U zachodnim kino ŭsio čaściej zhadvajuć Biełaruś. Jość cikavaja hipoteza, čamu adbyvajecca tak

Rabić masavaje kino niaprosta pa šmatlikich pryčynach. Adna ź ich — ty musiš dobra pradumvać, što hučyć z ekrana, inakš raptoŭny skandał moža papsavać šmat niervaŭ i adbicca na prodažach, a to i pastavić kryž na tvajoj karjery.

Uziać, naprykład, pytańni hieahrafii. Što kali ty robiš kino, dzie chočaš vyśmiejać peŭnych palitykaŭ? Abo musiš prosta zhadać niejkuju krainu, dzie adbyvajecca niešta nie nadta dobraje?

I heta nie pustoje pytańnie — u historyi kino bahata vypadkaŭ, kali ŭrady krain aburalisia tym, jak ich pradstaŭlali ŭ kino. Uziać, naprykład, stužku «Apieracyja «Arha» 2012 hoda, dzie hieroj Bena Afleka vyzvalaŭ amierykanskich dypłamataŭ z Tehierana časoŭ Isłamskaj revalucyi. Nie ŭsie byli zhodnyja z tym, što film šmat u čym praŭdzivy, ale iranski ŭrad pajšoŭ na skandał i zabaraniŭ prakat «Apieracyi «Arha» ŭ krainie. Vyhladaje, što prostych irancaŭ film nie nadta zasmuciŭ, bo stužka trapiła ŭ Iran na pirackich dyskach.

Jak kinošniki vykručvajucca ź situacyi?

Vydumanyja krainy

Kab nie trapić u skandał, u takim vypadku možna skarystacca nazvaj nieisnujučaj krainy. Upieršyniu tak pačali rabić jašče ŭ 1930-ja. Časy byli niebiaśpiečnyja — u śviecie šaleła Vialikaja depresija, a ŭ Jeŭropie ŭzdymaŭ hałavu fašyzm, tak što možna zrazumieć, čamu scenarysty imknulisia da aściarožnaści.

Ale kali film sapraŭdy śmieły, usie hetyja chitraści mohuć i nie dapamahčy. Zhadajem słavutuju antyvajennuju stužku 1940-ha hoda «Vialiki dyktatar» — vy, napeŭna, bačyli vobraz Čarli Čaplina adtul:

Pavialičyć

Film pryśviečany historyi dyktatara Adenoida Chinkiela z vydumanaj krainy Tamenii i jaho bliźniuka, habreja-cyrulnika. Ale ž vobraz Čaplina, imia dyktatara i kantekst ukazvajuć, što stužka — satyra na nacysckuju Hiermaniju. I satyra atrymałasia takoj mocnaj, što stužku zabaranili ŭ niekalkich łacinaamierykanskich krainach, dzie žyło šmat prychilnikaŭ nacyzmu. Chacieli jaje zabaranić i ŭ Brytanii, kab nie pahoršyć adnosiny z Hiermanijaj, ale atrymałasia pa-inšamu: na momant prakatu Brytanija akazałasia ŭ stanie vajny z Hiermanijaj, i tamu stužka naadvarot padtrymała bajavy nastroj brytancaŭ.

Novuju dziaržavu prydumali i dla filma «Kačyny sup» 1933 hoda. U jaho centry vydumanaja kraina Frydonija, jakuju treba vyratavać ad bankructva — aktualnaja tema ŭ časy Vialikaj depresii.

Ale ž i ŭ 21-m stahodździ časam zdymajuć filmy z vydumanymi krainami. Naprykład, u 2004-m vyjšaŭ «Terminał» — stužka, dzie hieroj Toma Chenksa, hramadzianin uschodniejeŭrapiejskaj Krakožyi, zachras u ńju-jorkskim aeraporcie, tamu što padčas palotu ŭ jaho dziaržavie źmianiłasia ŭłada.

Impieryja zła

Z pačatkam chałodnaj vajny ŭ zachodnim kino źjaviŭsia novy antahanist — viadoma, heta SSSR. Vielmi aktyŭna za heta ŭzialisia stvaralniki bandyjany, bo pieršakrynica, knihi brytanca Jana Fleminha, amal što nie davali im vybaru. Naprykład, u stužkach «Z Rasii ź luboŭju» (1962) i «Šaravaja małanka» (1965) dziejničaje mižnarodnaja terarystyčnaja arhanizacyja ŚPIEKTR, źviazanaja ŭ tym liku z savieckimi śpiecsłužboŭcami.

