Byłoj ściuardesie «Biełavija» nie padoŭžyli ŭ Litvie DNŽ, paličyŭšy pahrozaj nacbiaśpiecy. Jana 20 razoŭ źjeździła ŭ Biełaruś
Biełaruska Ludmiła (imia źmieniena), jakaja ź siamjoj pierajechała ŭ Litvu paśla pačatku vajny va Ukrainie, sutyknułasia ź niečakanaj admovaj u padaŭžeńni dazvołu na žycharstva. U aficyjnym liście z Departamienta mihracyi, atrymanaha tydzień tamu, ukazana, što jana pryznanaja pahrozaj nacyjanalnaj biaśpiecy, piša LRT.lt.
Pa słovach žančyny, pryčynaj admovy stali jaje častyja pajezdki ŭ Biełaruś i papiaredniaja praca ŭ biełaruskaj avijakampanii «Biełavija».
«Mianie pryznali pahrozaj nacbiaśpiecy na padstavie taho, što ja za ŭvieś čas pražyvańnia ŭ Litvie 20 razoŭ jeździła ŭ Biełaruś i što ja pracavała z 2014 pa 2020 hod u avijakampanii «Biełavija» stiuardesaj», — kaža Ludmiła.
Dyrektarka Departamienta mihracyi Evielina Hudzinskajcie padkreślivaje, što pryjarytetam dla dziaržavy źjaŭlajecca nacyjanalnaja biaśpieka, asabliva va ŭmovach praciahłaj vajny va Ukrainie. Ludmiła była bortpravadnicaj ź Biełarusi, u 2022 hodzie ź siamjoj apynułasia ŭ Litvie i vyrašyła zastacca. Padstavaj stała nie tolki ŭźjadnańnie z mužam, jaki pracavaŭ u Vilni, ale i pačataja vajna va Ukrainie. Ludmiła kaža, što nie mahła viarnucca dadomu z‑za maralnaha šoku i pačućcia saŭdziełu ŭ ahresii.
«U mianie muž napałovu ŭkrainiec, u jaho kuma ŭ Kijevie. Kali pačałasia vajna — nam adrazu stali telefanavać svajaki z Ukrainy: skazali, što z terytoryi Biełarusi jedzie technika, ich abstrelvajuć. My byli ŭ šoku, było vielmi ciažka pryniać, što my stali ŭdzielnikami žachlivych złačynstvaŭ. Było ščaściem, što my apynulisia ŭ Litvie», — sa ślaźmi na vačach raskazvaje ŭ intervju LRT.lt Ludmiła.
Siamja pryniała rašeńnie zastacca, starejšaje dzicia ŭładkavali ŭ škołu, małodšaja pajšła ŭ dziciačy sadok. Ludmiła pačała šukać pracu, ale bieź viedańnia movy ŭładkavacca pa śpiecyjalnaści piedahoham nie atrymlivałasia. Tady jana vyrašyła skarystacca druhoj adukacyjaj — budaŭničaha malara — i ŭładkavałasia ŭ tuju ž kampaniju, dzie pracavaŭ muž.
«Ja adpracavała miesiac, i ŭ kampanii źmianiłasia kiraŭnictva. Pačalisia prablemy z zarobkami. U vyniku mnie ŭdałosia znajści inšuju budaŭničuju firmu, Departamient mihracyi dazvoliŭ źmianić pracadaŭcu. A voś u muža ŭsio pajšło nie tak — jamu anulavali dazvoł na žycharstva, bo jaho pracadaŭca nie płaciŭ padatkaŭ», — tłumačyć žančyna.
Siamja sprabavała abskardzić anulavańnie, ale biez pośpiechu. Sud jany prajhrali, a mužu daviałosia pakinuć Litvu: jon pajechaŭ u Polšču pa pracoŭnaj vizie, kab zastavacca pobač ź siamjoj.
Paźniej paŭstała pytańnie ab lehalizacyi małodšaj dački — pa litoŭskim zakanadaŭstvie dzicia moža atrymać DNŽ tolki kali abodva baćki jaho majuć. Było znojdziena rašeńnie: dačce aformili polskuju vizu pa pracoŭnaj vizie baćki.
