«Havorka pra sotni čałaviek». Za hod u śpisie «ekstremisckich farmavańniaŭ» źjavilisia siem adukacyjnych prajektaŭ
Inicyjatyvy, jakija prapanoŭvali nastaŭnikam abmieńvacca kanśpiektami zaniatkaŭ, dzialicca karysnymi materyjałami i vučycca adzin ad adnaho pracy sa štučnym intelektam, pryznali «ekstremisckimi farmavańniami». Čamu tak adbyłosia?
Ź minułaha hoda jak minimum siem adukacyjnych prajektaŭ KDB dadaŭ da śpisu «ekstremisckich farmavańniaŭ». Častka ź ich nijak nie była źviazana z palitykaj — inicyjatyvy nakštałt «Adukavanki» ci Nastaunik.info raspaviadali pra samyja novyja pryncypy dla efiektyŭnaha vykładańnia i, naprykład, prapanoŭvali nastaŭnikam dapamožnik pa pracy z čatam GPT.
U śpisie taksama apynulisia «Vaśminoh» — płatforma dla školnikaŭ i ich nastaŭnikaŭ, prajekt dla žančyn «Škoła lidarstva», inicyjatyva «Heta moładź», stvoranaja pradstaŭnicaj Śviatłany Cichanoŭskaj Marharytaj Vorychavaj, Volny Biełaruski Univiersitet i inšyja. Sacsietki sajta z adukacyjnymi mahčymaściami adu.place sud Čašnickaha rajona paličyŭ «ekstremisckimi materyjałami».
Kiraŭnik prajekta «Vaśminoh» Alaksiej Kanstancinaŭ patłumačyŭ «Našaj Nivie», što, niahledziačy na toje, što KDB dadaŭ inicyjatyvu da «ekstremisckich farmavańniaŭ» u krasaviku 2025 hoda, płatforma faktyčna spyniła svaju pracu jašče letaś. Sajt z karysnymi materyjałami pry hetym usio jašče dasiažny.
«Na razmovy vyklikali amal usich nastaŭnikaŭ, jakija byli choć niejak aktyŭnyja»
Stvaralnica jašče adnoj adukacyjnaj inicyjatyvy, jakaja trapiła pad pryznańnie «ekstremisckim farmavańniem», u razmovie z «Našaj Nivaj» padkreśliła, što inicyjatyva nikoli nie była afilavanaja z palityčnymi strukturami i pracavała na stvareńnie supolnaści nastaŭnikaŭ unutry krainy.
Inha (imia aktyvistki źmieniena) pačała stvarać prajekt jašče ŭ 2019 hodzie, a ŭ 2021-m zaniałasia im bolš aktyŭna. Pakrysie inicyjatyva pašyrałasia i da 2024 hoda abjadnoŭvała ŭžo kala 1200 nastaŭnikaŭ pa ŭsioj Biełarusi. Asnoŭny cisk z boku siłavikoŭ na kamandu pačaŭsia ŭletku 2024 hoda.
«Na razmovy vyklikali amal usich nastaŭnikaŭ, jakija byli choć niejak aktyŭnyja. Havorka pra sotni čałaviek. Palityka siłavych orhanaŭ była takaja: pamachać palčykam, maŭlaŭ, adpisvajciesia, nie treba vam ź imi supracoŭničać, jany niecharošyja ludzi. Zapužvali», — kaža jana.
U niejki momant paviedamleńni z zaklikam nie daviarać arhanizataram pačali źjaŭlacca i ŭ čacie inicyjatyvy — rabiłasia heta z akaŭntaŭ tych, chto niadaŭna dałučyŭsia da abmierkavańnia.
«Kali Ofis pra ich piša, značyć, heta ich»
Na razmovach KDB ci zvyčajnyja milicyjaniery pytalisia ŭ vykładčykaŭ, čaho im nie chapaje ŭ dziaržaŭnaj adukacyi. I tak było pa ŭsioj Biełarusi, kaža Inha, — tanalnaść razmoŭ zaležała jašče ad rehijonu. Pierad vybarami nastaŭnikam kazali, što praź niezaležnyja adukacyjnyja prajekty im źbirajucca «pramyvać mazhi i kazać, kab jany zrabili revalucyju».
«My dystancyjanavalisia ad lubych palityčnych i kvazi-palityčnych kałabaracyj, prasili pra nas nijak nie pisać i nie ŭzhadvać. U KDB była pretenzija, što kaliści na sajcie Ofisa pa adukacyi kamandy Śviatłany Cichanoŭskaj, kali tam rabili ahlad mahčymaściaŭ, zhadvaŭsia naš prajekt. Kazali: voś, kali Ofis pra ich piša, značyć, heta ich. My adkazvali, što pra nas piša nie tolki Ofis, ale i Akademija paśladypłomnaj adukacyi i rehijanalnyja instytuty».
Na dumku Inhi, cisk na niezaležnyja adukacyjnyja prajekty ŭ Biełarusi źviazany nie stolki z samoj adukacyjaj, kolki z zabaronaj lubych struktur, vakoł jakich ludzi mohuć abjadnoŭvacca.
Z pryznańniem prajekta «ekstremisckim farmavańniem» Inha i jaje kalehi vyrašyli vydalić supołku, kab nie padstaŭlać ludziej u Biełarusi. Nastaŭniki pisali šmat słoŭ padtrymki i cikavilisia pra toje, čamu tak stałasia. «Adkazvali, što i sami nie razumiejem», — kaža aktyvistka.
«Prablema ŭ tym, što vykošvajecca kožnaja struktura, heta nie daje ludziam mahčymaści abmieńvacca dośviedam, raźvivacca. Dziaržaŭnaja adukacyja dastatkova niepavarotlivaja i nie pakryvaje całkam patreb u navučańni nastaŭnikaŭ. Niedziaržaŭnyja prajekty stvarali hetyja mahčymaści dla niefarmalnaha ŭzajemaabmienu vopytam — nasamreč, jon značna bolš upłyvaje na adukacyju, čym farmalnaje pavyšeńnie kvalifikacyi. Zaraz hetyja mahčymaści abmiežavanyja», — kaža Inha.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kaleha pamierłaha vykładčyka Ščukina: Jaho kinuła žonka ź dziećmi, pačałasia depresija. U vyniku zvolnili za prahuły9
Kamientary
I ludzi spyniajucca ŭ raźvićci. Nie dajuć raźvivacca, a heta taksama častka žyćcia.
I tak kraina spaźniajecca za inšymi, im treba ŭvohule prypynić usio.