«75 hadoŭ tamu pad Rasonami łatyšskija karniki spalili žyŭcom maju ciotku i stryječnuju siastru»
Piša Jakub Łapatka.
Jubilei byvajuć roznyja. Navat žudasnyja, ad jakich chałodnyja muraški biahuć pa ciele, a rozumam heta ŭspryniać ciažka. I vinšavać nie chočacca nikoha.
Ja maju na ŭvazie šeście vieteranaŭ SS u Ryzie, jakoje adbyłosia 16 sakavika 2018 hoda. Heta jakraz toj samy žudasny jubilej karnaj apieracyi «Zimniaje čaraŭnictva» (operation Winterzauber), jakaja pravodziłasia z 15 lutaha da 25 sakavika 1943 hoda ŭ Drysienskim (ciapier — Vierchniadźvinski), Aśviejskim, Połackim i Rasonskim rajonach Biełarusi, a taksama ŭ Siebiežskim rajonie Pskoŭskaj vobłaści.
Udarnuju siłu karnikaŭ — aproč ukrainskich, litoŭskich dy estonskich palicajaŭ — tady składali vosiem bataljonaŭ łatyšskich esesaŭcaŭ.
Hetaja apieracyja viadoma na Biełarusi pad nazvaj «Aśviejskaja trahiedyja». Tam było źniščana kala 12 tysiač čałaviek. Asabliva viadomaja rasprava ŭ Rosicy, kali ŭ stajni spalili amal usich žycharoŭ vioski, 1528 čałaviek.
Rosica była i jość dvuchkanfiesijnaj vioskaj. Katalickija śviatary Juryj Kašyra i Antonij Laščevič zahinuli razam sa svaimi prychadžanami. Karniki adpuścili abodvuch śviataroŭ, adnak tyja nie pakinuli svaich ziemlakoŭ. Adzin pajšoŭ ź imi i zahinuŭ u połymi stajni, druhoha karniki zastrelili za nastojlivyja prośby adpuścić dziaciej i žančyn. Abodva kananizavanyja papam Janam Paŭłam Druhim jak śviatyja pakutniki.
Značna mieniej viadomyja dziejańni karnikaŭ u Rasonskim rajonie. Tady było spalena bolej za 260 chataŭ, rasstralana i spalena žyvymi 1254 čałavieki. Ź ich: mužčyn va ŭzroście 14—70 hadoŭ — 216 čałaviek, 815 žančyn i 214 dziaciej. Siarod ich byli i maja rodnaja ciotka Maryja Baranava (narodžanaja Łapatka), 33 hady, i jaje trochhadovaja dačka Ludmiła.
Usiaho z majoj vioski Aŭsiukova dy susiedniaj vioski Zaborje karniki rasstralali 48 čałaviek, a sami vioski spalili. U Aŭsiukovie paśla vajny zastałosia šeść ci siem chataŭ. U vioscy Repišča acaleli dźvie chaty, u jakich paśla vajny žyli dźvie siamji — dźvie ŭdavy z dočkami, usiaho šeść čałaviek.
Viosku Bakanichu napatkaŭ los Chatyni: 22 čałavieki rasstralali, 98 — spalili ŭ puni. Pieraličvać nazvy viosak, kolkaść achviar možna jašče doŭha. Ale ja nie daśledčyk, ja ŭ dadzienym vypadku ŭsiaho tolki rodzič dźviuch zabitych łatyšskimi karnikami žančyn.
Dahetul ja hadaju: jakuju niebiaśpieku dla Treciaha rajcha i Łatvii ŭjaŭlali maje ciotka i maja trochhadovaja stryječnaja siastra?
Kamientary