«Dačka žyła sa mnoj, ale, kab nie parušać praviłaŭ, my rehularna jeździli da muža. Heta było składana, ale pa-inšamu nielha było», — kaža Ludmiła.
Taksama žančyna raskazała pra niečakanuju znachodku — hruzinskaje hramadzianstva, atrymanaje jašče ŭ 2012 hodzie. Tady jaje zaprašali vystupać za Hruziju na spartyŭnych spabornictvach.
«Ja dumała, što ŭsio daŭno anulavali. A tut vyśvietliłasia, što hramadzianstva zastałosia. Heta dapamahło lehalizavać dačku, kali ŭ jaje skončyŭsia dazvoł na žycharstva», — uzhadvaje jana.
U mai 2025 hoda mužu, praz hod paśla admovy, usio ž vydali novy dazvoł na žycharstva ŭ Litvie. Ludmiła z palohkaj padała na padaŭžeńnie svajho, a dačka — na litoŭski DNŽ. Zdavałasia, usio stabilizujecca.
Pahroza nacbiaśpieki dla Litvy
Adnak tydzień tamu Ludmiła atrymała list ad Departamienta mihracyi, u jakim joj paviedamili ab admovie ŭ padaŭžeńni DNŽ.
U rasparadžeńni LRT.lt jość ukazany dakumient, u im, u pryvatnaści, havorycca, što Ludmiła «ŭ 2014—2020 hadach pracavała ŭ avijakampanii Respubliki Biełaruś «Biełavija». Praca ŭ biełaruskaj avijakampanii aznačaje, što asoba pavinna była prajaŭlać łajalnaść da Respubliki Biełaruś i padtrymlivać biełaruskuju ŭładu».
Akramia taho, ukazvajecca, što Ludmiła pierasiakała miažu ź Biełaruśsiu 20 razoŭ. Pa acency Departamienta dziaržbiaśpieki Litvy, u vypadku vydačy asoby dazvołu na pražyvańnie ŭ Litvie, jon moža być vykarystany dla vykanańnia zadač biełaruskich raźviedvalnych słužbaŭ jak łajalnaja i nadziejnaja asoba dla biełaruskaj ułady.
«Biełaruskija śpiecsłužby vykarystoŭvajuć svaich hramadzian, jakija pražyvajuć u Litvie i raniej pracavali ŭ dziaržaŭnych strukturach, dla zboru raźviedvalnaj infarmacyi i ŭ metach kantrraźviedki. Kantakty z takimi asobami mohuć adnaŭlacca navat praz peŭny čas paśla ich sychodu ź dziaržsłužby abo armii, asabliva kali jany žyvuć za miažoj abo rehularna tudy jeździać», — havorycca ŭ dakumiencie.
Adznačajecca, što ŭ vypadku rasijskaj vajennaj ahresii takija asoby mohuć vykarystoŭvacca ŭ śpiecyjalnych apieracyjach — dla raspaŭsiudžvańnia prapahandy, dezinfarmacyi i dyviersij suprać stratehičnych abjektaŭ.
«Uličvajučy sukupnaść vykładzienych abstavin, sučasnuju hieapalityčnuju situacyju i praviedzienuju acenku Departamientam dziaržbiaśpieki, ličycca, što sabrana dastatkova danych, jakija dazvalajuć zrabić vysnovy, što intares asoby pražyvać i pracavać u Litoŭskaj Respublicy nie moža być pryznany pryjarytetnym i bolš značnym, čym zabieśpiačeńnie nacyjanalnaj biaśpieki Litoŭskaj Respubliki».
U Biełarusi — chvory baćka
Ludmiła paćviardžaje, što była vymušanaja jeździć u Biełaruś — spačatku treba było vyrašać, što rabić z pakinutymi tam žyviołami, zatym — zajmacca padaŭžeńniem pašpartoŭ — svajho i dziaciej, a taksama kłapacicca pra chvoraha baćku.
«U mianie vielmi chvory piensijanier-baćka. U 2021 hodzie jon pieranios insult, paśla čaho jaho zdaroŭje rezka pahoršyłasia. Uźnikli novyja prablemy: apieracyja na vočy, dyjabiet ź niestabilnym uzroŭniem cukru — chvaroby stali iści adna za adnoj. Jak dačka, ja nie mahu pakinuć jaho adnaho — u jaho bolš niama nikoha», — raskazvaje jana.
