Бяспалаў канчаткова рассварыўся з Ціханоўскім: Для яго добры толькі адзін чалавек — Пракоп'еў

Бяспалаў напісаў на сваёй старонцы ў фэйсбуку:

«Заўсёды сорамна і балюча расчароўвацца ў людзях. Асабліва калі ты спачатку зачароўваешся чалавекам, якога на самай справе не ведаеш, а ў галаве ў цябе жыве вобраз, намаляваны медыя і ўласнай фантазіяй. На малюнку ён адзін, у рэальнасці — зусім іншы.

Так выйшла ў мяне з Сяргеем Ціханоўскім.

Калі Сяргей выйшаў на волю, я шчыра радаваўся. Першае інтэрв'ю, першая канферэнцыя зрабілі на мяне моцнае ўражанне і стварылі вобраз прыстойнага чалавека, у якім ёсць вялікі патэнцыял. Мне хацелася дапамагаць.

Праз Аляксандра Кабанава я прапанаваў сваю дапамогу абсалютна бясплатна. Дамовіўся з Беларускім домам у Варшаве, каб арганізаваць Сяргею сустрэчу з блогерамі і СМІ. Ужо там зазвінелі першыя трывожныя званочкі: раздзьмутае эга, самалюбаванне, крыўды на медыя, размовы пра тое, што трэба стварыць спецыяльную групу, дзе ўсе будуць без пярэчанняў посціць толькі тое, што скажа Сяргей.

Тады я гэта спісаў на наступствы пяці гадоў турмы: чалавек толькі выйшаў, яму патрэбен час, адыдзе, усвядоміць, перабудуецца.

На гэтай жа сустрэчы было вырашана зрабіць мяне прэс-сакратаром. Гэтае рашэнне прыняў сам Сяргей. Я не напрошваўся — першапачаткова хацеў толькі дапамагчы з арганізацыяй мерапрыемства і ў цэлым падтрымліваць яго працу.

Я бачыў у Сяргея вялікі патэнцыял і думаў, што ён зможа стаць «трэцяй сілай», якая аб'яднае людзей. Але, на жаль, гэтага не адбылося.

Чым даўжэй я заставаўся побач, тым больш бачыў, як ён мае зносіны з людзьмі ў камандзе. Гэта стала маім першым вялікім расчараваннем.

Сяргей не ўмее працаваць з людзьмі. Аператар не вытрымаў і двух тыдняў працы. Першы памочнік пратрымаўся прыкладна столькі ж. Другі аператар — менш за месяц. Ахоўнік вытрымаў даўжэй за ўсіх — каля двух месяцаў.

Каманда збіралася і развальвалася з такой жа хуткасцю, з якой стваралася. Хамскія паводзіны Сяргея раздражнялі амаль усіх.

Яшчэ ў самым пачатку я прама сказаў: «Я тут, пакуль мы ваюем з агульным ворагам, а не адзін з адным. Як толькі пачнем ваяваць паміж сабой — я сыходжу». Мне здавалася Сяргей пачуў тады мяне.

Калі адбылася гісторыя ў Нью-Ёрку, я, аднак, падтрымаў Сяргея. Саму сітуацыю я не ўхваляў, але думаў, што ў нейкім сэнсе гэта нават карысна: цяпер ніхто не скажа, што ў іх у апазіцыі «ўсё куплена» і ён не мае свайго меркавання. Хоць выглядала гэта, як ён сам потым прызнаў, даволі нервова.

Да гэтай гісторыі, 19 верасня, мне напісаў Зміцер з офіса: трэба тэрмінова зрабіць Сяргею візу ў Лондан. Я запоўніў анкету, мы аплацілі консульскі збор з карткі Сяргея. Заставалася толькі выбраць даты — там былі свабодныя слоты прыкладна 26— 27‑28 верасня і далей, аж да сярэдзіны кастрычніка, на падачу адбіткаў і візіт у брытанскае пасольства ў Літве.

Сяргей вярнуўся з ЗША ў Варшаву на пару дзён. Я сустракаў яго ў аэрапорце, мы доўга размаўлялі ў гатэлі. Ён быў вельмі раздражнёны дзеяннямі Офіса. Менавіта тады я адчуў, што ў яго пачынае мяняцца галоўны вораг: замест рэжыму ён усё больш канцэнтруецца на тых, з кім прасцей ваяваць тут, за мяжой.

Любы, хто адважваўся крытыкаваць ці хаця б мець іншае меркаванне, аўтаматычна станавіўся «проофистным». Я таксама хутка апынуўся ў гэтай катэгорыі.

Прыкладна з гэтага ж часу Вадзім Пракоп'еў ператвараецца для Сяргея ў «галоўнага аўтарытэта» — чалавека, які, на яго думку, «па-сапраўднаму любіць Беларусь» і чыё меркаванне адзіна правільнае.

Дзесьці ў канцы верасня Сяргей ставіць нашу штодзённую працу на паўзу: ён плануе ў студзені паехаць у ЗША вучыць англійскую. Яго планы кардынальна змяняюцца. Цяпер галоўнае для яго — амерыканскі кейс, там ён бачыць перспектыву, там буйныя спонсары, там яго «любяць і чакаюць».

Ён нават прапанаваў паехаць і мне, але я адмовіўся: без жонкі я нікуды не паеду, плюс я вучуся ў Варшаўскім універсітэце і павінен наведваць заняткі па выхадных.

Для мяне было вялікім здзіўленнем, наколькі лёгка ён пагадзіўся паехаць на год, пакінуўшы жонку і дзяцей у Літве. Ён так публічна плакаў, што не бачыў дзяцей пяць гадоў, а цяпер спакойна плануе яшчэ адзін год удалечыні ад сям'і, без магчымасці бачыць дзяцей кожны дзень.

З канца верасня ў нас пачынаецца пераходны перыяд. Я ўсё часцей проста перадаю яму кантакты журналістаў наўпрост, без свайго пасярэдніцтва. Яму ў асноўным цікавыя амерыканскія медыя, а менавіта яны як раз амаль не пішуць.

13 лістапада Сяргей прапануе мне паляцець з ім у ЗША — паздымаць яго сустрэчу з дыяспарай у Лос-Анджэлесе 24 лістапада. На той момант ён павінен быў мне 1000 еўра за верасень і сказаў, што за гэтыя грошы купіць мне квіткі туды-назад.

План быў такі: я лячу ў Лос-Анджэлес, потым ён бярэ мне квіток з Лос-Анджэлеса да Маямі, а ўжо адтуль 26‑га я вяртаюся ў Варшаву.

Я падумаў: чаму б і не? У канцы жніўня я адкрыў візу ў ЗША, але так яе і не выкарыстаў. У Лос-Анджэлесе ў мяне шмат знаёмых і сяброў — можна і іх убачыць, і заадно паглядзець, як там жывуць людзі. Плюс я магу зрабіць добры відэаматэрыял.

Я пагадзіўся паляцець і здымаць за свой кошт, а ён абяцаў кампенсаваць пералёты. Я ўзяў дзве камеры і паехаў. Пасяліўся ў хлопцаў з беларускай дыяспары і ўвесь час жыў у іх.

Але ўжо да моманту майго прыезду ў Лос-Анджэлес стала зразумела, што ўсё ідзе не па тым плане, які мы абмяркоўваўся.

Яшчэ ў Варшаве 17 лістапада Сяргей дасылае мне ў Signal тэкст — дзіўны пост ад майго імя. Цытую пачатак:

«Сяргей Бяспалаў

Усім зацікаўленым асобам.

Не магу глядзець, як Сяргея зноў робяць вінаватым і распаўсюджваюць хлуслівую інфармацыю…»

Далей у тэксце — жорсткая атака на Офіс: абвінавачванні ў тым, што там «маргіналы», што Франак і Дзяніс Кучынскі нібыта займаюцца цкаваннем, што Офіс не дапамагаў ні з візай, ні з інфармацыяй пра прэмію, а самога Сяргея «выкарыстоўвалі і потым выкінулі».

Я пытаюся: «Што гэта? Я нідзе гэта не публікаваў, такога тэксту не пісаў». Ён адказвае: «Гэта ад цябе. Запосці ўсюды, адпраў журналістам і скінь у чат рэфарматараў». Я кажу: «Гэта прамая эскалацыя, я так рабіць не буду. Гатовы напісаць пост мякчэйшы і больш сумленна, без перагібаў, таму што ведаю, як усё было на самай справе. Я ніколі не займаўся заказухай і не збіраюся пачынаць».

На што Сяргей адказвае: альбо так, альбо ніяк. Пасля чаго робіць выснову: раз я не гатовы гэта апублікаваць ад свайго імя, значыць, я «агент Франака» і даверу да мяне ў яго больш няма.

19 чысла я ўсё ж набіраю яго і пытаюся: «Дык што з паездкай? Хто мяне сустрэне? Мне наогул ляцець ці не?» Сяргей па тэлефоне гучыць бадзёра: так, цябе сустрэнуць людзі з дыяспары, усё будзе добра, бяры камеры, паздымаеш і адпачнеш.

Па прыездзе ў ЗША я даведаўся, што Сяргей яшчэ мацней настроіўся на мяне. Ён усяляк пазбягае сустрэч, просіць іншыя камеры для здымак, таму што, па яго логіцы, я магу перадаць «яго відэа» Франаку. Хоць на гэтых відэа ён кажа ўсё тое ж, што звычайна: гісторыю пасадкі, як не паціснуў руку Лукашэнку і да т. п.

