Čałaviek zasolvaje płanietu. Navukoŭcy patrabujuć, kab niekatoryja miery byli pryniatyja prosta zaraz
Z novaha daśledavańnia, apublikavanaha ŭ časopisie Nature Reviews Earth & Environment, vynikaje, što čałaviectva zasolvaje płanietu. Naša dziejnaść i pavodziny robiać usio asiarodździe — ad pavietra i hleby da presnaj vady — bolš salonym, parušajučy naturalny «kołazvarot soli» na Ziamli.

Heta nie prosta pavieličeńnie złučeńnia chłarydu natryju ci zvyčajnaj charčovaj soli. Heta pavieličeńnie šyrokaha śpiektru solaŭ u chimičnym sensie — złučeńniaŭ, jakija ŭklučajuć stanoŭča i admoŭna zaradžanyja iony, što zvyčajna ŭtvarajucca ŭ vyniku reakcyj pamiž kisłotami i asnovami. I ŭsie hetyja soli aznačajuć adno i toje ž, kali ich staje zanadta šmat u lubym miescy płaniety: niepryjemnaści.
Kali dumać pra płanietu jak pra žyvy arhanizm, to nazapašvańnie takoj kolkaści soli moža paŭpłyvać na funkcyjanavańnie žyćciova važnych orhanaŭ abo ekasistem, kažuć daśledčyki ŭ pres-relizie da pracy. A vydaleńnie soli z vady ŭjaŭlaje saboj vielmi enierhajomisty i darahi praces. Pry hetym «rasoł», jaki ŭ vyniku atrymlivajecca, — jašče bolš salony, čym akijanskaja vada; i jaho nie tak prosta ŭtylizavać.
Zhodna z daśledavańniem, pryčynami paskoranaha «antrapahiennaha solevaha cykłu» stali zdabyča karysnych vykapniaŭ, sielskaja haspadarka i — što, mahčyma, asabliva škodna — vykarystańnie darožnaj soli. Mihracyja solaŭ z hłybini Ziamli na pavierchniu — naturalny praces, ale naša paskareńnie hetaha pracesu vyklikaje najvialikšyja prablemy.
I škoda pavialičvajecca litaralna kožnuju chvilinu. Daśledčyki paviedamlajuć, što «zasaleńnie», vyklikanaje čałaviekam, užo začapiła va ŭsim śviecie 2,5 miljarda akraŭ hleby (bolš za 1 miljard hiektaraŭ). Taksama nazirajecca pavyšeńnie ŭtrymańnia soli ŭ rekach i aziorach. Rost kolkaści soli taksama i ŭ pavietry vyklikajuć vysachłyja salonyja aziory i darožnaja sol.
Nastupstvy hetaj situacyi davoli surjoznyja. Sol maje nievialiki ionny radyus i tamu moža vielmi lohka ŭklinicca pamiž čaścicami hleby, pieradaje słovy daśledčykaŭ Popular Mechanics. Mienavita tak darožnaja sol praduchilaje ŭtvareńnie kryštaloŭ lodu, i heta dazvalaje joj pranikać u chimičnyja złučeńni dla stvareńnia «kaktejlaŭ», jakija nanosiać škodu navakolnamu asiarodździu. Da ŭsiaho inšaha, sol spryjaje chutčejšamu rastavańniu śniehu, a zanadta aktyŭnaje rastavańnie viadzie da ekałahičnaj katastrofy.
Kamanda daśledčykaŭ zaklikała pierajści z darožnaj soli na mienš škodnyja (ale ŭsio jašče vielmi efiektyŭnyja) alternatyvy, naprykład, burakovy sok. Navukoŭcy taksama vystupajuć za ŭviadzieńnie «płanietarnaha limitu dla biaśpiečnaha i ŭstojlivaha vykarystańnia soli», kab praduchilić dalejšuju škodu.
Čytajcie taksama:
Ciapier aficyjna: heta było samaje śpiakotnaje leta za ŭsiu historyju nazirańniaŭ
Rekordna nizki ŭzrovień lodu ŭ Antarktydzie zabiŭ tysiačy ptušaniat pinhvinaŭ
Ciapier čytajuć
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ
«Heta ryzykoŭna dla Biełarusi». Zialenski zajaviŭ, što Rasija raźmiaščaje abstalavańnie dla naviadzieńnia šachiedaŭ na dachach biełaruskich šmatpaviarchovikaŭ
«Hienierał Biada vylecieŭ praz bakavoje škło «Čajki». Małaviadomaja avaryja 1976 hoda, u jakoj zahinuli druhi čałaviek u BSSR i bajavy lotčyk-hienierał
Kamientary
Pa sutnaści tyja, chto admaŭlaje hłabalnuju prablemu źmieny klimatu, – ničym nie adroźnivajucca ad siekty antyvaksieraŭ, prychilnikaŭ teoryj zmoŭ i inšych varjataŭ.