U Polščy paraŭnali mihrantaŭ ź Biełarusi i Ukrainy: adnych adnieśli da «prahresiŭnych», druhich — da «kansiervatyŭnych»
Pradstaŭniki Urocłaŭskaha ŭniviersiteta praviali daśledavańnie patreb i pažadańniaŭ mihrantaŭ ź Biełarusi i Ukrainy i vyjavili istotnyja adroźnieńni pamiž imi.
Daśledavańnie pravodziłasia ŭ 2022—2023 hadach, ale apublikavali jaho ŭ sietcy ŭsiaho niekalki tydniaŭ tamu, zaŭvažyła «Salidarnaść».
Urocłaŭ — stalicu Nižniaj Silezii — nazyvajuć horadam ź intensiŭnym prytokam mihrantaŭ. Siarod ich praz kolkaść vyłučajucca ŭkraincy i biełarusy.
Hramadzian Ukrainy va Urocłavie na kaniec 2021 hoda pražyvała 60—80 tysiač čałaviek, paśla pačatku poŭnamaštabnaj vajennaj ahresii Rasii — ich kolkaść uzrasła da 250 tysiač. Heta značyć, što kožny treci žychar Urocłava ciapier — ukrainiec.
Druhoj, pavodle kolkaści, «ale, vidać, mała zaŭvažnaj nacyjanalnaściu», jak pišuć daśledčyki, źjaŭlajucca biełarusy. U minułym hodzie ich kolkaść u Nižniaj Silezii aceńvałasia amal u 10 tysiač čałaviek.
U 2022—2023 hadach ukraincaŭ i biełarusaŭ apytvali nakont ich čakańniaŭ i patrabavańniaŭ u dačynieńni da horada i jaho žycharoŭ, kab zrazumieć ich hatoŭnaść uziać na siabie rolu «haradžanina».
Daśledčyki apytali kala 900 čałaviek: u roznych miescach Urocłava raspaŭsiudžvalisia papiarovyja ankiety, pravodziłasia apytańnie ŭ hrupach dyjaspar u sacsietkach. Z apytanych 352 respandenty ź Biełarusi (175) i Ukrainy (177) zajavili pra svaju hatoŭnaść zastacca va Urocłavie.
Čym adroźnivajucca mihranty ź Biełarusi i Ukrainy?
Pavodle vynikaŭ apytańniaŭ, aŭtary daśledavańnia adznačajuć, što dla pradstaŭnikoŭ abiedźviuch dyjaspar važna, kab Urocłaŭ byŭ ekałahičnym horadam. Ale ŭ mnohich inšych pytańniach ich čakańni «ŭsio ž adroźnivajucca».
Ukraincy čaściej vykazvajuć nieabchodnaść ruchu da «multykulturnaha miehapolisa», u toj čas jak biełarusy vystupajuć za raźvićcio Urocłava jak «myślačaha horada».
Ukrainskija mihranty čaściej vykazvajuć pažadańnie pavyšeńnia dastupnaści arendnych kvater, što prapanujucca haradskimi ŭładami, i śpiecyjalnych prapanoŭ dla mihrantaŭ u roznych śfierach.
Mihranty ź Biełarusi čaściej čakajuć raźvićcia horada i jaho hramadskaha transpartu, pašyreńnia ŭdziełu ŭ pryniaćci rašeńniaŭ adnosna taho, što tut adbyvajecca (jość žadańnie hałasavać pa haradskim biudžecie). Jany taksama vykazvajuć hatoŭnaść padparadkoŭvacca bolš žorstkim abmiežavańniam dziela palapšeńnia stanu navakolnaha asiarodździa ŭ horadzie.
«Vyjaŭlenyja adroźnieńni śviedčać pra stupień intehracyi ŭ miascovuju supolnaść», — adznačajuć daśledčyki.
Ukraincy bolš čakajuć razumieńnia kulturnych adroźnieńniaŭ i najaŭnaści šmatmoŭnych nadpisaŭ u hramadskich miescach. Biełarusy — pryniaćcia mihrantaŭ jak susiedziaŭ.
Aŭtary daśledavańnia taksama adznačajuć, što apytanyja mihranty ź Biełarusi pryniali rašeńnie pra emihracyju «pieravažna z ekanamičnych pryčyn», tamu realizavali zahadzia składzieny płan mihracyi, u tym liku adnosna pracy.
«U svaim bačańni horada i vyznačeńni ŭłasnaj roli ŭ im jany chutčej prahresiŭnyja, čym kansiervatyŭnyja — jany čaściej farmulujuć čakańni, što śviedčać pra pryznańnie nieabchodnaści raźvićcia horada, zručnaha dla žyćcia, jak z punktu hledžańnia infrastruktury, tak i ekanomiki, i hramadstva», — pišuć pradstaŭniki Urocłaŭskaha ŭniviersiteta.
Na ich dumku, mihrantaŭ z Ukrainy možna acharaktaryzavać jak bolš kansiervatyŭnych, čym prahresiŭnych. Dla ich Urocłaŭ — pierš za ŭsio miesca prytułku ad vajny i horad, adkryty dla zamiežnikaŭ, jaki daje mahčymaści dla pracy i adukacyi.
Šmat chto z apytanych ukraincaŭ čakaje ad uładaŭ sacyjalnaj padtrymki, atrymańnia asablivych pravoŭ. Pry hetym jany zastajucca hatovymi da sacyjalnaha ŭdziełu, ale takoha, što adbyvajecca ŭ blizkaj prastory (u žyłym rajonie abo siarod siabroŭ svajoj etničnaj supolnaści).
U daśledavańni adznačajecca, što atrymanyja partrety mihrantaŭ dajuć mahčymaść zrabić vysnovu pra ich hatoŭnaść «uziać na siabie rolu hramadzianina horada».
«Chavaješ svoj žach, bo heta škilet sa skuraj». Śviatłana Cichanoŭskaja pryznałasia, ci paznała Siarhieja praź piać hadoŭ1
Kamientary