«Бабарыку і не трэба было падтрымліваць, ён трымаўся добра». Былы палітвязень расказаў, як адбываў пяцігадовы прысуд 

«Хуліганіў» дарогаю з КГБ у РАУС?

Напярэдадні выбараў у пачатку жніўня 2020 года па краіне пракацілася хваля арыштаў актывістаў каманды кандыдаткі ў прэзідэнта Святланы Ціханоўскай. Не абмінула яна і Мазыр.

Руслан Парфёнаў ад самага пачатку выбарчай кампаніі ачольваў групу мазырскіх актывістаў, якія дапамагалі Ціханоўскай стаць кандыдаткай і потым арганізоўвалі ейную выбарчую кампанію ў рэгіёне.

«6 жніўня (2020 года — рэд.) мяне ў Калінкавічах затрымалі кадэбэшнікі. Яны завезлі мяне адразу ў камітэт. Там «адпрацоўвалі» свае псіхалагічныя ўздзеянні. Я адмовіўся з імі размаўляць. А яны ўжылі 5 розных метадаў, каб мяне разгаварыць. Спачатку некалькі чалавек паказвалі «злога і добрага паліцэйскіх», а потым пачалі па адным заходзіць і таксама спрабаваць даваць парады, што лепей мне пачаць супрацоўнічаць»,

— узгадвае Руслан Парфёнаў.

Пры гэтым супрацоўнікі КГБ страцілі пільнасць і нават не заўважылі, што Руслан змог узяць з іхняга стала свой тэлефон.

«Яны паклалі мой тэлефон проста на стол. Калі чарговы раз мяняліся «апытвальнікі» мне ўдалося яго са стала скрасці. Потым я папрасіўся ў туалет. Яны мяне завялі і там я здолеў паведаміць усім нашым, каб выходзілі з нашай суполкі і чысцілі ліставанні са мной, а таксама павыдаляў з тэлефона ўсё небяспечнае»,

— кажа Руслан.

Ён пагадзіўся даць паказанні, якіх дамагаліся кадэбэшнікі пры ўмове, што вызваляць актывіста з Калінкавічаў Дзмітрыя Кайтанава і жыхара Магілёва з прозвішчам Тышкавец, які аказаўся агентам спецслужбаў, а да таго пагадзіўся дапамагчы Парфёнаву. Пра супрацу Тышкаўца з органамі Руслан тады не ведаў.

Павялічыць

А другой гадзіне ночы Руслана завезлі ў ізалятар часовага ўтрымання Мазырскага РАУС. На наступны дзень у яго быў суд у адміністрацыйнай справе за хуліганства:

«У судзе былі я, сакратар, суддзя і мент. А я не разумеў увогуле, за што мяне судзяць. Кажу: «Дайце мне хоць якія пратаколы азнаёміцца. За што вы мяне судзіце?» Яна [суддзя — рэд.] мне дае пратакол. Там пра тое, што я нібыта ішоў вуліцай 17 верасня ўначы і нібыта спраўляў натуральныя патрэбы, а да мяне падышлі міліцыянты, я ім аказаў супраціў і мяне затрымалі. Я ёй кажу, што я быў у Камітэце дзяржбяспекі і з двара гэтага камітэта мяне на «варанку» завезлі ў двор РАУС, дзе і калі я мог спраўляць гэтыя патрэбы? Яна здзівілася, але ўсё адно дала 10 сутак [арышту — рэд.]».

Частку адміністрацыйнага арышту Руслана Парфёнава трымалі ў ІЧУ Нараўлянскага РАУС, бо ў Мазыры пасля даты выбараў і наступных пратэстаў не хапала месца. Менавіта тады ў Мазырскім РАУС былі асабліва жорсткія катаванні ўдзельнікаў пратэстаў супраць фальсіфікацыі вынікаў прэзідэнцкіх выбараў.

Павялічыць

Два дні на волі і новае затрыманне

17 жніўня 2020 года яго вызвалілі з ІЧУ пасля адбыцця арышту. На волі ён прабыў два дні.

