Navuka i technałohii33

«Marski krakadził», znojdzieny na ŭźbiarežžy Brytanii, — samy staražytny pradstaŭnik vidu. Jon isnavaŭ 185 młn hadoŭ tamu

Ekśpierty zajaŭlajuć, što adkryćcio hetaj žyvioły dapamahaje zapoŭnić prabieł u letapisie zakamianiełaściaŭ, i spadziajucca znajści bolš «marskich krakadziłaŭ» taho ž vieku, što i Turnersuchus, a taksama starejšych za jaho.

Turnersuchus hingleyae. Fota: Džulija d'Aliŭjera

Turnersuchus hingleyae — novy vid tałatazuchaŭ — staražytnaja «siastra» prodkaŭ sučasnych krakadziłaŭ. Nazva novaha vidu — Turner'suchus 'hingley'ae — pachodzić ad proźviščaŭ daśledčykaŭ, jakija znajšli skamianiełaści ŭ 2017 hodzie, — Poła Ciornera i Lizi Chinhli. Častka suchus — łacinizavanaja forma hreckaha soukhos (krakadził). Siońnia akamianiełaści vystaŭlenyja ŭ Muziei Łajma Redžysa ŭ Dorsiecie ŭ Anhlii, paviedamlaje Phys.org.

Ciornerzuch — adziny dastatkova poŭna apisany tałatazuch svajho vieku, jakomu prysvojena imia. Žyvioła adnosicca da rańniaha jurskaha — plinsbachskaha — pieryjadu, što byŭ kala 185 miljonaŭ hadoŭ tamu.

U pracy, apublikavanaj u Journal of Vertebrate Paleontology, ekśpierty zajaŭlajuć, što adkryćcio novaha drapiežnika dapamahaje zapoŭnić prabieł u letapisie zakamianiełaściaŭ, i miarkujuć, što tałatazuchi, jak i inšyja vidy krakadziłaŭ, pavinny byli ŭźniknuć prykładna ŭ kancy tryjasavaha pieryjadu — prykładna na 15 miljonaŭ hadoŭ raniej, čym kali žyŭ znojdzieny ciornerzuch.

«Padčas publikacyi našaha artykuła, [u Časopisie afrykanskich navuk ab Ziamli] była apublikavanaja inšaja praca, jakaja apisvaje čerap tałatazucha, znojdzieny ŭ piačory ŭ Maroka, z hietanhskaha — siniemiurskaha pieryjadaŭ (jany papiaredničajuć plinsbachu), što paćviardžaje hetuju ideju. Ja čakaju, što my praciahniem znachodzić bolš staražytnych tałatazuchaŭ i ich svajakoŭ. Naš analiz pakazvaje, što tałatazuchi, vierahodna, upieršyniu źjavilisia ŭ tryjasie (pieršy hieałahičny pieryjad miezazojskaj ery, bolš za 200 młn hadoŭ tamu — zaŭvaha NN.) i pieražyli masavaje vymirańnie ŭ kancy tryjasu», — kaža suaŭtar navukovaj pracy, doktar Eryk Uiłbierh, dacent kafiedry anatamičnych navuk Univiersiteta Stoŭni-Bruk.

Tym nie mienš, raskopki ŭ tryjasavych parodach jašče nie vyjavili tałatazuchaŭ, a heta značyć, što pakul isnuje tolki «iluzorny radavod» (kali daśledčyki miarkujuć, što žyvioły pavinny byli isnavać, ale jašče nie znajšli hetamu materyjalnych dokazaŭ).

Chto takija tałatazuchi i čym admietny vid ciornerzucha

Thalattosuchians u prastamoŭi nazyvajuć «marskimi krakadziłami», choć jany i nie naležać da vidu Crocodylia, a majuć ź im bolš dalokaje svajactva. Niekatoryja tałatazuchi vielmi dobra adaptavalisia da žyćcia ŭ akijanach: u ich karotkija kaniečnaści, pieratvoranyja ŭ łasty, chvastavy płaŭnik, padobny da akułavaha, salanyja załozy i, mahčyma, jany taksama mieli zdolnaść naradžać žyvych istot (a nie adkładać jajki).

Turnersuchus cikavy tym, što mnohija z vyšej nazvanych asablivaściaŭ u jaho jašče raźvilisia nie całkam. Jon žyŭ u jurskim akijanie i palavaŭ na marskich dzikich žyvioł. I z-za svajoj adnosna doŭhaj tonkaj pysy byŭ by padobny vonkava da siońniašnich havijalnych krakadziłaŭ, jakija vodziacca va ŭsich asnoŭnych račnych sistemach paŭnočnaha Indyjskaha subkantynienta.

«Adnak, — kaža suaŭtar doktar Pedra Hodaj z Univiersiteta San-Paŭłu ŭ Brazilii, — u adroźnieńnie ad krakadziłaŭ, hetyja drapiežniki daŭžynioj prykładna dva mietry žyli vyklučna ŭ marskim prybiarežžy. I choć ich čarapy źniešnie padobnyja da sučasnych havijałaŭ, hetyja paŭzuny byli pabudavanyja zusim inakš».

U tałatazuchaŭ byli asabliva vialikija nadskronievyja adtuliny — častka čerapa, u jakoj znachodzilisia myšcy skivicy. Adpaviedna, ciornerzuch i inšyja tałatazuchi mieli pavialičanyja skivičnyja ciahlicy, jakija, chutčej za ŭsio, dazvalali chutka kusać; vierahodnaj zdabyčaj paŭzunoŭ mahli być ryby, jakija chutka ruchajucca, ci hałavanohija maluski. Taksama mahčyma, što, jak i ŭ sučasnych krakadziłaŭ, nadskronievaja vobłaść ciornerzucha vykonvała termarehulatarnuju funkcyju — dapamahała padtrymlivać tempieraturu mozha.

Dzie znajšłi ciornerzucha

Znachodka vyjaviłasia padčas maštabnych raskopak na jurskim uźbiarežžy ŭ Dorsiecie, Vialikabrytanija (a dakładniej — u čarmuckaj farmacyi ćviordych parod). Daśledčyki znajšli častki hałavy, pazvanočnika i kaniečnaściaŭ «marskoha krakadziła».

Hetyja skały i plaž na paŭdniovym uźbiarežžy Anhlii stali sinonimami takich znachodak. Tam vyjavili reštki ichtyjazaŭraŭ, plezijazaŭraŭ, a taksama najbolš dobra zachavanaha dynazaŭra, znojdzienaha ŭ Vialikabrytanii, — skalidazaŭra. I heta tolki niekatoryja z adkryćciaŭ.

Kamientary3

  • Abu
    01.02.2023
    Maleniečkaje nazirańnie - "marskija dzikija žyvioły" ŭ Jurskim pieryjadzie. Naŭrad tady byli chatnija :) Chacia chto tam pamiataje - heta ž było tak daŭno!
  • Vir
    02.02.2023
    Abu, imavierna mielasia na ūvazie "drapiežnyja". Bo niejkija ž i Soniejkam charčavalisia. :) 
  • Gorliwy Litwin
    24.05.2023
    Tałatazuchi - sapraŭdnyja zuchi!

Ciapier čytajuć

«Mikałaja bili, dzie tolki jaho bačyli». Pra katavańni źniavolenaha anarchista Dziadka raskazała advakatka Mackievič

«Mikałaja bili, dzie tolki jaho bačyli». Pra katavańni źniavolenaha anarchista Dziadka raskazała advakatka Mackievič

Usie naviny →
Usie naviny

Na Kurščynie ŭkraincy źbili rasijski źniščalnik Su-353

Nie pišycie listy palitviaźniam u kałonii, heta biessensoŭna25

Zialenski: Kiroŭcy fur, ź jakich atakavali vajskovyja aeradromy ŭ Rasii, nie viedali pra apieracyju «Pavucińnie»1

Kolki kaštujuć jahady, harodnina i sadavina na «Kamaroŭcy»3

U Biełarusi niama bulby, a ŭ Japonii deficyt rysu1

Zialenski raskazaŭ, čyja zbroja vykarystoŭvałasia ŭ apieracyi «Pavucińnie»

Lisa pierajšła darohu na zialonaje ŭ Hrodnie VIDEA

U minskaj kramie pradajuć «narviežski» syr ad biełaruskaha vytvorcy pa 160 rubloŭ za kiłahram9

Piać hadoŭ tamu aryštavali Paŭła Sieviarynca1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«Mikałaja bili, dzie tolki jaho bačyli». Pra katavańni źniavolenaha anarchista Dziadka raskazała advakatka Mackievič

«Mikałaja bili, dzie tolki jaho bačyli». Pra katavańni źniavolenaha anarchista Dziadka raskazała advakatka Mackievič

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić