrainskaha ŭradu i MZS, Ofis Śviatłany Cichanoŭskaj, Abjadnany pierachodny kabiniet, palityki, ekśpierty, analityki, aktyvisty hramadskich arhanizacyj, miedyja. Pryčym nie tolki z Ukrainy i Biełarusi, ale i ź inšych jeŭrapiejskich krain.

— Dla mianie heta ŭžo byŭ piaty ci šosty vizit va Ukrainu paśla poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia, — dzielicca ŭražańniami Franak Viačorka. — Kaniešnie, Kijeŭ mianiajecca. Z adnaho boku, ludzi pryvykajuć da rakiet, ź inšaha — narastaje tryvožnaść ad zaciahnutaści vajny…

Sioleta, tolki my pryjechali ŭ hatel, adrazu pačalisia rakietnyja abstreły, kožnyja 15 chvilin abviaščali pavietranuju tryvohu. Lacieła ŭsio, što možna: i «kinžały», i «hierani» dy «hierbiery», i «šachiedy», i balistyka.

Miascovyja žychary ŭžo navučylisia adroźnivać pa huku, što tam dakładna lacić. Kali niešta nievialikaje, ludzi chavajucca ŭ kalidory, albo niekatoryja rajać u vannym pakoi. Kali balistyka — treba spuskacca ŭ bambaschovišča. Voś i my ŭsioj biełaruskaj delehacyjaj — Ofis, APK, žurnalisty — praviali noč u bambaschoviščy ŭ padvale hatela. Navat, kali intensiŭnaść abstrełaŭ źmienšyłasia, paspali da čaćviortaj-piataj ranicy.

Pavialičyć

Taki dośvied, na maju dumku, treba pieražyć «zachodnikam» — bo paśla hetaha nie budzie naiŭnaści, što da Pucina i jahonaj ahresiŭnaj palityki. Kali ty noč pad abstrełami pieražyvieš, tady razumieješ, čamu treba dapamahać ukraincam, dać im mahčymaść pieramahčy.

— U sacsietkach vy nazvali sioletni forum Astrožskich «mahčyma, najlepšym za čatyry hady». Ci jość adčuvańnie, što biełaruskija i ŭkrainskija ekśpierty, palityki, aktyvisty, tak by mović, hladziać u adnym kirunku, čujuć i razumiejuć adzin adnaho, abo šmat jakija prablemy zastajucca vostrymi i niavyrašanymi?

— Biezumoŭna, staŭleńnie ŭkraincaŭ da biełarusaŭ palepšyłasia, kali paraŭnać z 2022 hodam, kali my ŭsie byli «ahresarami». Ukrainskaje kiraŭnictva, palityki i hramadstva adroźnivajuć režym i ludziej — heta adčuvajecca, asabliva ŭ Kijevie.

Ale vielmi mała ekśpiertyzy, kali kazać pra ŭkrainskija elity. Jość 20‑30 palitykaŭ, čynoŭnikaŭ, jakija Biełaruś razumiejuć, viedajuć i zajmajucca biełaruskaj temaj. Heta nievialikaja supolnaść ludziej.

Našaja zadača — kab Biełaruśsiu zajmalisia, ci prynamsi razumieli, usie ŭ Viarchoŭnaj Radzie, u Ofisie Zialenskaha, va ŭradzie. I takija kanfierencyi razumieńnie pašyrajuć.

Jość šmat kankretnych napramkaŭ, pa jakich my pracujem. Siarod ich — vyrašeńnie prablem biełarusaŭ, dyjaspary i dobraachvotnikaŭ va Ukrainie. Mižnarodnaja praca na parłamienckim, na ŭradavym uzroŭni, u tym liku dypłamatyčnaja. Nam nieabchodna pryznačyć novaha śpiecpasłańnika paśla Ihara Kizima — navat amierykancy pryznačyli ŭžo svajho śpiecpasłańnika pa Biełarusi, a ŭkraincy dahetul nie.