Ludmiła raskazvaje, što nieŭzabavie paśla adjezdu jana viartałasia ŭ Biełaruś pa chatnich žyvioł, u toj čas jak jaje muž zastaŭsia ŭ Litvie — bajalisia mahčymaj mabilizacyi. Sabaku, užo staroha, ŭdałosia pieravieźci, a voś kata daviałosia pakinuć u baćkoŭ. Akramia taho, žančyna zajmałasia pieraafarmleńniem pašpartoŭ dla siabie i dziaciej.
Ludmiła padkreślivaje, što ŭ 2022 i 2023 hadach jana ŭžo prachodziła pravierki, davała danyja pra svaju pracu ŭ «Biełavii» i tady nijakich pretenzij z boku viedamstvaŭ nie ŭźnikała.
«Ja zapaŭniała ankietu, ukazvała, dzie pracavała. To bok na toj momant ja nie była pahrozaj. A zaraz, praz dva hady, jany vyrašyli inakš. Čamu adrazu nie admovili? My b nie budavali tut svajo žyćcio», — zdahadvajecca žančyna.
Pracu ŭ «Biełavii» jana tłumačyć praktyčnymi mierkavańniami: «U mianie nie było dośviedu, nikudy nie chacieli brać. A ŭ «Biełavii» nie patrabavaŭsia vopyt, jany navučali. I zarobak byŭ dobry».
Za minułyja dva hady siamja Ludmiły aktyŭna intehravałasia ŭ litoŭskaje hramadstva.
«Ja vyrašyła pajści na kursy litoŭskaj movy, atrymała siertyfikat vałodańnia movaj na ŭzroŭni «A2». Žyćcio zaihrała novymi farbami. Ja narešcie pačała ŭsio razumieć, zapaŭniać dakumienty biez dapamohi. My pačali razumieć, kudy biehčy, što rabić», — raspaviadaje jana.
Asablivuju zakłapočanaść u Ludmiły vyklikaje situacyja ź dziećmi, asabliva z małodšaj dačkoj, jakaja amal usio žyćcio praviała ŭ Litvie. «Jana chodzić u sadok, u jaje siabry, lubimyja vychavalniki, hurtki. Jana ŭžo nie viedaje inšaha žyćcia. Starejšaje dzicia taksama nie choča źjazdžać. Tut u nas užo naładžanaje žyćcio», — kaža Ludmiła.
Zaraz Ludmiła rychtuje apielacyju ŭ sud. «Kali ja atrymała list pra pryznańnie pahrozaj, heta było jak udaram pa hałavie. My tolki pačali dychać svabodna, dumali, što ŭsio naładziłasia. A ciapier znoŭ nie viedajem, što budzie zaŭtra», — kaža jana i padkreślivaje, što viartacca na radzimu niebiaśpiečna z-za jaje pohladaŭ i ŭdziełu ŭ pratestach 2020 hoda.
Hudzinskajcie: pryjarytet — nacyjanalnaja biaśpieka
Dyrektarka Departamienta mihracyi Evielina Hudzinskajcie padkreślivaje, što pryjarytetam dla dziaržavy źjaŭlajecca nacyjanalnaja biaśpieka, asabliva va ŭmovach praciahłaj vajny va Ukrainie. Pa jaje słovach, rašeńnie nie padaŭžać dazvoł na časovaje pražyvańnie Ludmiły nie źviazana vyklučna ź jaje minułaj pracaj u avijakampanii «Biełavija».
«Asnoŭny arhumient byŭ nie papiaredniaja praca ŭ «Biełavija», a toje, što asoba ŭjaŭlaje pahrozu nacyjanalnaj biaśpiecy», — prakamientavała jana ŭ intervju radyjo LRT.
Jana patłumačyła, što takija acenki daje Departamient dziaržaŭnaj biaśpieki, ź jakim kansultujecca mihracyjnaja słužba.
