«Zabiarycie dadomu z raźbitaj hałavoj». Biełaruska paskardziłasia, što synu nie vyklikali chutkuju ŭ škole
U redakcyju Onliner.by źviarnułasia maci šaścikłaśnika z Homiela i raspaviała, što padčas pierapynku syn atrymaŭ traŭmu hałavy, ale jamu nichto nie vyklikaŭ chutkuju dapamohu.
«Maja siastra pabiehła ŭ škołu, zajšła ŭ miedpunkt. Dzicia lažała adno, na kušetcy, da rany na hałavie była prykładziena marla, jaho kašula była ŭ kryvi. Zavuč prapanavała joj zabrać Karyma dadomu i ŭžo adtul vyklikać bryhadu chutkaj miedycynskaj dapamohi. Ale siastra, zaniepakojenaja stanam dziciaci, vyklikała miedykaŭ prosta ŭ škołu. U balnicy jamu nakłali čatyry švy», — raskazała Janina, maci chłopčyka, i dadała, što nie razumieje dziejańniaŭ administracyi škoły ŭ takoj situacyi.
«Patelefanavali i paprasili zabrać syna dadomu z raźbitaj hałavoj»
Syn vučycca ŭ šostym kłasie adnoj sa škoł Homiela. Uroki ŭ hetym hodzie ŭ jaho prachodziać u druhuju źmienu. Incydent, pra jaki pojdzie havorka, adbyŭsia 5 vieraśnia kala 18:30.
U «Akcie ab niaščasnym vypadku z navučencam» (dakumient składajecca zhodna z peŭnym ałharytmam) abstaviny apisvajucca tak: «Padčas pierapynku navučeniec 6 «B» kłasa Karym R. hulaŭ, biehaŭ pa kalidory treciaha paviercha, začyniaŭ dźviery i ŭdaryŭsia hałavoj ab dźviery, jakija adčynialisia inšym navučencam».
U jakaści pryčyny paznačana «parušeńnie vučniem, jaki atrymaŭ traŭmu, dyscypliny, pravił unutranaha rasparadku».
Pa słovach surazmoŭcy, u jaje niama pretenzij da sposabu atrymańnia synam traŭmy, pakolki «dzieci jość dzieci». Ale zastalisia pytańni da taho, jak u dalejšym situacyja vyrašałasia administracyjaj škoły.
— 5 vieraśnia ŭ 19:00 mnie patelefanavała zavuč škoły, jakaja ŭ toj viečar była dziažurnym administrataram, i skazała: «Janina Alaksandraŭna, dobry dzień, tut takaja situacyja: Karym raźbiŭ hałavu. Pryjazdžajcie i zabirajcie jaho».
Ja patłumačyła, što znachodžusia na sutačnym dziažurstvie da vośmaj ranicy i nie mahu pakinuć svajo pracoŭnaje miesca, u mianie svaje pacyjenty.
Dalej, sa słoŭ Janiny, jana raspytała zavuča pra stan syna, udakładniła, nakolki surjoznaja rana i ci ŭ prytomnaści jon. Z razmovy jana zrazumieła, što kroŭ udałosia spynić, dzicia ŭ prytomnaści, ale miedsiastry pobač niama — jaje pracoŭny čas užo skončyŭsia.
— Ja kažu: tady vyklikajcie chutkuju dapamohu, pakolki ja pryjechać nie mahu. Na što jana mnie adkazvaje: «My nie možam hetaha zrabić». Ja pierapytała: «U sensie nie možacie?» U adkaz jana skazała, što kali jana vykliča chutkuju dapamohu, to nas pastaviać na ŭlik u milicyju. Ja jašče tady ŭdakładniła: kaho heta «nas»? A jana adkazała, što Karyma i inšych chłopčykaŭ. Ja była [ad pačutaha] u razhublenaści, u mianie šok byŭ.
Dalej, pa słovach surazmoŭcy, joj prapanavali znajści kaho-niebudź ź blizkich, chto zmoh by pryjechać i zabrać chłopčyka dadomu. U vyniku ŭ škołu prybiehła siastra Janiny — Volha, jana była bližej za ŭsich.
— Kali siastra zajšła ŭ miedpunkt, dzicia lažała tam adno, na kušetcy, da rany na hałavie była prykładziena marla, kašula ŭ kryvi. Zavuč prapanavała joj zabrać Karyma dadomu i ŭžo adtul vyklikać bryhadu chutkaj miedycynskaj dapamohi. Siastra pacikaviłasia ŭ jaje, čamu jany sami nie vyklikali dziciaci chutkuju. A zavuč joj: «Dyk usio ž narmalna, jon ža razmaŭlaje [heta značyć u prytomnaści]. Siastra ž admoviłasia vieści Karyma z krovaciačeńniem z hałavy dadomu i sama vyklikała chutkuju prama ŭ škołu.
