Jak žyvie siabar Łukašenki, vymušany chavacca ŭ džunhlach ad novaj ułady svajoj krainy
Byłoha prezidenta Balivii Eva Maralesa abvinavačvajuć u karupcyi, handli ludźmi i seksualnym hvałcie nad niepaŭnaletniaj dziaŭčynaj. Paśla taho jak sud vydaŭ ordar na jaho aryšt, palityk uciok u džunhli i chavajecca. Jon žyvie ŭ izalacyi, ale praciahvaje palityčnuju baraćbu, upeŭnieny, što «narod jaho jašče pakliča».
Eva Marales — pieršy indziejec, jaki staŭ prezidentam Balivii, a taksama były pradstaŭnik prafsajuza fiermieraŭ, što vyroščvajuć koku, — pryjšoŭ da ŭłady ŭ studzieni 2006 hoda, atrymaŭšy 54% hałasoŭ.
Jak piša The Times, syn źbiadniełych pastuchoŭ łam i vytvorcaŭ koki byŭ viadomy tym, što padtrymlivaŭ svoj ścipły imidž sielanina-fiermiera navat padčas žyćcia ŭ prezidenckim pałacy: pračynaŭsia ranieńka, prymaŭ haściej a 5‑j ranicy, jeździŭ na traktarach i razdavaŭ sielskahaspadarčyja pryłady svaim prychilnikam.
I spačatku palityk sapraŭdy mieŭ pośpiech. Jon zmahaŭsia z rasizmam, uzmacniŭ dziaržaŭny kantrol nad naftahazavym siektaram, zabiaśpiečyŭ sotniam tysiač ludziej dostup da čystaj vady i vyvieŭ miljony z krajniaj biednaści. Jon uklučyŭ karennaje nasielnictva ź sielskich rajonaŭ, značnaja častka jakoha nie hałasavała, u palityčnaje žyćcio, adukacyjnuju sistemu i rynak pracy.
Padčas svajho prezidenctva Eva Marales mieŭ ciopłyja adnosiny z Alaksandram Łukašenkam praź ich ahulnaha siabra i byłoha vieniesuelskaha kiraŭnika Uha Čaviesa, a taksama niekalki razoŭ naviedvaŭ Biełaruś, dzie vykazvaŭ zachapleńnie «sacyjalnymi pieratvareńniami ŭ Biełarusi».
Ad tryumfu da ŭciokaŭ
Marales trojčy pieramahaŭ na prezidencki vybarach. Kali ŭ 2016 hodzie zakančvaŭsia jaho treci termin, jon vyrašyŭ, što nie choča admaŭlacca ad ułady i pravioŭ refierendum, jaki dazvoliŭ by jamu bałatavacca na čaćviorty termin. U adroźnieńnie ad Biełarusi, u Balivii hałasy ličać. Akazałasia, što balivijski narod skazaŭ Maralesu «nie»: 51% prahałasavaŭ suprać.
Niahledziačy na heta, u 2019 hodzie palityk znoŭ bałatavaŭsia na pasadu prezidenta. Kali miascovy CVK abviaściŭ, što Marales pieramoh u pieršym tury, apazicyja nie pryznała vynikaŭ. U krainie pačalisia masavyja pratesty, jakija praciahvalisia try tydni. U vyniku Marales, straciŭšy padtrymku vojska, uciok za miažu. Kiraŭnica CVK taksama sprabavała źbiehčy, ale była zatrymanaja pratestoŭcami.
Praz hod palityk viarnuŭsia na radzimu pad harantyi biaśpieki jahonaj byłoj partyi «Ruch da sacyjalizmu», jakaja zachavała ŭładu i šyrokuju padtrymku ŭ hramadstvie. Adnak byłyja adnapartyjcy faktyčna zabaranili Maralesu viartacca da ŭłady.
Z taho času Marales sutykajecca z pastajannym patokam abvinavačvańniaŭ i sudovych pazovaŭ. Jaho i jaho administracyju abvinavacili ŭ kradziažy i rastracie miljardaŭ dołaraŭ dziaržaŭnych srodkaŭ, a taksama va ŭdziele ŭ niezakonnym abarocie narkotykaŭ.
U 2020 hodzie Maralesa abvinavacili ŭ seksualnym hvałcie nad 15‑hadovaj dziaŭčynaj, jakaja ŭ 2016 hodzie naradziła ad palityka dzicia.
Paśla taho, jak Marales dvojčy nie źjaviŭsia na sudovaje pasiadžeńnie, dzie pavinna było razhladacca pytańnie pra jaho papiaredniaje źniavoleńnie, u studzieni 2025 hoda balivijski sud vydaŭ ordar na aryšt pa abvinavačańniach u seksualnym złoŭžyvańni adnosna niepaŭnaletniaj dziaŭčyny i handli ludźmi.
Kali vina Eva Maralesa budzie dakazanaja, jamu pahražaje turemny termin ad 10 da 15 hadoŭ. Sud taksama pastanaviŭ zamarozić usie finansavyja aktyvy palityka i zabaranić jamu pakidać krainu.