Pavialičyć

U siaredzinie 1970-ch staŭleńnie da SSSR krychu palepšyłasia. Dziasiataja stužka pra Džejmsa Bonda z nazvaj «Špijon, jaki mianie kachaŭ» vyjšła ŭ 1977-m. SSSR u joj pradstaŭleny ŭ asobie ahientki KDB Hanny Amasavaj, jakaja musić razam z Bondam rasśledavać kradziež padłodak i, viadoma, ustupaje ź im u adnosiny. Kachańnie i supraca zamiest vobrazu impieryi zła — čym nie sihnał pra paciapleńnie ŭ adnosinach Zachada i SSSR?

Ale ž pačalisia 80-ja, honka ŭzbrajeńniaŭ uzmacniłasia, i SSSR znoŭ pačali zhadvać jak hałoŭnaha antahanista. U 1984-m vyjšaŭ «Čyrvony śvitanak» — film z topavaj zorkaj 80-ch Patrykam Suejzi pra vydumanaje ŭvarvańnie SSSR u Polšču i ŭ ZŠA.

Jašče adna zorka epochi, Klint Istvud, źniaŭsia ŭ 1982-m u technatrylery «Čyrvony lis». Istvudu dali rol piłota, jaki musić skraści ŭ Savietaŭ najnoŭšy dla svajho času samalot.

Jość, adnak, i pazityŭnyja prykłady. U kancy 80-ch, kali staŭleńnie da SSSR znoŭ krychu palepšyłasia, vyjšaŭ znakamity bajavik «Čyrvonaja śpioka» z Arnoldam Švarcenehieram. Daščentu nabitaja kinalapami, hetaja kultavaja stužka raskazała pra supracu maskoŭskaha detektyva i jaho amierykanskaha naparnika, dy jašče i pakazała, što takoje ŭzajemadziejańnie mahčymaje i ŭ kantekście kamiedyi.

Pavialičyć

Dyk navošta zhadvajuć Biełaruś?

Za dziesiacihodździ chałodnaj vajny Uschodniaja Jeŭropa atrymała ŭ vačach zachodnikaŭ składany vobraz miesca, dzie virujuć kryminał, dyktatura i parušeńni pravoŭ čałavieka. Ale voś u čym sprava — my žyviem u časy interneta i palitkarektnaści, kali ŭlacieć u skandał možna našmat praściej, čym u časy Čarli Čaplina.

Z ulikam vajny pamiž Rasijaj i Ukrainaj zhadvać hetyja dziaržavy ŭ kino moža być vohnieniebiaśpiečna. Ale što rabić, kali achvota ŭstavić u scenar adsyłku da Uschodniaj Jeŭropy? Tut i dapamahaje Biełaruś — adnosna biaśpiečnaja dla zhadak kraina, jakaja ŭ toj ža čas i sydzie ŭ kino za šeruju zonu, i dazvolić raźvivać liniju parušeńnia pravoŭ čałavieka.

Pavialičyć

Hetym skarystalisia, naprykład, scenarysty Netflix u stužcy «Eksterytaryjalny». Adna z tamtejšych hieraiń — biełaruskaja palituciakačka, u jakoj baćka, dysident, byŭ zabity pa zahadzie ŭładaŭ.

Inšy prykład — brytanski sieryjał «Dzień šakała», u jakim śpiecsłužbistka šukaje pa ŭsioj Jeŭropie topavaha kilera. Kab złavić jaho, žančynie davodzicca pryjechać u biełaruskuju Smarhoń. Cikava, jak vyhladaje Smarhoń u razumieńni brytancaŭ — u pryśviečanyja joj chviliny vam pakažuć husty, nibyta pieršabytny les i stary katedž pamiž drevaŭ, dzie adbudziecca pierastrełka.

Zrešty, Biełaruś traplaje i ŭ bolš topavyja prajekty. Moža, samy jarki prykład — «Fantastyčnaja čaćviorka: Pieršyja kroki». U adnoj sa scen samyja zaŭvažlivyja mohuć pabačyć šyldu kinateatra, dzie napisanaja nazva filma ŭ prakacie — «Sunrise in Minsk» («Śvitanak u Minsku»).

• 9
• 0
• 11
• 1
• 1
• 3
• 0
• 0