Pa słovach surazmoŭcy, bryhada CHMP pryjechała litaralna za piać chvilin, i pakolki rana akazałasia surjoznaj, dzicia zabrali ŭ balnicu jaje zašyvać.
U paćvierdžańnie svaich słoŭ Janina pradastaviła dakumienty, jakija tyčacca situacyi. Zhodna z daviedkaj, vydadzienaj Homielskaj abłasnoj dziciačaj balnicaj, u chłopčyka była «rana łobna-ciemiannoj vobłaści», a taksama pad pytańniem zakrytaja čerapna-mazhavaja traŭma; na ranu jamu nakłali čatyry švy.
— Uviečary mnie patelefanavała kłasnaja kiraŭnica, pacikaviłasia stanam syna i ŭdakładniła, ci budu ja kudyści źviartacca. Pakolki heta była nie pieršaja situacyja i ja ŭžo išła na sastupki raniej, ja papiaredziła, što ŭ hety raz budu [źviartacca ŭ adpaviednyja instancyi].
Pa słovach Janiny, u paniadziełak, 8 vieraśnia, jana napisała ŭ čat-bot Uładzimira Pryvałava, staršyni Homielskaha harvykankama, i vykłała tam usiu situacyju.
— Užo paśla hetaha mnie patelefanavała dyrektar škoły z prabačeńniami za svajho administratara. Ale majo dzicia čuła, kali lažała ŭ miedpunkcie, jak zavuč telefanavała dyrektaru i pytałasia, vyklikać chutkuju ci nie. Adkazu jon nie čuŭ.
Na nastupny dzień, 9 vieraśnia, pa słovach Janiny, joj patelefanavali z harvykankama i zaprasili na sustreču z načalnikam upraŭleńnia adukacyi. Tudy ž paklikali i administracyju škoły.
— Na sustrečy ja raskazała pra toje, što synu admovilisia vyklikać chutkuju i ŭ advarotnym vypadku pahražali pastanoŭkaj na ŭlik u milicyju. Načalnik upraŭleńnia adukacyi pierakonvała, što zabarony na vyklik chutkaj niama, i zadavała pytańnie administracyi škoły, čamu jany hetaha nie zrabili, ale tyja nie zmahli ničoha adkazać. Pry mnie načalnica ŭpraŭleńnia daručyła dyrektaru pravieści ŭnutryškolnaje rasśledavańnie. Uvohule, nam abiacali razabracca ŭ situacyi.
Kali rasśledavańnie było praviedziena, Janinu paprasili pryjści ŭ škołu i aznajomicca z aktam.
— Tam było pakazana, što ŭsio adbyłosia pa vinie majho dziciaci. Ale ŭ mianie nie było pretenzij da ŭźniknieńnia hetaj traŭmy: dzieci jość dzieci. Ja navat nie maju pretenzij da taho, što, jak vyśvietliłasia paśla, na paviersie ŭ momant incydentu nie było nivodnaha nastaŭnika. Mianie vielmi chvaluje situacyja, što dziciaci pry takoj traŭmie, kali z hałavy išła kroŭ, admovili ŭ vykliku chutkaj dapamohi. Syn išoŭ z raźbitaj hałavoj z treciaha na pieršy pavierch, sprabujučy zakryć ranu, kab kroŭ nie zapeckała kašulu. Vidavočna, u škole paličyli heta narmalnym.
Čamu rabotniki škoły nie vyklikali chutkuju, u akcie nie tłumačycca. Paśla hetaha vypadku maci školnika napisała zajavu ŭ milicyju, ale adkazu pakul nie było.
— Na sustrečy ŭ harvykankamie načalnik upraŭleńnia pytałasia pry mnie ŭ dyrektara, čamu tyja nie dziejničali zhodna z unutryškolnym ałharytmam. Ale ja nie viedaju, pra jaki dakumient išła havorka.
Surazmoŭca adznačaje, što ŭ padobnuju situacyju jaje syn traplaje nie ŭpieršyniu. Padobny vypadak byŭ u studzieni 2025 hoda, ale tady, zapeŭnivaje Janina, jana nikudy nie źviartałasia, akramia miedykaŭ (chłopčyk atrymaŭ udary hałavy i cieła).
