«Удзелу ў пратэстах ужо недастаткова». Беларуска не без цяжкасцяў атрымала міжнародную абарону ў Польшчы

Пра яе выпадак распавяла юрыстка Вольга Дабравольская, уладальніца прыватнай юрыдычнай практыкі Olga Dobrowolska Immigration Lawyer, кіраўніца аддзела прававой дапамогі Цэнтра беларускай салідарнасці, піша Most.

Марыя (імя змененае) актыўна ўдзельнічала ў пратэстах і выехала з Беларусі ў Польшчу адразу пасля пачатку масавых рэпрэсій. Тут яна жыла на падставе часовага віда на жыхарства. Праз чатыры гады дзяўчына падала заяву на міжнародную абарону — і сутыкнулася з нечаканымі цяжкасцямі.

— Орган не адразу пагадзіўся нават на прадастаўленне дадатковай абароны (міжнародная абарона можа прадастаўляцца ў форме дадатковай абароны або статусу бежанца). Простага ўдзелу ў пратэстах у 2020 годзе цяпер недастаткова. Неабходна даказаць, што захоўваецца рэальная небяспека вяртання на радзіму, — распавядае Вольга Дабравольская.

Сабраць доказы аказалася рэальна. Спецыялістка распавядае, што для пацверджання пазіцыі Марыі былі выкарыстаныя матэрыялы Праваабарончага цэнтра «Вясна» — у яго справаздачах зафіксавана, што ўзровень рэпрэсій і затрыманняў у Беларусі не толькі захоўваецца, але і працягвае расці. Акрамя таго, былі прадстаўлены факты распазнання ўдзельнікаў пратэстаў па фотаздымках і відэа.

— Усё гэта сведчыць пра захаванне рызыкі пераследу. На падставе гэтых даных польскі орган пагадзіўся з довадамі нашай боку і выдаў дзяўчыне дадатковую абарону, — кажа юрыстка.

Раней — амаль аўтаматычна. Цяпер — праз праверку

Пасля 2020 года справы беларусаў у Польшчы разглядаліся ў спрошчаным парадку: рашэнні прымаліся хутка, без допытаў — было дастаткова запоўніць анкету. Аднак апошнім часам практыка змянілася.

— Цяпер Упраўленне па справах замежнікаў вяртаецца да поўнай працэдуры. Трэба абгрунтаваць і асабісты страх, і рэальнасць пагрозы. Інакш у абароне могуць адмовіць, — тлумачыць спецыялістка.

Іншымі словамі, справа пра прашэнне абароны разбіваецца на два ключавыя блокі: суб’ектыўныя абставіны — трэба ацаніць, ці сапраўды чалавек баіцца вяртання ў Беларусь, і аб’ектыўныя — тут важна пацвердзіць, што гэты страх абгрунтаваны. Напрыклад, што ў краіне сапраўды існуе пагроза пераследу, і яна датычыцца канкрэтнага заяўніка.

Чаму так адбываецца?

Гэта не звязана з тым, што нібыта скончыўся тэрмін даўнасці па «злачынствах» (удзел у пратэстах 2020 года) у Беларусі. Хутчэй, гэта адказ на злоўжыванні працэдурай.

— Шмат людзей або пасрэднікаў пачалі выкарыстоўваць працэдуру міжнароднай абароны проста як спосаб легалізацыі знаходжання ў Польшчы — нават калі аб’ектыўных падставаў не было, — тлумачыць спецыялістка.

Каб пазбегнуць такіх выпадкаў, улады пачалі больш уважліва правяраць справы. У некаторых выпадках заяўнікаў выклікаюць на дадатковы допыт — калі анкеты недастаткова або ўзнікаюць сумненні.

Што змянілася?

Паводле слоў юрысткі, апошнія паўгода справы беларусаў разглядаюцца ў «звычайным», а не спрошчаным парадку. З-за гэтага тэрміны разгляду выраслі да 7—8 месяцаў, часам падоўжваюцца да 15. Таксама становіцца ўсё больш адмоваў.

Упраўленне па справах замежнікаў таксама часцей прысвойвае статус бежанца — але толькі пры наяўнасці індывідуальнай рызыкі. Статус бежанца даецца тым, хто індывідуальна падвяргаецца рызыцы рэпрэсій: актывістам, людзям, што адкрыта выказваюць сваю грамадзянскую пазіцыю. Дадатковая абарона — у выпадках, калі рызыка абумоўлена агульнай палітычнай сітуацыяй у краіне.

— Статус бежанца рэгулюецца Жэнеўскай канвенцыяй «Аб правах бежанца», да якой далучыліся 149 краін. Яго галоўная падстава — наяўнасць індывідуальнага страху пераследу. Калі чалавек можа даказаць, што яму асабіста пагражае небяспека, ён атрымлівае прызнанне бежанцам. Гэты статус дае доступ да судовай сістэмы, права на працу, сацыяльную абарону, а таксама права на атрыманне Жэнеўскага праязнога дакумента.

Дадатковая абарона — мера часовая, тлумачыць Вольга Дабравольская. Яна даецца тым, хто не можа вярнуцца на радзіму з-за агульнай сітуацыі ў краіне, якая ўяўляе пагрозу жыццю або здароўю. У адрозненне ад статусу бежанца, яна не прадугледжвае індывідуальнага пераследу, а толькі адлюстроўвае наяўнасць агульнай пагрозы.

— Людзі, якія атрымалі дадатковую абарону, сутыкаюцца з абмежаваннямі пры зваротах у мясцовыя суды па пытаннях, не звязаных наўпрост з міграцыяй, напрыклад у справах аб сямейных спрэчках або апецы над дзецьмі. У такіх выпадках кампетэнтным лічыцца суд краіны паходжання, напрыклад беларускага. Гэта нярэдка становіцца сур’ёзнай праблемай, асабліва калі чалавек не можа ўзаемадзейнічаць з органамі сваёй краіны з-за пагрозы пераследу і рэпрэсій.

• 1
• 1
• 3
• 2
• 1
• 2
• 1
• 0