«Departamient dziaržbiaśpieki maje svaje kryteryi. Heta nie tolki byłyja miescy pracy, ale i ciapierašnija suviazi ź Biełaruśsiu i inšyja abstaviny. Heta sukupnaść faktaraŭ. Kankretna, što mienavita ŭ hetym vypadku aceńvaŭ Departamient dziaržaŭnaj biaśpieki, ja kamientavać nie mahu — heta ich rabota. Ale my adznačajem, što najaŭnaść byłych, ciapierašnich abo praciahłych suviaziaŭ i supracoŭnictva, a taksama praca ŭ strukturach, jakija padtrymlivajuć biełaruski režym, taksama maje značeńnie.
Heta adzin z faktaraŭ, jaki moža pryvieści da taho, što čałaviek, naprykład, uraźlivy dla biełaruskich słužbaŭ, abo, mahčyma, jon usio jašče padtrymlivaje suviazi ź biełaruskimi ŭładnymi strukturami», — kaža jana.
Hudzinskajcie adznačyła, što stratehičnyja abjekty ŭ Biełarusi, takija jak «Biełavija», prymajuć na pracu tolki łajalnych da režymu supracoŭnikaŭ.
«Heta stratehičny abjekt, i tam pracujuć tolki łajalnyja režymu ludzi. Pa-inšamu być nie moža».
Pa jaje słovach, kali čałaviek baicca pieraśledu režymu, ale pry hetym rehularna jeździć u Biełaruś, heta vyklikaje sumnieńni.
«Kali čałaviek śćviardžaje, što baicca režymu, ale za čas dziejańnia dazvołu na žycharstva jak minimum 20 razoŭ jeździć u Biełaruś, heta vyklikaje pytańni».
Dyrektarka Departamienta mihracyi adznačyła, što kankretna ŭ hetym vypadku zajaŭnica «pastajanna kantaktavała ź biełaruskimi dziaržaŭnymi strukturami, pierasiakała miažu, atrymlivała dakumienty, traplała ŭ pole zroku ŭłady, ale zaŭsiody bieśpieraškodna viartałasia».
Heta, pa jaje słovach, nie paćviardžaje jaje strachi za ŭłasnuju biaśpieku.
«Takaja historyja nie vyklikaje davieru. I my zaŭsiody havorym biełarusam, rasijanam, što viartacca ŭ Biełaruś niebiaśpiečna. Kali vy baiciesia pieraśledu z boku režymu, jechać u svaje krainy niebiaśpiečna, bo vas mohuć zavierbavać, vas mohuć zatrymać, vam mohuć pahražać», — padkreślivaje Hudzinskajcie.
Jana taksama nahadała, što va ŭmovach vajny pryjarytet — biaśpieka Litvy: «U vajenny čas nacyjanalnaja biaśpieka važniejšaja za asabistyja abstaviny čałavieka, łajalnaha nie Litvie, a inšaj krainie. Ja razumieju, što heta moža hučać žorstka, ale dla nas pryjarytet — biaśpieka Litvy. Ja dumaju, što zamiežniki pry vybary miesca žycharstva ŭ inšaj krainie pavinny taksama ŭličvać toj fakt, što my žyviem nie ŭ mirny čas».
Jak vyhladaje statystyka admovaŭ?
Pavodle słoŭ kiraŭnicy Departamienta mihracyi Evieliny Hudzinskajcie, na červień 2025 hoda z-za pahrozy nacyjanalnaj biaśpiecy hramadzianam Biełarusi było admoŭlena ŭ 121 dazvole na žycharstva, nie byli padaŭžanyja 303 dazvoły, 97 užo vydadzienych dazvołaŭ byli anulavanyja.
Kali dazvoł anulujecca, čałavieku pradastaŭlajecca 14 dzion na dobraachvotny vyjezd, a ŭ asobnych vypadkach — bolš času pa damoŭlenaści.
«My dajom dva tydni, a potym damaŭlajemsia, kolki času patrebna, kab zaviaršyć spravy».
Kamientary
kali chto i zajmajecca bałabolstvam, to tolki vy. Ničoha jana nie kazała pra pahrozu.
Jak cikava vychodzić. Kali ty nie pojdzieš u armiju, budzieš uchilacca, na ciabie zaviaduć kryminalnuju spravu. A kali adsłužyš i paśla pažadaješ pracavać u Litvie, stanieš dla ich pahrozaj nacbiaśpiecy. Ty ž užo łajalny da režymu. I abyjakava im, što słužyŭ pad prymusam. Demakratyja!