— Syn z traŭmaj prasiadzieŭ uvieś urok i tolki paśla zmoh uziać telefon u kłasnaj i patelefanavać mnie. Pry hetym urok viała dyrektar škoły i situacyju, što majho syna pierakuliŭ na padłohu adnakłaśnik, udaryŭšy jaho hałavoj ab padłohu, viedała. My abjeździli ŭsie balnicy, rabili KT hałavy. Dziakuj Bohu, tady ŭsio abyšłosia.
Jaki ałharytm jość dla takich vypadkaŭ?
My źviarnulisia pa kamientaryi ŭ škołu, dzie vučycca syn Janiny, a taksama va ŭpraŭleńnie adukacyi Homielskaha harvykankama, kudy mama chadziła na pryjom. U pryjomnaj škoły nam spačatku skazali, što dyrektar znachodzicca na paviersie jak dziažurny administratar, a paśla pierastali adkazvać na zvanki z redakcyi. My taksama pakazali zvarotny sposab suviazi, ale z nami pakul nichto nie źviazaŭsia.
U miascovym upraŭleńni adukacyi historyju prakamientavać pa telefonie admovilisia. Redakcyja adpraviła piśmovy zapyt i apublikuje adkaz, jak tolki jaho atrymaje.
U Biełarusi praca škoł rehulujecca Ministerstvam adukacyi, jakoje raspracoŭvaje pastanovy, ukazy, praviły i ałharytmy. Viedamstvam u tym liku raspracavany praviły, jakija tyčacca biaśpiečnaha znachodžańnia dziaciej u škole, — «Praviły rasśledavańnia i ŭliku niaščasnych vypadkaŭ, jakija adbylisia z navučencami pry zasvajeńni źmiestu adukacyjnych prahram, z vychavancami pry realizacyi prahram vychavańnia, zaćvierdžanymi pastanovaj Ministerstva adukacyi Respubliki Biełaruś 03.08.2022 № 227 (dalej — Praviły № 227).
Na bazie hetych pravił składzieny «Ałharytm dziejańniaŭ piedahohaŭ pry niaščasnym vypadku», jaki možna znajści na sajtach mnohich biełaruskich škoł. U im, naprykład, pieraličany vidy niaščasnych vypadkaŭ u škole (traŭma, u tym liku naniesienaja inšaj asobaj; vostraje atručeńnie; ciepłavy ŭdar, apiok, abmaražeńnie, utapleńnie, paražeńnie elektryčnym tokam, vypramieńvańniem, małankaj; ukusy nasiakomych; paškodžańni, atrymanyja ŭ vyniku vybuchaŭ, avaryj, razbureńniaŭ budynkaŭ i inš.), a taksama ŭmovy, pry jakich padobnyja vypadki padlahajuć uliku i rasśledavańniu.
Dalej idzie sam ałharytm nieabchodnych dziejańniaŭ, kali adbyŭsia niaščasny vypadak, dzie havorycca pra toje, što kiraŭnik ustanovy adukacyi, dziažurny nastaŭnik abo administratar abaviazany vyklikać chutkuju dapamohu abo zabiaśpiečyć dastaŭku dziciaci ŭ traŭmpunkt.
Voś frahmient instrukcyi
1. Paciarpiełaje dzicia abo dzicia-śviedka niaščasnaha vypadku pavinien paviedamić nastaŭniku, jaki znachodzicca bližej za ŭsio, pra toje, što adbyłosia.
2. Nastaŭnik abaviazany:
• terminova arhanizavać pieršuju dadoktarskuju dapamohu (kateharyčna zabaraniajecca adpraŭlać dzicia ŭ miedycynski kabiniet samastojna);
• paviedamić kiraŭniku adukacyjnaj ustanovy, dziažurnamu nastaŭniku abo dziažurnamu administrataru pra toje, što adbyłosia;
• zachavać abstanoŭku miesca zdareńnia da praviadzieńnia rasśledavańnia (kali niama pahrozy žyćciu i zdaroŭju navakolnych i heta nie pryviadzie da avaryi) da prychodu kamisii pa rasśledavańni niaščasnaha vypadku.
1. Kiraŭnik adukacyjnaj ustanovy, dziažurny nastaŭnik abo dziažurny administratar abaviazany:
• vyklikać chutkuju dapamohu (arhanizavać dastaŭku ŭ traŭmpunkt z supravadžeńniem dziciaci piedahoham u vypadku adsutnaści baćkoŭ);
• nieadkładna pryniać miery pa likvidacyi pryčyn, jakija vyklikali niaščasny vypadak (kali jość pahroza žyćciu i zdaroŭju navakolnych i heta nie pryviadzie da avaryi);
• paviedamić pra toje, što adbyłosia, u adździeł adukacyi pa adpaviednaj formie.
Kamientary