У выніку мы бачымся толькі на самім мерапрыемстве. За некалькі гадзін да пачатку мы размаўляем прыкладна дзве гадзіны, на падвышаных танах. Я кажу яму праўду, і яна яго цвяліць. Я разумею, што ён любіць толькі ліслівасць і апладысменты.

Ён нават крыўдзіўся, што я не паклікаў яго на сваё вяселле, хоць вяселле было ў траўні (калі ён сядзеў), а ён сам сабе прыдумаў, што яно было ў ліпені.

Ён паказвае мне скрыншоты перапіскі за канец кастрычніка, спрабуючы даказаць, што Офіс не дапамагаў з візай і сказаў, што прэміі не будзе. Я нагадваю яму, што мы пачалі афармляць візу 19 верасня, а не ў канцы кастрычніка. На гэта ён раздражнёна крычыць: «Мне яны сказалі, што прэміі не будзе, навошта мне гэтая англійская віза?»

Ён шчыра крыўдзіцца, што я яго «не абараніў». Але калі шчыра, я не абавязаны быў абараняць чалавека, які сам праваліў сітуацыю: часу на візу было дастаткова. Тое, што ён сам расставіў прыярытэты на карысць ЗША, — яго выбар.

Мы доўга спрачаемся і лаемся, і я разумею, што пераканаць яго немагчыма.

Для яго добры толькі адзін чалавек — Вадзім Пракоп'еў, і толькі яго словы — ісціна.

Я нагадваю Сяргею, што ў Вадзіма ўжо быў адзін «Уінстан Чэрчыль», і што ён рызыкуе паўтарыць яго лёс. На што Сяргей адказвае: «Я не ведаю ніякага Сахашчыка, мне ўсё роўна».

Пакуль Вадзім плаціць і хваліць — ён для яго галоўны сябар. Калі гэта спыніцца — стане «брыдотай», як і ўсе астатнія, хто ўжо прайшоў гэты шлях: з сяброў у ворагі. Пацешна і страшна, што Сяргей нават не адмаўляе такі сцэнар.

Сам выступ прайшоў знешне нядрэнна, хоць я так і не зразумеў, каго ў зале было больш — беларусаў ці расейцаў.

Адзін з расейцаў наогул прапанаваў: раз беларусы «недастаткова ўдзячныя» Сяргею за ўсё, што ён робіць, можа, яму варта пачаць адвакатаваць іх інтарэсы ў ЗША.

Пасля сустрэчы, у размове з арганізатарамі, я даведаўся, што Сяргей быў незадаволены сумай сабраных ахвяраванняў і сказаў, што яго «больш любяць рускія», таму што яны больш данацяць і даюць грошай. Гэта выклікала ў мяне іспанскі сорам.

Але самае ганебнае і балючае здарылася на наступны дзень. Спачатку мне патэлефанаваў Вадзім Пракоп'еў і сказаў, што мы, як каманда Сяргея, павінны яго абараняць, і я абавязаны запосціць той самы тэкст.

Потым пачаў тэлефанаваць сам Сяргей і фактычна шантажаваць: калі я не публікую гэты пост, ён анулюе мае квіткі назад. Ён ставіў ультыматумы — то гадзіну, то дзве часу, пагражаў, пераходзіў на мат і абразы, якіх я, шчыра кажучы, даўно не чуў у такім канцэнтраце.

У нейкі момант я проста сказаў яму, куды ён можа засунуць гэтыя квіткі, і ў той жа дзень купіў сабе зваротны білет з Лос-Анджэлеса ў Варшаву за свой кошт.

Сітуацыя вельмі непрыемная і брудная. Пасля такога шантажу і спробы выкарыстаць мяне як інструмент для асабістых разборак няма ніякага жадання працягваць хоць нейкае супрацоўніцтва з Сяргеем. І я выдатна разумею, што цяпер у мой адрас таксама рушаць следам «уколы», намёкі і дробныя подласці — стыль вядомы.

Я ўжо бачыў, як гэта адбываецца. Дакладна гэтак жа сама было з першым памочнікам, Завадскім, калі Сяргей на сваім сайце падпісаў яго не па прозвішчы, а «Зашкварскі» — здзек, які вельмі шмат гаворыць пра чалавека.

Такія дробныя паскудствы, гэтая манера зневажаць і помсціць цішком — непрыемна нагадваюць тыя ж прыёмы, якімі карыстаецца Лукашэнка.

Мне шчыра шкада, што ягоны патэнцыял будзе растрачаны марна, а рэпутацыя разбураная ніжэй за плінтус. Але гэта яго выбар.

Каб быць лідарам, мала гераічнай біяграфіі — трэба ўмець слухаць людзей, успрымаць крытыку і не атачаць сябе толькі тымі, хто глядзіць у рот і пстрыкае абцасікамі.

Гэта толькі частка гісторыі — кветачкі. Ягадкі таксама ёсць. Пра іх — пазней».

• 18
• 3
• 3
• 20
• 6
• 1
• 0
• 0