«Не для таго працую, каб тысячамі даляраў раскідвацца». Беларуска ў Польшчы праз суд спрабуе вярнуць заклад за кватэру
Вікторыя з мужам 11 месяцаў арандавалі кватэру ў Польшчы, а потым уласнікі папрасілі беларусаў вызваліць жыллё. Пара хутка знайшла новы варыянт і з'ехала. Аднак у дзень перадачы ключоў уласнікі пачалі чапляцца да стану кватэры і так і не вярнулі заклад.
Вікторыя звярнулася да юрыстаў, падала ў суд і цяпер спрабуе дамагчыся вынікаў ад судовых прыставаў. Грошай так і не ўбачыла, але здавацца не збіраецца. Пра свае дзеянні беларуска распавяла Most.
Кватэру, у якой пара пражыла амаль год, яны шукалі ў разгар сезона — у верасні, калі на рынку арэнды ажыятаж з-за наплыву студэнтаў. Пошукі ўскладняліся і наяўнасцю двух катоў.
Супрацоўнічаць з агентамі, праз якіх здавалася шмат кватэр, не хацелася, і нарэшце на сайце trójmiasto.pl пара натрапіла на аб’яву ад уласніка.
— [У аб’яве] было літаральна тры фатаграфіі. І нічога не было напісана пра жывёл. Але на адной з фота я ўбачыла кіпцюраточку і падумала, што гэта знак, — успамінае беларуска.
Уласнікі — універсітэцкі выкладчык і адвакат
Пара дамовілася на прагляд. Уласнікамі аказалася сямейная пара — універсітэцкая выкладчыца і адвакат.
— На праглядзе быў толькі мужчына. Ён нам усё паказаў, расказаў. Кватэра была трохі ў заняпалым стане: было відаць, што яна здаецца пару гадоў — шмат хібаў, нясвежы рамонт. Я разумела, што нам давядзецца нармальна патраціцца на яе прыборку, бо ў гэтым плане я дастаткова педантычны чалавек. Але вырашыла, што затое гэтая кватэра дастаткова вялікая, — распавядае Вікторыя.
Праз тыдзень падпісалі дамову. У дакуменце было пазначана, што кватэра здаецца на няпэўны тэрмін, а пры жаданні скасаваць пагадненне адна з бакоў павінна папярэдзіць другую за месяц.
Тады ж бакі і разлічыліся. 3,3 тыс. злотых (906 даляраў) склала штомесячная арэнда і 4 тысячы злотых (1100 даляраў) — заклад (каўцыя).
«Можаце вынесці на сметніцу»
Адносіны з уласнікамі складаліся нядрэнна. Аплату за арэнду беларусы пералічвалі на банкаўскі рахунак, а ўласнікі кватэры прыязджалі толькі па справе — замяніць фільтры для вады ці абмеркаваць іншыя бытавыя пытанні.
— Пасля папярэдніх арандатараў рольшторы былі ў цвілі. Мы паспрабавалі іх адмыць, але не атрымалася. Плюс яны былі дастаткова парваныя. І мы прапанавалі нешта зрабіць з гэтымі рольшторамі. Яны такія: «Можаце вынесці іх на сметніцу — і ўсё», — успамінае Вікторыя.
Так яна і зрабіла, не здагадваючыся, чым гэта абернецца.
Выселілі ў сувязі з разводам
Адзін з дзён уласнікі нечакана з’явіліся. Зайшлі ў кватэру, селі на канапу і паведамілі беларусам, што вырашылі развесціся.
— Працягнулі нам на паперы ручкай напісанае паведамленне — з’ехаць цягам месяца, — успамінае Вікторыя. — Мы налілі ім вады. Сказалі, што разумеем, як ім складана ў гэтай сітуацыі, і што паспрабуем з’ехаць як мага хутчэй. І літаральна праз 15 хвілін яны ўсталі і сышлі.
Вікторыя з мужам стрымалі слова і ўжо праз тры дні падпісалі новую дамову арэнды, а яшчэ праз пару дзён — перавезлі большую частку рэчаў.
— У аўторак яны паведамілі, у суботу і нядзелю мы перавезлі рэчы, а панядзелак і аўторак пакінулі, каб навесці парадак. Вымылі ў кватэры ўсё дасканала. Я нават сцены мыла, бо на іх заставаліся сляды ад крэслаў, — кажа дзяўчына. — І роўна праз тыдзень мы былі гатовы перадаць ключы.
«Не разумела, жарт гэта ці не»
На прыём кватэры ўласнікі прыйшлі ўдваіх. З сабой яны прынеслі свой экзэмпляр дамовы і два дадаткі. Першае — правілы карыстання кватэрай. Напрыклад, што трэба ўключаць выцяжку ў ваннай ці не пакідаць уключаную газавую пліту. Другое — спіс, у якім былі зафіксаваныя ўсе папярэднія пашкоджанні.