Sam Marales admoviŭsia pryjści ŭ sud, a prychilniki palityka paspryjali jaho vyjezdu ŭ addalenuju pravincyju Čapare departamienta Kočabamba ŭ centralnaj Balivii.
Žyćcio ŭ džunhlach
Były prezident žyvie va ŭmacavanym kompleksie pad achovaj svaich prychilnikaŭ. Sam Marales śćviardžaje, što jahonyja vorahi «płanujuć fizična źniščyć» jaho, tamu jon nie maje namieru pakidać svaju terytoryju.
Palityk praciahvaje vieści svaju baraćbu dystancyjna — praź miascovyja radyjostancyi i sacyjalnyja sietki.
29 kastryčnika Eva Marales pakinuŭ u svaim tvitary zapis:
«Ja nie maju strachu pierad tym, što mianie addaduć pad sud za abaronu terytaryjalnaj cełasnaści i suvierenitetu Balivii; i za praduchileńnie sieparatyzmu radzimy i padziełu balivijcaŭ.
Ja prašu tolki niezaležnych, sumlennych i hodnych sudździaŭ, jakija buduć pavažać naležny pravavy praces i prezumpcyju nievinavataści. Jany zmohuć sudzić mianie tysiačy razoŭ, abvinavačvać va ŭsim štodnia, abražać mianie 24 hadziny na sutki, dyskryminavać za toje, što ja indziejec, sprabavać zabić, kinuć u turmu i zabaranić mnie dziejnaść. Ale aburany narod, jaki paŭstaŭ suprać rasizmu, niespraviadlivaści i zdradnikaŭ, — jaho jany nikoli nie zmohuć ni prymusić zmoŭknuć, ni pieramahčy».
No tengo temor a que me enjuicien por defender la integridad territorial y la soberanía de Bolivia; y por evitar el separatismo de la patria y la división de los bolivianos. Solo pido jueces independientes, honestos y decentes que respeten el debido proceso y a la presunción de…
Jak adznačaje The Times, u žniŭni Marales zaklikaŭ svaich prychilnikaŭ sapsavać biuleteń, kab paćvierdzić svaju padtrymku jamu. Kala 20% biuleteniaŭ u pieršym tury sapraŭdy byli sapsavanyja, što stała simvaličnym prajaŭleńniem upłyvu Maralesa navat va ŭmovach izalacyi. Adnak jaho ruch «Ruch da sacyjalizmu» straciŭ daminavańnie, jakoje mieŭ ciaham apošnich dvuch dziesiacihodździaŭ.
Paśla taho jak u kastryčniku druhi tur vybaraŭ prynios pieramohu centrystu Radryha Pasu, Balivija ŭpieršyniu za mnohija hady atrymała ŭrad biez udziełu sacyjalistaŭ. Novaja administracyja ŭžo abviaściła, što pačnie pierahlad hučnych karupcyjnych i kryminalnych spraŭ, źviazanych z papiarednimi hadami kiravańnia. Siarod ich — i rasśledavańnie suprać samoha Maralesa. Pavodle The Times, sud nastojvaje na jaho źjaŭleńni, ale były kiraŭnik krainy admaŭlajecca pakidać Čapare.
Prychilniki Maralesa śćviardžajuć, što sud — «instrumient palityčnaj raspravy», a novyja ŭłady dziejničajuć pa ŭzory «amierykanskich satelitaŭ», imknučysia likvidavać apošnija reštki levaha ŭpłyvu ŭ rehijonie.
Sam Marales u intervju The Times zajaviŭ, što nie admaŭlaje adnosin ź dziaŭčynaj, ale kaža, što ŭsio było pa zhodzie: «Niama achviary — niama i złačynstva». Dziaŭčyna ciapier darosłaja i kaža, što jaje nie hvałtavali, usio było ź jaje voli.
Žurnalist vydańnia adznačaje, što paśla dvuch dzion razmoŭ stała jasna: Marales upeŭnieny, što jaho źviaržeńnie — vynik zmovy, i što ludzi pa-raniejšamu chočuć jaho viartańnia.
«Usie, navat novyja pravyja, — kaža jon, — chočuć nie dapuścić, kab Eva bałatavaŭsia. Ale ludzi hatovyja. My budziem supraciŭlacca».
Marales śćviardžaje, što padzieńnie levych režymaŭ u rehijonie — zmova ZŠA z metaj kantrolu nad rehijonam. Jon navat papiaredziŭ, što Donald Tramp moža atrymać «druhi Vjetnam», kali pasprabuje zrynuć prezidenta Vieniesueły Nikałasa Madura.
Balivija stamiłasia ad biaskoncych palityčnych dram, a Eva Marales, jak piša The Times, praciahvaje «vysadžvać apielsinavyja drevy pad trapičnym daždžom i vieryć, što narod jašče pakliča jaho». Ale siońnia ŭžo mała chto vieryć u jaho viartańnie: navat byłyja sajuźniki pa partyi pryznajuć, što epocha Maralesa skončyłasia.
Kamientary