«Я ўжо думаў ва Украіну з’язджаць. Мая дачка ляжала ў лякарні. Я думаў, заеду да дачкі, адведаю яе і паеду адразу ва Украіну. І так і не даехаў. Раніцай 19 жніўня я ехаў з Калінкавічаў. Мяне спынілі на колішнім пасце ДАІ паміж Калінкавічамі і Мазыром. І потым у суправаджэнні двух экіпажаў ДАІ — спераду і ззаду, з мігалкамі, завялі ў РАУС. А ўжо адтуль адразу мяне завезлі ў Следчы камітэт у Мінск. Там я даў тыя самыя паказанні, што і ў КДБ даваў — што зрабіў сам тыя «вожыкі», каб больш нікога не прыплятаць да гэтай справы»,

— кажа Руслан Парфёнаў.

У прапагандысцкім відэасюжэце, паказаным на дзяржаўным канале «ОНТ», Руслана Парфёнава абвінавацілі ў вырабе нейкіх «вожыкаў», якія мусілі прабіваць колы транспартных сродкаў сілавікоў. Руслан кажа, што тыя «вожыкі» сапраўды былі, але рабіў іх не ён. Яму іх далі і ён думаў, як іх даставіць у Мінск.

У чаце актывістаў каманды Ціханоўскай гэта ўзяўся зрабіць адзін хлопец з Магілёва — той самы Тышкавец. Менавіта яго і паказалі ў прапагандысцкім відэа, прадставіўшы Русланам Парфёнавым. Але Тышкавец аказаўся сакрэтным супрацоўнікам спецслужбаў, укарэненым у суполкі актывістаў Ціханоўскай.

Павялічыць

«Я казаў і кагэбэшнікам і ў СК, што гэта ўсё маё, я рабіў тыя «вожыкі» на лецішчы сам, сам хацеў адвезці ў Менск і ніхто мне ніякага спрыяння ў гэтым не надаваў. Мая мэта была ў тым, каб пазбавіць ад пераследу іншых, у тым ліку таго Тышкаўца, бо я не ведаў, што ён супрацоўнічае са спецслужбамі Лукашэнкі»,

— тлумачыць Парфёнаў.

Галадоўка ў ІЧУ

Падчас суда Руслана Парфёнава трымалі ў СІЗА № 3 у Гомелі. Да таго ж ён са жніўня па лістапад 2020 года знаходзіўся ў СІЗА № 1 на вуліцы Валадарскага ў Мінску, а пасля таго, як следства скончылася, яшчэ нейкі час яго ўтрымлівалі ў турме ў Жодзіне.

У перапынках паміж судовымі пасяджэннямі Руслана трымалі ў Мазырскім ІЧУ. Там ён трапіў у камеру з чалавекам са злачыннага асяроддзя, з якім у яго завязаліся сяброўскія стасункі і той падарыў яму маркер. Руслан гэтым маркерам напісаў на нары назву тэлеграм-канала, які адміністраваў да затрымання, — «Мозырь для жизни».

«Мянты, калі пабачылі гэты надпіс, яны ашалелі. Мяне выклікалі да начальніка ІЧУ. Ён пачаў мне ўціраць, што, у гэтым канале ідуць абразы міліцыянтаў і ўлады, розныя непрыемныя выказванні пра іх. Я яму тлумачыў, што пасля таго, што адбылося ў жніўні, яны мусяць быць удзячныя беларусам, што іхняя злосць выліваецца толькі ў інтэрнэт-каментары, а не ў фізічнае ўздзеянне на тых, хто рабіў беззаконне і гвалт. У выніку мяне ўпершыню ў Мазырскім ІЧУ начальнік пастанавіў пасадзіць у ШІЗА. Я стаў першаадкрывальнікам ШІЗА ў ІЧУ ў Мазыры»,

— жартуе Руслан Парфёнаў.

Руслан вырашыў пратэставаць супраць гэтага і абвясціў галадоўку.

«Я напісаў афіцыйную заяву, што я адмаўляюся ад ежы. І гэтыя трое сутак я галадаў, а праз трое сутак мяне выпусцілі і зноў пасадзілі ў камеру з тым самым чалавекам, які падарыў мне маркер. Можна сказаць, што задаволілі мае патрабаванні»,

— гаворыць Руслан.

