«My tabie prosta damo štraf, ale ty budzieš supracoŭničać z nami». Hamialčuk raskazaŭ pra viarboŭku KDB paśla zatrymańnia «za ekstremizm» i intervju BT
Znajomstva vydańnia «Fłahštok» z hamielčukom Mikałajem Stahurskim adbyłosia jašče letaś. Małady čałaviek sam vysłaŭ redakcyi svajo intervju z prapahandystami i dadaŭ: «Heta ja ŭ navinach… U mianie vybaru nie było…» Praz hod, znachodziačysia ŭ biaśpiečnaj krainie, małady čałaviek padzialiŭsia z hetym vydańniem svajoj historyjaj.
Mikałaj Stahurski atrymaŭ śpiecyjalnaść budaŭnika i padpracoŭvaŭ u restaranie chutkaha charčavańnia ŭ Homieli. Padčas padziej 2020 hoda ŭ mitynhach i demanstracyjach nie ŭdzielničaŭ, ale ŭ telehramie pakidaŭ roznyja kamientary na temu supraćstajańnia hramadzian i režymu.
U lipieni 2022 hoda pa 19-hadovaha Mikałaja pryjšło dvoje milicyjantaŭ, kab supravadzić u RAUS Homielskaha rajona.
«Heta adbyłosia niby vypadkova, a 7-j ranicy źbiraŭsia na pracu, šorty i futbołku paśpieŭ apranuć. Milicyja. Kažuć: treba prafiłaktyčnuju hutarku pravieści. Pakul jechali na Razina, paśpieŭ pačyścić telefon. U mianie partyzanski telehram stajaŭ. Kali pryjechali, telefon zabrali i 1,5 hadziny čakaŭ», — kaža Mikałaj.
Zatym pryjšoŭ jašče adzin rabotnik siłavych struktur i skazaŭ, što jon «milicyjant pa dziaržbiaśpiecy». Nazvaŭsia Loniem. Jak vyśvietliłasia paźniej, heta byŭ supracoŭnik KDB, a imia było niesapraŭdnym.
«Chočaš, ja dakažu tabie, što ty schavaŭ čaty?» — spytaŭ supracoŭnik Lonia. Mikałaj vyrašyŭ pakazać schavanyja čaty, bo jamu «nie chaciełasia rabić heta pad katavańniami».
Sa słoŭ Mikałaja, potym čamuści pryjšli supracoŭniki narkakantrolu, jakija prapanavali: «Vybiraj: ci supracoŭničaješ, ci my ciabie za narkotyki zakryvajem». Jany pakazali fatahrafii, jakija pavinny byli paćviardžać staŭleńnie Mikałaja da narkotykaŭ. «Z telefona majho, ale telefon u ich byŭ, tamu jany sami ich tudy zasunuli [zahruzili fatahrafii]», — kaža chłopiec.
«U niejki momant hety Lonia mnie kaža: my tabie prosta damo štraf, ale ty budzieš supracoŭničać z nami», — raspaviadaje małady čałaviek.
U RAUS Homielskaha rajona Mikałaj prasiadzieŭ da poźniaha viečara. Potym byli dva dni ŭ IČU biez paścieli i z pastajannymi pravierkami. Pa druhoj častcy artykuła 19.11 («Zakliki da ekstremisckaj dziejnaści») jamu dali štraf 800 rubloŭ. «Navat mama nie paśpieła pryjechać. Piać chvilin — i sud prajšoŭ», — udakładniaje Mikałaj.
Nastupnaja sustreča hamielčuka z orhanami adbyłasia praź miesiac. Mikałaju napisaŭ praz vajbier toj samy Lonia.
«Sustrakalisia ŭ homielskim parku. Jon prapanavaŭ vybrać mnie pazyŭny. Ja vybraŭ toje, što mnie ŭ hałavu pryjšło, — Žniec, — śmiajecca Mikałaj. — Davaŭ mnie ŭkazańnie: ty pavinien znajści kahości. Prapanoŭvaŭ hrošy za heta. Za pošuk patrebnaha čałavieka mnie Lonia prapanoŭvaŭ ad 2 da 25 bazavych — u zaležnaści ad pracy.
Dapuścim, kali ja zaŭvažyŭ u kaho-niebudź simvoliku niejkuju, «Pahoniu», to jon mnie abiacaŭ hrošy zapłacić. Ja adkazvaŭ, što nie viedaju takich, choć siarod maich znajomych byli ludzi ź simvolikaj. Pakazvaŭ razdrukoŭki ludziej ź internetu, dzie nie było vidać tvaraŭ, ale ja nie zdavaŭ nikoha. Ja liču, što mianiać žyćci ludziej na hrošy niejkija — heta tryźnieńnie poŭnaje i žach».
Kab matyvavać Mikałaja da supracoŭnictva, jamu nahadvali pra toje, što mohuć uskładnić umovy jaho prafiłaktyčnaha ŭliku, pastavić zabaronu na vyjezd ź Biełarusi ci ŭvohule pačać novy praces. Adnym z zadańniaŭ byŭ vychad na suviaź ź inicyjatyvaj Bysol.
«Lonia skazaŭ napisać tudy, źviarnucca pa dapamohu, kab potym usie danyja pieravodu jamu pieradać. Ale ja jamu nie pieradaŭ. A skazaŭ, što baćka vykinuŭ razdrukoŭku i što inšaja kraina jamu prosta nie vydaść hetuju infarmacyju», — raskazvaje chłopiec.
Paśla atrymańnia Mikałajem dapamohi ad Bysol na sumu 300 jeŭra ŭ KDB navažylisia źniać videarepartaž, što nijakich hrošaj ad fondu jon nie atrymaŭ.
«Tekst byŭ razdrukavany zahadzia, ja prosta jaho zavučyŭ», — kaža Mikałaj.
Repartaž dla «Biełaruś 1» byŭ źniaty supracoŭnikami rehijanalnaha telebačańnia.
«Potym mianie nie čapali, bačyli, što ja spakojna siadzieŭ. U kancy 2022 hoda Lonia prapanavaŭ mnie vyjechać u Jeŭropu, kab ja za ludźmi «hladzieŭ» i skidaŭ usiu infarmacyju im». U KDB jamu paabiacali navat dapamohu z atrymańniem vizy.
Mikałaj samastojna vyrašyŭ pierapynić kantakty z orhanami. Jon źviarnuŭsia da Bysol znoŭ, raspavioŭ pra svaju viarboŭku i zapytaŭsia pra kansultacyju ab vyjeździe. Viasnoj 2023 hoda Mikałaj źjechaŭ ź Biełarusi ŭ adnu z demakratyčnych krain.
Paśla vyjezdu jon źmianiŭ telefon, ale śpiecsłužby jaho nie zabyvajuć: pieryjadyčna ŭ miesiendžarach źjaŭlajucca vykliki ad kadebešnika Loni i nieviadomych siłavikoŭ.
Z dapamohaj čornaj karty karnikaŭ Biełarusi Mikałaj zmoh apaznać svajho kuratara — ahienta Loniu. Im akazaŭsia hamialčuk Artur Mironienka. U bazie «Kibierpartyzanaŭ» jon značycca jak opierupaŭnavažany KDB.
Zalehčy na dno ŭ Majncy. Pavieł Batujeŭ — pra ŭcioki ad KDB, pobyt u Hiermanii i niamieckija pierśpiektyvy
«Prysłali zdymki ŭvachodnych dźviarej kvater maci i svajakoŭ». Biełarusy raskazvajuć, jak ich vierbavali KDB i HUBAZiK
«Chacieli, kab ja adrazu «źlivaŭ», kali chtości vykaža svajo mierkavańnie». Staršynia tavarystva ŭłaśnikaŭ u Minsku raskazaŭ, jak ź im «hutaryli» ŭ KDB
Ciapier čytajuć
«Byŭ upeŭnieny, što ja niedatykalnaja asoba dla rasijan». Pieršaje intervju Jurasia Ziankoviča na svabodzie1
Kamientary
Niama dziva, što mient padkinie narkotyki, pačnie šantažavać, što btšniki maniać, što słaby čałaviek sastupaje. A voś bajsołaŭskaja postać zbaŭcy, kab nia vyhladać štučna, mieła b zastacca nienazvanaj.
Zrazumieła, što z hetym (i padobnymi) artykułam stryžaki (ci chto tam i jakim z bajsołaŭ pahojdajucca na raźmierkavalnych płyniach) pojduć pa dziarž finansavańnie.