U ekanamičnym płanie siaredniestatystyčny biełarus ciapier žyvie lepš, čym 6 hadoŭ tamu, a niemiec — nie. Jak takoje mahčyma?

Inflacyja ŭ Jeŭrazonie

Pavodle źviestak Jeŭrastata, u paraŭnańni z žniŭniem 2019 hoda ceny na charčavańnie ŭ krainach jeŭrazony ŭ siarednim vyraśli na 34%.

Ale rost cen mocna adroźnivajecca pamiž krainami. Krainy Bałtyi — u lidarach antyrejtynhu. Najbolšy rost cen na charčavańnie ŭ Estonii — plus 57% u paraŭnańni ź letam 2019 hoda. U Litvie — plus 55%, u Łatvii — plus 52%. Treci radok z Łatvijaj dzielić Słavakija, dzie ceny taksama vyraśli na 52%. 

Najmienšy rost cen na ježu ŭ paraŭnańni z dakavidnym pieryjadam adbyŭsia na Kipry (+20%), Finlandyi (+25%), Irłandyi (+26%). U najbujniejšaj ekanomicy jeŭrazony, Hiermanii, rost skłaŭ 37%.

A što ŭ Biełarusi?

U Biełarusi ceny na charčavańnie za pieryjad z 1 studzienia 2020 hoda pa žnivień 2025‑ha vyraśli na 66%. Kali brać ahułam indeks spažyvieckich cenaŭ, to jon za hety pieryjad vyras na 58,5%.

Kali paraŭnoŭvać sa źviestkami ŭ krainach jeŭrazony, to vynikaje, što Biełaruś pa roście cen amal udvaja apiaredziła siaredni pakazčyk i navat antylidara Estoniju ź jaje 57%.

Adnak supastaŭleńnie hetych ličbaŭ biez pahłybleńnia nie daje mahčymaści adekvatna acanić, jak źmianiłasia pakupnickaja zdolnaść u roznych krainach u paraŭnańni z dakavidnymi časami.

Pavialičyć

Zarpłaty rastuć

Pa stanie na žnivień 2019 hoda siaredniaja naličanaja zarpłata ŭ Biełarusi składała 1 118 rubloŭ (bruta), abo pryblizna 961 rubiel na ruki. Heta kala 468 dalaraŭ abo kala 420 jeŭra.

Pa stanie na žnivień 2025 hoda siaredniaja naličanaja zarpłata vyrasła da 2 763 rubloŭ, abo pryblizna 2 376 rubloŭ na ruki. Heta kala 795 dalaraŭ abo kala 680 jeŭra nieta.

Pieravod cen u jeŭra nie adlustroŭvaje ŭsiu karcinu: z ulikam vahańniaŭ kursa biełaruskaha rubla vynikaje, što ceny ŭ jeŭra zastalisia prykładna takimi ž, jak i šeść hadoŭ tamu.

Dla najbolš abjektyŭnaj acenki treba ŭličvać realny rost dachodaŭ nasielnictva. U pieryjad z 2020 pa 2024 hod realnyja zarobki ŭ Biełarusi vyraśli pryblizna na 30%.

Prostymi słovami: ciapier siaredniestatystyčny biełarus moža dazvolić sabie bolš tavaraŭ i pasłuh, čym u dakavidnym 2019-m.

A voś siaredniestatystyčny niemiec, naadvarot, u žniŭni 2019‑ha moh dazvolić sabie bolš, čym ciapier, pakolki ŭzrovień inflacyi ŭ Hiermanii za hety pieryjad byŭ bolš vysokim za rost zarpłat. U siarednim realnyja zarobki ŭ Hiermanii za apošnija 6 hadoŭ źmienšylisia pryblizna na 5%.

Pavialičyć

Prykład Hiermanii pakazvaje, što ŭzrovień inflacyi nie adziny pakazčyk dla razumieńnia taho, stali ludzi žyć lepš abo horš. U vypadku ź Litvoj, jakaja pa ŭzroŭni inflacyi abahnała Hiermaniju, realnyja zarobki tam vyraśli. To bok siaredniestatystyčny litoviec ciapier moža sabie dazvolić bolej, čym u žniŭni 2019-ha. Siaredniaja zarpłata ŭ absalutnym vymiareńni pavialičyłasia z 834 da 1468 jeŭra na ruki.

Jak tak atrymałasia?

Ekśpiert BEROC Nastaśsia Łuzhina nazyvaje asnoŭnyja čyńniki, jak tak atrymałasia, što ŭ niekatorych krainach Jeŭrasajuza realnyja dachody nasielnictva ŭ paraŭnańni z dakavidnym pieryjadam źnizilisia, a ŭ Biełarusi, naadvarot, davoli istotna vyraśli.

«Pa-pieršaje, u krainach jeŭrazony dziejničali žorstkija kavidnyja abmiežavańni. Pry hetym dziaržavy tam akazvali padtrymku ekanomicy za košt biudžetych vydatkaŭ, jakija paśla paskoryli inflacyju.

