Stała viadoma, što adbyvajecca z rasijskimi pałonnymi adrazu paśla abmienu
Nijakaj reabilitacyi ci adpačynku dla tych, kaho viarnuli z pałonu, nie praduhledžana. Niekalki dzion ci tydniaŭ na dopytach — i nazad na front.

Ukrainski błohier Dźmitryj Karpienka razam z Uładzimiram Zołkinym źjaŭlajucca saaŭtarami jutub-kanała, na jakim vykładvajuć intervju z rasijskimi vajennapałonnymi. U razmovie z rasijskaj błohierkaj Irynaj Šychman jon raskazaŭ, što bolš za hod jeździć na abmieny pałonnymi pamiž Ukrainaj i Rasijaj.
Pa słovach Karpienki, jon moža pa chvilinach apisać los pałonnaha rasijanina ad momantu zatrymańnia da viartańnia na vajnu. Krynicaj infarmacyi, pa słovach błohiera, źjaŭlajucca niepasredna sami vajennapałonnyja.
«Naprykład, dzieści pad Iziumam ź im zapisali rolik «ŭziaty ŭ pałon». Potym ja ź im zapisvaju intervju. Potym jaho mianiajuć. Ja zapisvaju rolik na miažy, pierad tym, jak jon źjazdžaje. (…) A potym jon vychodzić na suviaź [z Rasii]».
Karpienka śćviardžaje, što maje dokazy takich razmoŭ, uklučajučy aŭdyjazapisy.
«Ja mahu ŭklučyć rolik. Na telefonie zapis adnaho, jakoha pamianiali. Jon adtelefanavaŭsia i raskazaŭ, što ŭ ich tam adbyvajecca», — zajaŭlaje błohier.
Mienavita hetyja zvanki, pavodle jaho, i dazvalajuć raskryvać detali abmienaŭ.

Karpienka adznačyŭ cikavuju detal: sam abmien zaŭsiody adbyvajecca nie na ŭkrainskaj terytoryi, bo rasijskija śpiecsłužby bajacca zachodzić na jaje.
«Za ŭsiu historyju poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia ich śpiecsłužby ni razu nie zajšli na našu ziamlu. Tamu što jany bajacca. (…) Tamu zaŭsiody našy pradstaŭniki jeduć tudy, zachodziać za «stužačku», i na čužoj terytoryi [pravodziać abmien]», — tłumačyć Karpienka.
Prapahandysckaje šou zamiest duša
Adrazu paśla taho, jak «aŭtobusy raźjechalisia, sustrelisia, pieraličyli, pravieryli pa śpisach, pierajšli, pamianialisia miescami, raźjechalisia», pačynajecca toje, što błohier nazyvaje prafanacyjaj:
«Roŭna praz 15 chvilin jany ŭ novaj formie kryčać «Ura, ura!». Pryčym heta my ich navučyli. My, Ukraina, navučyli, što treba pakazvać, što adbyŭsia abmien. Z dvaccataha razu jany pačali z adnaho ściažka. Z tryccataha razu jany pačali pakazalna razdavać telefony, nibyta tyja telefanujuć. (…)
Telefony vydajucca pakazalna 3‑4 ludziam, kab zapisać prapahandysckija roliki. (…) Toj, chto telefanavaŭ mnie, jon skazaŭ: «Ja ŭvohule nie bačyŭ, što kamuści davali telefony». Heta byŭ niadaŭni abmien».
Karpienka padkreślivaje, što ŭsio heta — pastanoŭka. Novuju formu vajskoŭcy apranajuć prosta na brudnaje cieła. Adzin z pałonnych, jaki źviazaŭsia ź im paśla abmienu, paćvierdziŭ heta.
Sarciroŭka ŭ Maskvie i dopyty z palihrafam
Paśla byłych pałonnych sadziać u aŭtobusy i viazuć na aeradrom, adkul jany laciać u Maskvu. Tam ich raźmiarkoŭvajuć pa dźviuch častkach FSB, jakija znachodziacca ŭ Padolsku i pasiołku Masrenthien.

Tam vyśviatlajuć, chto aficer, chto źniavoleny, chto paranieny. Tam byłyja pałonnyja mohuć pamycca i pahalicca.
Nastupny etap — dopyty, jakija mohuć doŭžycca ad 15 chvilin da čatyroch hadzin, časta z vykarystańniem palihrafa. Byłyja pałonnyja znachodziacca ŭ čaściach FSB ad troch dzion da troch tydniaŭ.
Kantrakt na paŭzie i viartańnie na front
Ale samaje hałoŭnaje, śćviardžaje Karpienka, — heta toje, što nijakaha adpačynku vajskoŭcam nie dajuć, a čas, praviedzieny ŭ pałonie, nie zaličvajecca ŭ termin kantraktu.
«Potym pryjazdžaje z čaści pradstaŭnik. Jak praviła, zampalit, i viazie nazad u punkt časovaj dysłakacyi, na vajnu. (…) Znachodžańnie ŭ pałonie — kantrakt staić na paŭzie. Hrošy płaciacca, ale kantrakt staić na paŭzie», — tłumačyć jon.
Błohier pryvodzić kankretny prykład: adzin z vajskoŭcaŭ, u jakoha byŭ kantrakt na hod, trapiŭ u pałon na druhim miesiacy słužby i pravioŭ tam 14 miesiacaŭ. Paśla abmienu vyśvietliłasia, što termin kantraktu ŭ jaho nie skončyŭsia.
«Potym jaho pamianiali, i typ adzvońvajecca i kaža: «Mnie ŭvieś pałon nie zaličyli». To-bok paśla adsiedžanych u pałonie 14 miesiacaŭ u jaho jašče zastałosia 10 miesiacaŭ kantraktu».
Pa słovach Karpienki, nijakaj reabilitacyi ci adpačynku dla tych, kaho viarnuli z pałonu, nie praduhledžana.
Ciapier čytajuć
Jeździli šukać navat u BSSR, a nieapaznanaje cieła 30 hadoŭ lažała ŭ śpiecschoviščy. Novyja detali zahadkavaha źniknieńnia ŭ ZŠA biełaruskaha piśmieńnika Mikoły Celeša
Kamientary