Na Bali ŭžo niekalki hadoŭ śviatkujuć Kupalle, śpiavajuć pra troch čarapach, hatujuć syrniki dy pjuć «Krambabulu». A ŭsio dziakujučy tamu, što niekalki hadoŭ tamu biełarusy adkryli na vostravie pieršy restaran nacyjanalnaj kuchni.
Pra niezvyčajnaje miesca raskazvajuć aŭtary YouTube-kanała «Usio pra Bali (Prytułak adekvatnaści)». Jaho viaduć taksama biełarusy — muž i žonka, jakija ŭ 2014 hodzie pačali vandravać pa śviecie, a ŭ vyniku vyrašyli pasialicca na ekzatyčnym vostravie.
Błohier Dźmitryj raspaviadaje, što jany sustrakali na Bali davoli šmat suajčyńnikaŭ. Ale było adčuvańnie: brakuje čahości, što abjadnała b usich biełarusaŭ tut.
— My bačyli šmat kamjunici roznych nacyjanalnaściej. Ale biełaruskich nie zaŭvažali.
Raptam na Bali, dzie možna znajści amal usie kuchni śvietu, źjavilisia entuzijasty-biełarusy. Jany zaharelisia idejaj adkryć ułasny restaran i hatavać tam toje, čaho na vostravie jašče nie było — draniki.
Nazva nie vielmi aryhinalnaja, zatoje paznavalnaja — «Draniki». Pra restaran u roliku raspaviadaje jaho stvaralnik Alaksiej. Kaža, što sam z Homiela, vučyŭsia ŭ Minsku, a paśla skančeńnia ŭniviersiteta pierajechaŭ u Litvu, dzie i žyŭ apošnija 10 hadoŭ.
Na Bali pieršapačatkova jon ź siamjoj jechaŭ na niekalki miesiacaŭ — prosta kab pahladzieć, što i jak. Niečakana ekzatyčnaje miesta nastolki spadabałasia, što Alaksiej pačaŭ dumać, jak zastacca tut žyć. Hałoŭnaje pytańnie było adno: a zarablać jak? Chaciełasia pasprabavać svaje siły ŭ novaj śfiery — u vyniku vyrašyli zrabić restaran.
— Ideja ŭźnikła spantanna. Niekalki razoŭ my na svajoj vile, jakuju arandavali tut niedaloka, ładzili dranik-paci. Smažyli draniki, źbirali znajomych. I było tak fajna, što niekatoryja hości žartavali: «Vam treba ŭžo restaran z dranikami tut adkryvać!», — raspaviadaje ŭ videa Alaksiej. — Pažartavali i ŭsio. Ale kali my surjozna pačali dumać ab tym, kab žyć na Bali, ja vyrašyŭ: «Tak, možna pasprabavać. A čamu nie?».
Błohier Dźmitryj žartuje, što na Bali šmat vielmi raznastajnaj ježy, ale voś tolki ŭ «Dranikach» jość adčuvańnie, byccam jon pryjechaŭ da babuli ŭ hości i častujecca damašnimi prysmakami.
Navina pra biełaruski restaran chutka raźlaciełasia pa čatach, i ŭ «Draniki» pačali pryjazdžać ludzi z roznych kancoŭ vostrava, kab bavić čas u kampanii suajčyńnikaŭ.
Alaksiej kaža, što ŭ jaho nie było niejkaj vialikaj mety — chaciełasia prosta dadać krychu biełaruskaj kultury na Bali dy pašyryć kruhahlad zamiežnikaŭ.
— I kali my adkryli restaran, adbyŭsia niejki ŭsplosk siarod biełaruskaha kamjunici na Bali. Da hetaha žyli — biełarusaŭ było nie vidać i nie čuvać. A «Draniki» stali miescam, jakoje abjadnała biełarusaŭ.
U Alaksieja nie było raniej vopytu pracy ŭ restarannym biznesie. Ale ž tak atrymałasia, što niazbytnaja mara ŭ vyniku pieratvaryłasia ŭ peŭny prajekt.
U mieniu jość jak kłasičnyja stravy, tak i ich sučasnyja interpretacyi — naprykład, draniki z namazkaj z avakada, dranik-burhier, pica na vielizarnym draniku i «bulbačyna» (kava, jakuju zamiest kubačka nalivajuć u bulbačku).
