Вулічны мастак Продак пра будучыню стрыт-арту ў беларускай правінцыі.
Ужо цэлы год з піянерскім запалам і будысцкім спакоем вулічны мастак Максім Самасевіч, таксама вядомы як Продак, упрыгожвае сцены Віцебска і Брэста сваімі знакамітымі птушкамі. Каб пабачыць іншыя працы майстра, паразважаць на тэму стрыт-арту за межамі Менска і дазнацца, чаму важна «сачыць за сваёй тэрыторыяй», мы адправіліся ў Віцебск, пасябравалі з мастаком і нават схадзілі з ім у некалькі рэйдаў.
Дзень першы. Птушкі
«Калі б чалавек 10–20 у Віцебску шчыльна заняліся стрыт-артам, камунальнікі б ніколі не справіліся»
Мы рушым у бок інтэрната ў адным са спальных раёнаў Віцебска. Тут нічога не нагадвае пра тое, што ў горада было нейкае жыццё да 1960-х гадоў. Міма праплываюць панэлькі, крамы, школы, дзіцячыя садкі і «Хутка-смачна» як цэнтр начной дзвіжухі — Шагал бы расплакаўся.
Крыху паблукаўшы па змрочных калідорах інтэрната, знаходзім патрэбны пакой і ныраем у логава Максіма Самасевіча — вулічнага мастака, які за апошні год упрыгожыў сваімі працамі палову сценаў Брэста і Віцебска.
Максім — 22-гадовы студэнт Віцебскага тэхналагічнага ўнівера, вучыцца на дызайнера. Нарадзіўся і вырас у Брэсце, дзе часцяком бывае, каб паесці мамінага баршчу і здзейсніць якую-небудзь стрыт-арт-дыверсію.
Наш сумесны план на наступныя дзве гадзіны: прайсціся па горадзе і наляпіць на сцены каля дзясятка рознакаляровых птушак. Каб не губляць часу, Максім хутка кладзе ў партфель увесь неабходны стаф: шпалерны клей у зялёнай клізме і дадатковую запраўку ў бутэльцы з-пад мінералкі, дзясятак папяровых птушак ды анучы, каб было чым выціраць рукі.
Усе птушкі намаляваныя на «крафце» — мастацкай версіі абгортачнай паперы. Максім у спрынтарскім тэмпе дэманструе фатографу, як з кавалка такой паперы атрымліваецца птушка, і паралельна дзеліцца сваімі думкамі наконт вулічнага мастацтва ў рэгіёнах.
«Не думаю, што стрыт-арт павінен рабіцца масавым. Бо колькасць рэдка перарастае ў якасць. Пары дзясяткаў хлопцаў, якія ўмеюць маляваць і не баяцца выходзіць на вуліцу, цалкам дастаткова,— разважае Максім, малюючы контуры чарговай птушкі. — Калі б чалавек 10–20 у Віцебску шчыльна заняліся стрыт-артам, ніякія камунальнікі б не справіліся. Але пакуль гэтых дзясяткаў няма. Ёсць толькі адзінкі».
«Ты не падрыхтаваны да сустрэчы з мастацтвам, таму яно аказвае на цябе больш моцнае ўздзеянне».
На вуліцы сонечна, на гадзінніку 18:00. Увесь Віцебск вяртаецца з працы. Мы выходзім на шумнае скрыжаванне побач з універсітэтам імя Машэрава. Максім хутка намазвае клеем чырвоную птушку і становіцца на выступ, я прыціскаю яго да сцяны. Потым мы адыходзім метраў на дзесяць, намазваем цёмна-блакітную птушку і зноў паўтараем усе аперацыі. Ніхто з паўсотні чалавек, якія праходзяць за гэты час побач з намі, не кажа ні слова.
«Галоўнае — паводзіцца ўпэўнена, быццам ты нейкую штодзённую працу выконваеш, — вучыць Максім. — Ну, і па баках трэба глядзець, каб “бобік” міліцэйскі выпадкова з-за кута не прыехаў».
Год таму Максім пачаў наносіць свае працы на гарады. За гэты час ён пасяліў на брэсцкіх і віцебскіх вуліцах больш за сотню птушак ды пару дзясяткаў фальклорных прыгажунь і сівых дзядоў.Да таго ж размаляваў каля дзесяці вялікіх сцен. Паверыць у такую прадуктыўнасць нескладана. Па-першае, па дарозе мы сустракаем шмат старых работ Максіма. Па-другое, рухаецца ён з хуткасцю чэмпіёна свету па спартовай хадзе. Пры гэтым заўсёды ідзе напралом — сцежак і тратуараў не прызнае: толькі чыстае поле, толькі хардкор!
«Стрыт-арт — гэта яшчэ і вельмі дасціпны спосаб трымаць сябе ў добрай фізічнай форме, — кажа будучы дызайнер, выцягваючы з кювету здаравеннае бервяно. — Чым вышэй павесіш працу, тым складаней камунальнікам і быдлу будзе яе сарваць. Таму ўвесь час даводзіцца шукаць і цягаць тое, на што можна стаць».
Паступова выходзім са спальнага гета ў гістарычны цэнтр. Колькасць птушак на дамах расце: у гэтым раёне Максіму больш падабацца ляпіць свае працы. Праходзячы міма дома супрэматыстаў, цікаўлюся, навошта наогул выходзіць на вуліцу, калі можна мірна працаваць у студыі і заваёўваць музеі суседніх краін?
«Вуліца — гэта больш цікавая размова з гледачом, чым музей, — тлумачыць Максім. — Ты не плаціш за квіток на вуліцу. Ты не чытаеш крытыкаў, калі ідзеш у краму ці на працу. Ты не падрыхтаваны да сустрэчы з мастацтвам, і таму яно аказвае на цябе больш моцнае ўздзеянне».
Мы хутка знаходзім месца жыхарства для яшчэ трох птушак і дамаўляемся сустрэцца заўтра, каб прыклеіць нешта больш маштабнае, чым папяровая птушка.
Працяг гісторыі чытайце па гэтай спасылцы.
Цяпер чытаюць
«Шкада, што людзі мяне лічаць такім ідыётам». Дзядок расказаў, як яго змаглі высачыць пасля пяці месяцаў падполля4
Каментары