Kultura11

Čamu varta schadzić na «Pačupki» ŭ RTBD?

Dzicia prychodzić z raju. Tam ciopła i śvietła, sytna i spakojna — pad achovaj mamy. Uśmichajecca… Na zdymkach UHD vidać, jak drobnieńkaja piasčynka pieratvarajecca ŭ dziciatka, jakoje śpić, padcisnuŭšy tvaryk ručkaj. I ŭsio było dobra, ale niejkaja siła rasturbavała i prymusiła vyjści ŭ taki niezrazumieły śviet — z absalutnaha śviatła, tamu pa žyćci čałaviek idzie, pieraadolvajučy ciemru, nibyta adšukvaje iskrynki stračanaha raju. Naradžeńnie — šok dla maleńkaha čałavieka. I kali b nie mamin hołas…, piša pra śpiektakl Respublikanskaha teatra biełaruskaj dramaturhii hazieta «Źviazda».

Hołas, śpievy — padmurak śpiektakla «Pačupki», pakazanaha ŭ Respublikanskim teatry biełaruskaj dramaturhii.

Mienavita biełaruski falkłor z radzinnymi pieśniami dy kałychankami zadaje i raźvićcio dziei, i emacyjanalny składnik, i ton fiłasofskich razvah pra sens prychodu čałavieka ŭ žyćcio. Da ich schilaje

atmaśfiera śpiektakla, stvoranaha režysioram Jaŭhienam Karniaham: biez słoŭ, praz płastyku akcioraŭ dy vonkavy vobraz, dziakujučy minimalistyčnamu afarmleńniu zadajecca peŭny ŭzrovień abstrakcyi. Niama kankretnaha siužeta, niama dramaturhičnaj asnovy ŭ vyhladzie tekstu, jaki pramaŭlajecca. Jość śpievy i ruchi, ź jakich paŭstajuć asobnyja mikrahistoryi, — jak prapanova ad aŭtara parazvažać i vybudavać siužet dy ŭłasnaje ŭsprymańnie ŭbačanaha.

Tamu što ŭ kožnaha svaja historyja prychodu ŭ śviet, svaja suviaź z maci i adnosiny z baćkam albo bol za ŭłasnych dziaciej, jakija adnojčy pryjšli ŭ śviet, — dziela čaho?

Jakaja tema moža być bolš trapiatkoj, čym adnosiny z maci? Z toj, jakaja lubić, zahadzia rychtuje kałysku dla niemaŭlaci, vychoŭvaje na cackach ci dobrych knižkach, lulaje i achinaje piaščotaj z dumkami pra lepšuju dolu dla dziciaci. Ci z toj, jakaja starajecca pazbavić dzicia turbot, ale śviet niepradkazalny i nie abiacaje bieskłapotnaha isnavańnia: navat braty, narodžanyja ŭ adnoj siamji, padzialić jakich, zdajecca, niemahčyma, mohuć być niebiaśpiečnymi adzin dla druhoha. A kolki dziciačych žachaŭ nas mohuć supravadžać pa žyćci, stvarajučy prablemy ŭžo ŭ darosłym uzroście! Dy i maci byvajuć roznyja: adna panična baicca stracić dzicia, a druhaja ŭ toj čas hatovaja ad jaho pazbavicca ci kinuć, kab uładkoŭvać svajo isnavańnie. I navat kali maci niama, kali jaje zamianiaje baćka, zastajecca niabačnaja źnitavanaść z asobaj, vobraz jakoj tak ci inakš budzie ŭpłyvać na los dziciaci. Roznyja abliččy maci, roznyja značeńni hetaha słova ad prostaha da vysokaha, adpaviedna, roznyja pačućci. Kožny z nas — darosłych i samastojnych — pa sutnaści praciahvaje zastavacca dziciem sa svaim skarbam malečych uspaminaŭ i mar.