Alaksiej adznačaje, što čas ad času ruskija prosiać dadać u mieniu niejkija ich tradycyjnyja stravy kštałtu pielmieniaŭ. Ale jon suprać. Kaža, što sprabuje rabić to, čaho niama ŭ inšych miescach. Vyklučeńnie robić dla straŭ litoŭskaj kuchni — niekalki pazicyj jość u mieniu «Dranikaŭ».
— Naprykład, u topie ŭ nas chaładnik na kiefiry, jaki bolš nichto na Bali nie hatavaŭ.
Mužčyna padkreślivaje, što imknuŭsia stvaryć sapraŭdy narodnaje miesca.
— U nas niama šefaŭ, my ŭsio robim sami ad pačatku i da kanca. Kožnuju stravu ja prydumvaju samastojna.
U roliku na YouTube Alaksiej nie biez honaru demanstruje ścianu, na jakoj napisana pa-biełarusku: «Važniejšyja za draniki tolki ludzi». Kaža, u hetym nadpisie ŭsia ideja.
Viečaryny tut taksama adbyvajucca nacyjanalnyja. Naprykład, letam śviatkujuć Kupalle: ludzi ŭ nacyjanalnych strojach platuć vianki, kab potym puścić ich u akijan, i skačuć praz vohnišča.
Moža, vy ździviciesia, ale kaladoŭniki z tradycyjnaj kazoj u «Dranikach» taksama byvajuć.
Biznes pastupova rasšyrajecca — užo adkryŭsia druhi restaran «Draniki». Jon znachodzicca ŭ rajonie Ubud (pieršy byŭ u rajonie Pierarenan). Alaksiej raspaviadaje, što druhi restaran vyrašyli zrabić bolš siamiejnym — navat pabudavali vialikuju dziciačuju placoŭku. Tut robiać i dziciačyja mierapryjemstvy — naprykład, vučać rabić tradycyjnyja lalki-matanki.
Biełarus kaža, što zamiežnikaŭ zachodzić nie vielmi šmat, ale ŭsio ž taki hości byvajuć. Cikaviej za ŭsio jamu było nazirać za indaniezijcami dy aŭstralijcami.
— Spytaješ, dzie Biełaruś znachodzicca, dyk nie kožny aŭstralijec heta budzie viedać. U nas była historyja, što aŭstralijcy pačali časta zamaŭlać katlety «Paparać-kvietka» — ci ŭ restaranie jeli, ci na vynas brali. I jany raspaviali, što i ŭ ich nacyjanalnaj kuchni isnuje strava, jakaja vielmi padobnaja da našaj hetaj katlety. Kažuć, smak amal taki samy. Było cikava, što jany ŭ biełaruskaj kuchni znajšli niešta svajo.
Alaksiej raspaviadaje, što kožnamu zamiežniku prychodzicca tłumačyć asablivaści biełaruskaj kuchni.
— Nam raili, naprykład, nazvać draniki ŭ mieniu pankiejkami, kab zamiežnikam było bolš zrazumieła. Ale ž draniki — heta draniki. Čamu my pavinny nazyvać ich bulbianymi blinami?
Ź niehatyŭnaj reakcyjaj ad tych, chto raniej nikoli nie kaštavaŭ draniki, u restaranie amal nie sutykajucca — naadvarot, bolšaść naviedvalnikaŭ u zachapleńni.
Zdajecca, dziaŭčyna znajšła samaje instahramnaje miesca dla adpačynku ŭ Biełarusi. Ale košt hłempinhu nie dla słabaniervovych
Piać luksavych hatelaŭ Biełarusi, jakija znachodziacca ŭ nievialikich haradach. Vy dakładna pra ich nie viedali
«Kali ja mahu dazvolić sabie ŭ 2 hadziny dnia pić kavu ŭ restaranie, značyć chtości mianie zabiaśpiečvaje». Minskaja łedzi razdaje parady mužčynam
«Mišlen prychodzić, kali jaho nie čakaješ». Biełaruski šef-kuchar atrymaŭ mižnarodnaje pryznańnie
Kamientary
Babrujski ziefir dzieliš na dva i pavierch syr na hust
ŭ Biełarusi paŭniejšaja nieadekvatnaść i prablemy navat z nacyjalnaj harodninaj