Наваполацк: самая жорсткая калонія Беларусі

«3 сакавіка мне далі пяць гадоў, 19 траўня разгледзелі апеляцыю і 9 чэрвеня мяне ўжо завезлі ў Наваполацк. Спачатку там было вельмі жорстка. Вельмі жорстка было, пакуль не знялі гэтага Пальчыка (былы начальнік Наваполацкай калоніі № 1 Андрэй Пальчык — рэд.). А знялі яго праз тое, што адзін з «палітычных» — Вадзім Хіжнякоў даў інтэрв’ю пра гэтага Пальчыка. Пасля гэтага інтэрв’ю яго знялі з пасады і панізілі ў званні з палкоўніка да маёра. А да таго ён там лютаваў. Шмат фактаў збіцця. І не толькі датычна мяне, але і многіх іншых. Бабарыкі таго ж»,

— узгадвае Руслан Парфёнаў.

Павялічыць

Андрэй Пальчык — колішні начальнік наваполацкай калоніі № 1

Руслан кажа, што асабліва перадузята ставіліся якраз да «палітычных». Супрацоўнікі калоніі рабілі выгляд, што ніякага асаблівага стаўлення да «жоўтабірачнікаў» няма, але схаваць гэта было немагчыма.

«Мне даводзілася сварыцца з кіраўніцтвам калоніі. Яны забаранілі, каб мне аддавалі лісты, якія мне пісалі. Але я дамогся, што лісты сталі да мяне даходзіць. Два разы я нават хацеў зладзіць нейкі пратэст усярэдзіне калоніі. За гэта мяне саджалі ў ШІЗА. А ШІЗА там жорсткае. Самае страшнае катаванне там — гэта холад. Холад там люты. Ты проста нават уночы не спіш, бо ты вымушаны неяк сагравацца. То-бок ты мусіць адціскацца, фізічныя практыкаванні нейкія рабіць, каб хаця б трошкі сагрэцца. І гэта трэба рабіць хаця б кожныя паўгадзіны. А там яшчэ ёсць такія нары, якія стаяць проста пад адчыненым акном. А іншае акно адчыненае на «прадол». І ты ляжыш проста на скразняку. Я адмаўляўся класціся на гэтыя нары і мне за гэта дадавалі яшчэ 10 сутак ШІЗА»,

— расказвае Парфёнаў.

Бабарыку збівалі людзі ў цывільным, якія прыехалі ў калонію на бусе

«З [Віктарам]Бабарыкам мы стасаваліся амаль кожны дзень. Нядоўга, але часта. Калі мы выходзілі з прамзоны на абед і калі выходзілі са сталоўкі, трэба было пашыхтавацца. І пакуль мы ішлі шыхтавацца, у нас было некалькі хвілін, каб перакінуцца парай словаў. У асноўным абмяркоўвалі сітуацыю, якая зараз у краіне. Стараліся падтрымаць адно аднаго. Хаця, у прынцыпе, яго і не трэба было падтрымліваць, ён трымаўся добра. Да таго выпадку, які з ім адбыўся»,

— узгадвае Руслан Парфёнаў свае зносіны з магчымым яшчэ адным прэтэндэнтам на кандыдата на прэзідэнта на выбарах 2020 года.

Руслан кажа, што збівалі Віктара Бабарыку не супрацоўнікі калоніі:

«Прыязджалі нейкія людзі ў цывільным на бусе. Не ведаю на якіх падставах яны зайшлі ў зону. Яго выцягнулі з камеры, завялі ў прагулачныя дворыкі. Там збілі яго. Потым яго мусілі завезці ў лякарню. Гэта дакладная інфармацыя. Мне гэта расказваў чалавек, як дакладна ведае, што там адбылося. І потым жа яго на гэтым жа бусе з лякарні і прывезлі. Яго зноў жа завялі ў зону тыя ж самыя людзі, якія яго і збівалі»,

— кажы былы палітзняволены наваполацкай калоніі.

Перавод у «Воўчыя норы»

Руслан кажа, што недзе да канца 2023 года тым, хто не падпарадкоўваецца кіраўніцтву калоніі, прызначалі змену рэжыму і адпраўлялі ў турмы. А пазней пачалі заводзіць справы паводле артыкула 411 Крымінальнага кодэкса і дадаваць тэрміны зняволення.