Tam dziaržavy kłapacilisia pra zdaroŭje svaich hramadzian, a ŭ Biełarusi kavid namahalisia asabliva nie zaŭvažać, tamu pandemija nie akazała takoha mocnaha niehatyŭnaha ŭpłyvu na ekanomiku Biełarusi, jak heta było ŭ inšych krainach», — źviartaje ŭvahu ekanamist.

Uśled za pandemijaj pačałasia vajna, i mnohija krainy ES, u tym liku Hiermanija, sutyknulisia z novym vyklikam — rostam cen na enierhanośbity.

Pavialičyć

Rost zarobkaŭ adbyvajecca ŭ śpiecyfičnych umovach

«Atrymlivajecca, što ŭ Jeŭropie za hety pieryjad dvojčy adbyvalisia padziei, jakija spryjali vysokamu ŭzroŭniu inflacyi. U Biełarusi taksama adbyłosia žorstkaje źnižeńnie ŭ ekanomicy ŭ 2022 hodzie, paśla čaho ekanomika davoli chutka pierabudavałasia i pačałosia aktyŭnaje adnaŭleńnie za košt pieraaryjentacyi na rasijski rynak», — kaža Łuzhina.

Pry hetym važna razumieć, što hety rost dachodaŭ adbyvajecca ŭ śpiecyfičnych umovach.

«Z ulikam inflacyjnych pracesaŭ zarobki ŭ Biełarusi sapraŭdy vyraśli, ale heta adbyvałasia na fonie žorstkaha rehulavańnia cenaŭ, deficytu pracoŭnaj siły i stymulavańnia rostu ekanomiki z boku dziaržavy».

Nakolki taki rost možna nazyvać ustojlivym i jak doŭha heta moža praciahvacca — pytańnie, bo zarobki rastuć chutčej, čym pradukcyjnaść pracy, a ceny stroha rehulujucca.

«Praz deficyt pracoŭnaj siły zarpłaty rastuć, a padymać ceny na pradukcyju jašče da viasny hetaha hoda było amal niemahčyma. Tamu ŭ pradpryjemstvaŭ uźnikali prablemy z rentabielnaściu. Praz heta ceny ź viasny 2025 hoda pačali rehulavać bolš hnutka, i my bačym, što rost cen sioleta paskoryŭsia ŭ paraŭnańni ź minułym hodam».

Rost VUP taksama surjozna zapavoliŭsia ŭ paraŭnańni z papiarednimi hadami, a JEABR dniami navat pierahladzieŭ prahnoz pa roście VUP Biełarusi ŭ mienšy bok. Usio heta pakazvaje na toje, što ciapierašniaja madel, pry jakoj realnyja zarobki sapraŭdy chutka raśli, vyčerpvaje svaje mahčymaści, tamu varta čakać zapavolvańnia rostu realnych dachodaŭ.

«Naprykład, u Jeŭropie sapraŭdy byŭ skačok inflacyi, ale paśla prachodžańnia kryzisnych źjaŭ jany vyjšli na stabilnuju rabotu ekanomiki. U tym liku na nizkija pakazčyki pa inflacyi. Paralelna idzie ŭmierany ekanamičny rost i rost zarpłat. Heta možna nazvać ustojlivym rostam. U ekanomiki Biełarusi nieadnarazova naziralisia skački, kali my to majem spad, to aktyŭny padjom, potym znoŭ spad i aktyŭny padjom. Heta pakazvaje, što ekanomika raźvivajecca niaŭstojliva», — tłumačyć ekanamist.

Pry hetym ekśpiert nie admaŭlaje, što ciapier sapraŭdy taki pieryjad, kali ŭzrovień dabrabytu siaredniestatystyčnaha niemca pahoršyŭsia, a biełarusa — naadvarot staŭ lepšym.

Pavialičyć

«Heta nie aznačaje, što ciapier siaredniestatystyčny biełarus žyvie lepš, čym siaredniestatystyčny niemiec, pakolki zarpłaty ŭ Hiermanii značna vyšejšyja za biełaruskija, ale roźnica va ŭzroŭni dabrabytu krychu skaraciłasia. Biełarusy ciapier mohuć dazvolić sabie bolš, čym šeść hadoŭ tamu, a niemcy, naadvarot, mienš, čym raniej».

U paraŭnańni z žniŭniem 2019 hoda vyrasła i dastupnaść žylla. Kali na siaredniestatystyčnuju minskuju zarpłatu ŭ stalicy možna było nabyć 0,48 m², to ŭ žniŭni 2025 hoda — 0,54 m².

Atrymlivajecca, što mienavita ŭ ekanamičnym płanie siaredniestatystyčny biełarus ciapier žyvie lepš. Adnak uźnikajuć pytańni, jak doŭha praciahniecca hetaja situacyja. 

• 0
• 1
• 4
• 3
• 1
• 0
• 0
• 0