I jany skažuć svajo słova, kali nie adrazu, to paśla śpiektakla buduć padkazvać sens jaho častak. Hladač — saŭdzielnik dziei, choć i zastajecca na miescy. Padčas prahladu pracuje jaho intelekt, dumka, duša, ujaŭleńnie, fantazija. Rečy, dziciačyja cacki, detali — jak padkazki ad stvaralnikaŭ, u jaki bok ruchacca i razvažać. Klučyki, dziakujučy jakim možna pieraadolvać ułasnyja časavyja miežy. Kožny prysutny vybudoŭvaje ŭłasnuju historyju — i kožnaja maje prava być, kožnaja budzie pravilnaj, cikavaj, admietnaj.

«Pačupki» — nazva simvaličnaja, heta jak tyja samyja viaroŭki, na jakich hajdajecca kałyska, a ŭ teatralnym varyjancie raskručvajecca i sintezujecca dumka. Paznavalny aŭtarski počyrk Karniaha, viadomy znaŭcam i amataram teatra, nieadnarazova adznačany na fiestyvalach i konkursach prafiesijnymi premijami, u tym liku nacyjanalnaj teatralnaj, jaho śpiektakli adznačali jak za režysuru, tak i za ekśpierymient.

Dahetul u tym ža teatry iduć jaho śpiektakli, adzin ź ich — «Šlub ź vietram», premjera jakoha vybuchnuła ŭ kancy 2019 hoda: siamiejna-abradavyja biełaruskija narodnyja pieśni, kachańnie, viasielle, nadziei na ščaście ŭ kanceptualnym vyjaŭleńni praz čornaje afarmleńnie, dzie ŭ biełym była tolki niaviesta — nadziejnaja i mocnaja, hatovaja vynieści na sabie ŭsio hetaje niaprostaje žyćcio. «Pačupki» — nibyta asobnaja historyja, choć i suviaź prasačyć možna: u vyniku šlubu źjaŭlajecca dzicia. Da taho ž falkłor, stylistyka, vobraznaje vyrašeńnie — chto bačyŭ papiaredni śpiektakl, ciapier ździŭlacca nie budzie. A chto pryjšoŭ upieršyniu na «Pačupki», adkryje dla siabie teatr alehoryj, simvałaŭ, mietafar. Teatr, jaki havoryć pra vielmi tonkija intymnyja rečy i naradžaje zdahadki i dumki, jakija tak ža cicha i bieražliva zachavaješ u sabie — jak ahieńčyk śviatła, jakoje tak patrebnaje kožnamu z nas.

I tut jano jość. Paradoks: usio čornaje, ale ciemra nie zdajecca tatalnaj. Na scenie samyja jarkija momanty, padśviečanyja znutry, bolš vyrazna paŭstajuć u zmroku hladzielnaj zały — cudoŭny efiekt.

Ahulnaje afarmleńnie i čorny fon ich tolki padkreślivaje (mastačka Taćciana Niersisian). Heta momanty, źviazanyja z samim čałaviekam i raźvićciom jaho dušy — spačatku dziciačaj, paśla ŭ vostryja momanty darosłych pieražyvańniaŭ dy sprečak z nakanavanaściu losu, bo va ŭmoŭnaj bieśsiužetnaści nasamreč zafiksavanyja try etapy, što prachodzić čałaviek na ziamli: naradžeńnie, žyćcio i śmierć.

«Čornaje na čornym», jak časta kažuć pra hety śpiektakl, — chutčej naŭmysna sproščanaje vyznačeńnie. Bo pra roznyja adcieńni čornaha, pra jaho biaźmiežnaść i kaśmičnaść, niespaznanaść i kanceptualizm spračajucca z časoŭ «Čornaha kvadrata» Maleviča.

Śpiektakl «Pačupki» pašyraje naša ŭsprymańnie čornaha, bo za im viečnaść, bieśpierapynny kruhavarot naradžeńnia i isnavańnia čałaviečych duš, jakija milhajuć nibyta iskrynki-zorački ŭ niespaznanym Suśviecie. Čornaja prastora «Pačupak» takaja ž žyvaja, jak Suśviet ź jaho hałaktykami, suzorjami i asobnymi płanietami: jana dychaje, ruchajecca, poŭnicca cieniami-zdaniami, transfarmujecca i patanaje ŭ hukach — ich rytmičnaje čarhavańnie zdajecca časam rytmičnym hrukatam serca.