Taksama zhadaju kulturna-aśvietnuju supracu pamiž NDA, univiersitetami — tam, dzie, zdajecca, najpraściej možna było b arhanizavać. Kab byli biełaruskija prahramy, kab biełaruskija i ŭkrainskija daśledčyki, navukoŭcy i aktyvisty pracavali razam.

Čym bolš budzie takich nizavych kantaktaŭ, tym chutčej palityki na vyšejšym uzroŭni pačnuć niešta rabić dla Biełarusi. Bo ciapier biełaruskaja tema, padajecca, časam prosta zamiatajecca pad dyvan, i nichto nie choča brać za jaje adkaznaść na vysokim uzroŭni.

— Daśledavańnie BELPOL pra supracoŭnictva Kitaja z režymam Łukašenki, albo prajekt pa dakumientacyi złačynstvaŭ režymu ŭ vajnie — heta važna. Ale bolšaści biełarusaŭ ad tych vysnoŭ prosta ciapier ni horača, ni choładna. A jakija, na vaš pohlad, praktyčnyja vyniki sioletniaha forumu?

— U maim vizicie najvažniejšym składnikam była niefarmalnaja kamunikacyja z Ofisam Zialenskaha. Ja ź vialikim zachapleńniem staŭlusia da prezidenta Zialenskaha, i baču, što ŭ jaho i jahonaj kamandy źjaŭlajecca razumieńnie: Biełaruś pavinna być adnym z fokusaŭ ukrainskaj ułady. Heta raduje.

Pavialičyć

Druhi momant, jaki treba adznačyć: jość dva kankretnyja zakonaprajekty pa biełaruskich pytańniach. Jany ciapier u Viarchoŭnaj Radzie, u druhim čytańni, i vielmi važna ich prasunuć. Heta akurat taja kankretyka, jakaja palepšyć umovy dla dobraachvotnikaŭ, ale i dla dyjaspary ŭ bolš šyrokim kole.

Treciaje — źmieny ŭ MZS Ukrainy. Heta nie niepasredna vynik kanfierencyi, ale ž kantekst.

Ciapier va ŭkrainskim MZS stvarajecca novy departamient, dzie budzie asobna razhladacca Biełaruś. I my spadziajemsia, što z hetaj reformaj ministerstva budzie vypracavanaje asobnaje policy, palityka pa Biełarusi, i pryznačany śpiecpasłańnik. Ekśpierty, jakija prymali ŭdzieł u forumie Astrožskich, mahli b jamu dapamahčy ŭ farmavańni pryjarytetnych napramkaŭ pracy.

Naohuł padčas sioletniaj biełaruska-ŭkrainskaj sustrečy, zaznačaje Franak Viačorka, hučała mnostva prapanoŭ i idej u farmacie brejnstormu. Prablema, na jaho dumku, palahaje ŭ tym, što va Ukrainie nie tak šmat biełaruskich arhanizacyj «na ziamli», jakija mohuć realizavać usio heta:

— Mnohija našyja inicyjatyvy źjechali ŭ Polšču, Litvu. Choć, treba zaŭvažyć, siońnia niekatoryja viartajucca va Ukrainu. I čym bolš tam budzie prysutnaści biełaruskich NDA, tym praściej budzie realizoŭvać aśvietnyja, kulturnyja i inšyja inicyjatyvy.

Tym bolš, u Kijevie my ŭžo majem partniorski puł: jość supolnaść ukrainskich arhanizacyj, najpierš analityčny centr «Ukrainskaja pryzma», jość kiraŭnička Misii biełaruskich demakratyčnych sił Śviatłana Šacilina, hrupa deputataŭ «Za demakratyčnuju Biełaruś». Miarkuju, razam i ź ich padtrymkaj my šmat što možam zrabić nadalej.

• 4
• 1
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0