— І яны пачалі праходзіць па гэтым спісе. У гасцёўні ўсё было ў парадку. Перайшлі ў пакой. Там [гаспадар] паспрабаваў зачыніць дзверы, а яна цалкам не зачынялася — каб яе зачыніць, трэба было крыху з намаганнем падштурхнуць. Яна прасела, — кажа дзяўчына. — І ён запісвае гэта ў пашкоджанні.
Вікторыю гэта абурыла, і яна папрасіла ўласніка абгрунтаваць сваё рашэнне. Але ў адказ пачула, што дзверы сталі непрыдатныя, бо беларусы «віселі на ёй».
— Я глядзела на яго і не разумела, жарт гэта ці не. І літаральна праз пару секунд зразумела: не жарт. Я паспрабавала растлумачыць, што дзверы мы не зачынялі, бо нашым двум катам не падабаецца, калі дзверы зачыненыя, — успамінае суразмоўца.
Да ліку парушэнняў уласнікі дадалі яшчэ некалькі пунктаў: праселыя дзверы на балкон, нязначны ўчастак аблупленай тынкоўкі на балконе, уздутая тынкоўка на столі ў ваннай — там беларусы самастойна вывелі вялікую пляму цвілі. Прэтэнзіі выклікаў і дзіўны гук, які выдаваў халадзільнік.
А яшчэ, па словах Вікторыі, іх абвінавацілі ў крадзяжы рольштор — тых самых, якія, як яна сцвярджае, уласнікі дазволілі выкінуць.
— Ён запісаў усе гэтыя рэчы і расклаў дакументы, каб я падпісала — унізе кожнай старонкі, дзе былі зафіксаваныя пашкоджанні. Я зрабіла спасылкі на ўсе пункты, напісала «не згодная» і [паставіла] свой подпіс, — успамінае дзяўчына. — І ён такі: «Вы не згодныя?» Я сфатаграфавала гэты дакумент з усіх бакоў, бо ён быў у адзіным экзэмпляры, і яны забралі яго сабе.
Вікторыя ўдакладніла ў уласнікаў, калі будзе вернуты заклад. Тыя назвалі тэрмін — ад аднаго да двух месяцаў. Аднак беларуска нагадала, што згодна з дамовай грошы павінны быць вернуты цягам аднаго месяца. На гэтым і разышліся.
«Пачалі дасылаць фатаграфіі»
Але прайшоў месяц, два, а вяртання ўсё не было. Вікторыя пісала ўласнікам, але тыя ігнаравалі паведамленні ў чаце.
— У пэўны момант яны пачалі скідваць фатаграфіі кшталту «Патёк халадзільнік». Маўляў, сфатаграфавалі адразу ж, як вы перадалі ключы і сышлі з кватэры, — распавядае беларуска. — Мы такія: «Паслухайце, вы прынялі кватэру ў тым стане, у якім прынялі. Усё, што адбывалася пасля, нас не датычыцца. Мы не ведаем, што вы потым рабілі з халадзільнікам».
Вікторыя дадае, што пры выездзе з кватэры яны пакінулі мноства набытых за свой кошт рэчаў: тюлі і шторы з IKEA, падушкі для канапы і крэслаў, вузкі дэкаратыўны столік, а таксама дываны. Уласнікі не пажадалі кампенсаваць кошт гэтых рэчаў і прапанавалі забраць усё патрэбнае з сабой. Аднак сям’і гэта не было патрэбна: у новай кватэры ўжо быў увесь неабходны тэкстыль і мэбля.
Пазней уласнікі прад’явілі прэтэнзіі да дывана, які прыкрываў шчыліну паміж дошкамі, а таксама абвінавацілі арандатараў у пашкоджанні заглушкі ў ваннай — на іх думку, яна змяніла колер з-за чыстячай сродку.
— Тады я напісала: «Вышліце мне артыкул заглушкі — я асобна кампенсую. Толькі вярніце кауцыю. Бо гэтая «пупачка» не каштуе тысячы долараў, якія я вам пакінула», — успамінае Вікторыя. — З гэтага моманту зносіны сталі агрэсіўнымі. Ён мне адказаў: «Слухай, не размаўляй са мной так». І я зразумела, што медыяцыі (дасудовага ўрэгулявання спрэчкі. — Заўв. MOST) у нас не атрымаецца.
«Усю кватэру сапсавалі»
Вікторыя вырашыла звярнуцца да юрыста. Па яго ацэнцы, шанцы выйграць суд былі даволі высокія: зафіксаваныя бытавыя недахопы разглядаліся як натуральны знос, а не як пашкоджанне маёмасці. За кансультацыю дзяўчына заплаціла 300 злотых (82 даляры).
Вікторыя паведаміла ўласнікам, што падключыла юрыста, і яшчэ раз паспрабавала ўрэгуляваць сітуацыю. У адказ ёй прапанавалі за свой кошт правесці экспертызу і даказаць, што пашкоджанні — гэта знос. Аднак дзяўчына патлумачыла: у падобных выпадках менавіта ўласнік павінен даказваць факт шкоды.
Пасля гэтага, паводле слоў Вікторыі, уласнік кватэры абраў тактыку зацягвання — спаслаўся на неабходнасць дачакацца пераразліку за электраэнергію — яго праводзяць раз у тры месяцы.
— [Калі пераразлік прыйшоў], яны запатрабавалі аплаціць электрычнасць за перыяд, калі мы ўжо не жылі ў кватэры. Маўляў, яны таксама там не знаходзіліся, значыць, уся сума — наша. Рахунак аказаўся такім жа, як за поўныя тры месяцы пражывання. У выніку дамовіліся на 52 даляры і адразу ім перавялі, каб гэта не стала падставай вылічыць суму з кауцыі.
Але нават пасля выканання гэтай умовы грошы Вікторыі так і не вярнулі.
— Уласнік сказаў, што калі мы будзем падаваць у суд, то ён з нас наогул 30 тысяч злотых спагоніць за тое, што мы нібыта ўсю кватэру ім сапсавалі, — апісвае беларуска.
«Не для таго працую, каб тысячамі даляраў раскідвацца»
Муж Вікторыі прапанаваў не траціць час і нервы на разбіральніцтва. Але дзяўчына заставалася непахіснай.
— Я яму сказала: «Я не для таго працую, каб тысячамі долараў раскідвацца», — успамінае суразмоўца.
Спачатку Вікторыя накіравала ўласнікам ліст з патрабаваннем вярнуць кауцыю. Тыя яго атрымалі, але не адрэагавалі. Тады аналагічны ліст ад свайго імя накіравала юрыдычная фірма, у якую звярнулася Вікторыя. Аднак у адказ прыйшло паведамленне, што ліст не дастаўлены.
У той момант Вікторыя пачала рыхтаваць пакет дакументаў для суда — у трох экзэмплярах: для суда, для адказчыка і для сябе. Пакет уключаў:
- копію дамовы арэнды,
- акт прыёму-перадачы кватэры,
- скрыншоты перапіскі і фота– і відэаматэрыялы з чата з уласнікамі,
- копіі лістоў з патрабаваннем вярнуць залог, пацверджанні іх адпраўкі па пошце,
- дакументы, што пацвярджаюць спробу дасудовага ўрэгулявання праз юрыста,
- заяву ў суд, складзеную з дапамогай юрыста.
У заяве Вікторыя запатрабавала вярнуць не толькі заклад, але і кампенсацыю за кожны дзень пратэрміноўкі. Складанне заявы і дазвол на прадстаўленне інтарэсаў каштавалі сужэнцам 980 злотых.
Суд не змог уручыць адказчыку дакументы
У лістападзе 2024 года Вікторыя падала дакументы ў канцылярыю суда. Праз тры месяцы дзяўчына запытала нумар справы, а яшчэ праз тры — яна з’явілася ў судовай сістэме.
— Я там завяла асабісты кабінет: бачу статус справы і магу весці перапіску з судом, — дадае беларуска.
У чэрвені 2025 года Вікторыя атрымала ліст з прызначэннем суддзі і інфармацыю, што на дадзеным этапе можна скарыстацца працэдурай медыяцыі і не даводзіць справу да суда. А праз некалькі тыдняў дзяўчына даведалася, што суд не змог уручыць адказчыку камплект дакументаў, і гэта з'яўляецца падставай для закрыцця справы.
— Нібыта ён не ў курсе, што ў яго справа, і, адпаведна, ён можа пазбегнуць усяго гэтага, — кажа Вікторыя.
Паслугі судовага прыстава абыйдуцца ў 100 злотых
Юрыст параіў дзяўчыне паведаміць суду пра ўсе папярэднія спробы самастойнага інфармавання адказчыка, каб суд зразумеў, што той проста ігнаруе пазоў. І другі варыянт — паспрабаваць уручыць дакументы праз судовага прыстава. На гэтым варыянце Вікторыя і спынілася.
— Зараз мы чакаем [ад прыстава] навінаў: дастаўлена ці не дастаўлена, — кажа беларуска. — Паслугі прыстава абыдуцца нам у 100 злотых (27 даляраў), можа, крыху больш — залежыць ад тыпу дастаўкі. У іх там свая сістэма.
«Вельмі павучальная гісторыя»
Хаця пакуль дзяўчына не толькі не атрымала грошай, але і плаціць за магчымасць іх вярнуць, яна не здаецца.
— Вельмі многія хлопцы-эмігранты, з якімі мы кантактуем, скардзяцца, што гэта базавая практыка — плаціць за неіснуючы месяц. Табе не вяртаюць [грошы] проста «таму што». Мяне б задаволіла, калі б яны [уласнікі] пайшлі насустрач і вярнулі хаця б палову. Але яны не толькі не згадзіліся, але пачалі пагражаць і паводзіць сябе некарэктна. Увесь час спрабавалі выставіць нас вінаватымі. Мне здаецца, гэта вельмі павучальная гісторыя.
Каментары