«Я адчуваў, што і мне рыхтуюць перавод у «крытую» турму. І я, як бы, паказваў, што я якраз хачу з’ехаць з Наваполацка ў «крытую». Але кіраўніцтва, калі даведвалася жаданні вязня, рабіла ўсё наадварот. І калі яны даведаліся, што я хачу ў «крытую», яны зрабілі ўсё, каб проста перавесці мяне ў іншую калонію. Не ведаю, чаму яны гэта рабілі. Тады, як мы зразумелі, у іх адбывалася нейкая пертурбацыя — партыі зняволеных проста бралі і перавозілі з калоніі ў калонію»,

— гаворыць Руслан.

Так ён трапіў у вядомую калонію «Воўчыя норы» каля вёскі Даманава Івацэвіцкага раёна.

«Я скажу так: у параўнанні з Наваполацкам «Воўчыя норы» — гэта санаторый. Хаця, там я ўжо трошкі парахманеў. Па-першае, сярод тых, хто там сядзеў, я не пабачыў блізкіх мне духам людзей, гатовых нечага дамагацца. Я іх разумею, бо не кожны хоча пакутваць. А, каб нечага дамагчыся, трэба прайсці праз пакуты. А па-другое, і падумаў, што мне застаўся год і трэба неяк яго ўжо дасядзець. Вырашыў, як кажуць у «зоне» — «не вылазіць у эфір». Але там такая «калхозная» зона — нейкае бязладдзе. Яно трохі грае на руку зняволеным. Але калі ты хочаш нешта зрабіць паводле закону, афіыйна то гэта вельмі цяжка зрабіць, бо яны [супрацоўнікі калоніі — рэд.] проста не робяць гэтага»,

— параўноўвае Руслан Парфёнаў.

Імёны катаў

І ў Наваполацку, і ў «Воўчых норах» былі супрацоўнікі калоніі, якія чынілі асабліва жорсткія парушэнні да зняволеных. Руслан Парфёнаў намагаецца аднавіць іхнія прозвішчы:

«Я вёў запісы, у мяне быў нататнік, у які я ў зашыфраваным выглядзе запісваў і прозвішчы тых, хто асабліва жорстка ставіўся да зняволеных, і нейкія выпадкі. Але ў івацэвіцкай калоніі ў мяне забралі мой нататнік. З калоніі пад Івацэвічамі я яшчэ сам шмат каго памятаю, а з наваполацкай калоніі многія прозвішчы ўжо забыліся. Але я маю намер праз размовы з тымі, хто вызваліўся з гэтых калоній аднавіць тое, што я запісваў».

Руслан прыгадаў прозвішчы тых супрацоўнікаў Івацэвіцкай калоніі, якіх, праз іхнюю жорсткаць, ён найбольш запомніў:

«Намеснік па рэжымна-аператыўнай рабоце, прозвішча Молаш — гэта самы такі жорсткі. Потым начальнік рэжымнай часткі Дылько — асабліва перадузята ставіцца да палітычных».

Павялічыць

Руслан Парфёнаў пасля вызвалення з калоніі

«Не збіраюся мірыцца з тым, што не адпавядае рэчаіснасці»

Пасля вызвалення Руслан Парфёнаў прыехаў дадому і зразумеў, што яму не дадуць спакою на волі і, хутчэй за ўсё, зноў зняволяць. Таму ён вырашыў эвакуявацца з Беларусі. Зараз ён знаходзіцца ў адноснай бяспецы ў адной з краін Еўропы. Але ён не збіраецца цурацца сваіх поглядаў:

«На этапах часам канваіры выцягвалі мяне на размовы пра тое, за што і навошта мы змагаліся. На адным з эпатаў я спытаў у такога канваіра: «Ты верыш у 80%?» І ён сказаў, што не верыць. І тады я яму сказаў, што я не паверыў і я не пагадзіўся з гэтым, і за гэта я сяджу. А ты не паверыў і змірыўся з гэтым, падарыў гэтыя адсоткі. Цябе падманулі. І цябе яшчэ падмануць і не раз. І ты, атрымаліваецца, проста цярпіла. Жыві з гэтым. А я не збіраюся мірыцца з тым, што не адпавядае рэчаіснасці. Так, я пацярпеў. Але маё сумленне чыстае і перад самім сабой, і перад людзьмі, і, найперш, перад сваёй дачкой».

• 36
• 1
• 1
• 0
• 0
• 0
• 1
• 4