Akciorski ansambl z dvanaccaci vykanaŭcaŭ pracuje jak adziny arhanizm: kožny ruch adtočany, kožny huk trapny. A stylny čorny — admietnaść, jakaja ŭ spałučeńni z falkłoram i rytmam, što zadaje muzyčnaje afarmleńnie (praca Kaciaryny Avierkavaj), adrazu ž sintezujuć kancentravanuju emocyju, zdolnuju ahałomšyć dy zahipnatyzavać hledača. A pad hipnozam uklučajucca takija hłybini padśviadomaści, a ŭ ich stolki adcieńniaŭ…

I znoŭ hołas. Heta mianie kličuć? Ci ja kliču?.. Mamačka, ty? Na adlehłaści adčuvaješ, jak ciapier patrebna tvajo ciapło? Viedaju, ty možaš. Ty zaŭsiody mahła natalić. Vyciahnuć ź ciemry ŭ časy vyprabavańniaŭ, navučyć viery. Navat paśla chvaroby ŭ svaim niamohłym stanie praciahvaješ lubić. I škaduješ, kab lišni raz nie napružvać. Haruješ-sumuješ, kali nie bačymsia. Nie možaš skazać, a ja adčuvaju, jak tabie baluča, ale chočacca-chočacca-chočacca žyć. Dychać. Być. Spadziavacca na praciah. Bo, jaki pakručasty ni vypadaŭ by nam los, u im jość momanty, napoŭnienyja śviatłom. Jany trymajuć i nie dazvalajuć rastvarycca ŭ biessensoŭnaści. Maja lubaja, usio, što mahu i rablu, — z dumkaj pra ciabie. Majo śviatło…

A ŭ niadzielečku paranieniečku
Na niebie zaźvinieła.
Sam Haspodź idzieć,
klučyki niasieć,
Nieba admykaje.
A kuma staić, dziciatka dziaržyć,
U Boha ščaścia prosić:
«A daj ža, Boža, hetamu dziciaci
Try ščaślivych doli:
I chlebavuju, i hrašovuju,
A treciuju viančalnuju».

Kamientary1

  • chch
    25.02.2023
    čornaje na čornym... abiaźličannyja aktory... biez słoŭ...
    heta, jak naša žyćcio paśla 20-22 hh.

Ciapier čytajuć

Na abiedzie Łukašenki i Si Czińpina prysutničała i adzinaja dačka kitajskaha lidara11

Na abiedzie Łukašenki i Si Czińpina prysutničała i adzinaja dačka kitajskaha lidara

Usie naviny →
Usie naviny

«Pieten Nacyjanalnaha Adradžeńnia». Barkoŭski adkazaŭ Paźniaku ad imia «psieŭdaapazicyi»102

Byłoha milicyjaniera, jaki viarnuŭsia z Kienii i vioŭ błoh pra Afryku, asudzili za «raspalvańnie varožaści»1

Vypusknica, jakaja nabrała 400 bałaŭ pa CT u 2021-m, pierajechała ŭ Rasiju i nachvalvaje Maskvu22

Źjaviłasia novaje VIDEA śpiecapieracyi SBU «Pavucińnie»: z kamiery, zamacavanaj na samim dronie1

«My znoŭ sutykajemsia z manipulacyjami». Ukraincy adkazali na rasijskija abvinavačvańni ŭ zaciahvańni abmienu ciełami i pałonnymi

Biełaruskaja błohierka krykam i łajankaj rekłamuje brendy — zatoje źbiraje miljony prahladaŭ10

Rasijanie viazuć u Biełaruś tysiačy ciełaŭ zabitych vajskoŭcaŭ dla abmienu3

Na poli pad Barysavam zaŭvažyli pad sotniu busłoŭ VIDEA3

Astraviecki rajon abyšoŭ Minsk pa zarobkach

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Na abiedzie Łukašenki i Si Czińpina prysutničała i adzinaja dačka kitajskaha lidara11

Na abiedzie Łukašenki i Si Czińpina prysutničała i adzinaja dačka kitajskaha lidara

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić