Nastaŭnica, jakaja źjechała praz danosy Bondaravaj, ciapier pracuje ŭ polskaj škole. Jak uražańni?

U minułym Taćciana Krapinievič pracavała ŭ Minsku ŭ biznes-śfiery, a paśla, pierahareŭšy, pierabrałasia ŭ Lachavičy, kab vučyć dziaciej matematycy. Vielmi chutka jana stała namieśnicaj dyrektara, a jašče — pieršym supracoŭnikam, chto prynios Lachavickaj himnazii finalnaje miesca na profilnym prestyžnym konkursie «Nastaŭnik dla Biełarusi».

U pačatku hetaha hoda Taćciana razam z małodšaj dačkoj była vymušanaja biehčy ź Biełarusi paśla danosaŭ Volhi Bondaravaj.

U emihracyi žančynie pryjšłosia pačynać usio z nula. Spačatku jana vykładała matematyku anłajn: častka vučniaŭ zastałasia ź Biełarusi, častka ž raniej pierajechała z baćkami ŭ Polšču.

A z 1 vieraśnia jana vyjšła na pracu ŭ polskaj škole. 

Nastolki nie vieryła ŭ siabie, što navat nie adpraŭlała reziume

Pa słovach Taćciany, hałoŭnaje, što jana adčuła ŭ polskaj škole, — heta atmaśfiera poŭnaj svabody i adsutnaść cisku. Uvieś kalektyŭ, ad nastaŭnikaŭ da vučniaŭ, usprymajecca jak adna vialikaja siamja, dzie hałoŭnaja meta — stvaryć kamfort dla ŭsich.

Šlach u polskuju škołu dla Taćciany byŭ poŭny chvalavańniaŭ, u pieršuju čarhu z-za moŭnaha barjeru. Jana nastolki nie vieryła ŭ svaje siły, što navat nie adpraŭlała reziume sama. Inicyjatyvu prajaviła administracyja škoły: namieśnica dyrektara sama patelefanavała joj i zaprasiła na pracu.

Navat paśla hetaha Taćciana ličyła svajo rašeńnie avanturaj:

«Ja prosta štodzionna hetuju polskuju movu vučyła, praciahvaju jaje vučyć. I, viadoma, ja nie vieryła da apošniaha, da taho, jak padpisała damovu, što heta ŭsio adbyvajecca nasamreč, što ja sapraŭdy pryjdu. Užo pierad 1 vieraśnia ŭ mianie źjaviŭsia taki strach, što mnie chaciełasia adstupić nazad, ja ŭžo ŭsim telefanavała, kazała: «Nu, heta ž avantura niejkaja — nie viedać polskuju movu vielmi dobra i iści vykładać dzieciam». Mianie ŭsie zapeŭnivali: «Usio budzie dobra». Administracyja škoły: «Nie chvalujciesia, usio budzie dobra».

Na pieršych ža ŭrokach Taćciana ščyra pryznałasia vučniam, što maje prablemy z polskaj movaj, i prapanavała im svojeasablivuju damovu: jana budzie vučyć ich matematycy, a jany jaje — polskaj movie. Dzieci z entuzijazmam adhuknulisia na hetuju prośbu.

Što admietnaha ŭ polskaj škole

Adroźnieńni pamiž dźviuma sistemami adukacyi Taćciana nazyvaje kałasalnymi. U Polščy nastaŭnik maje značna bolš svabody:

«Tut niama śpiecyjalnych patrabavańniaŭ, kab byli adny padručniki, jak u nas u krainie, dla ŭsich škoł usioj krainy. I ŭ ramkach hetaj prahramy nastaŭnik, u pryncypie, raźviazany. Jon sam moža hetyja temy vybirać, jakuju zaraz, jakuju paźniej, heta značyć rasstaŭlać ich u patrebnym jamu paradku.

Prykładnyja płany jość, prykładnaja tematyčnaja raźbiŭka taksama jość, ale tut u nastaŭnika bolš svabody. Tut niama takich žorstkich patrabavańniaŭ, prapisanych, što siońnia my vyvučajem voś heta i na heta stolki adviedziena hadzin».

Kardynalna adroźnivajecca i sistema acenki. U polskaj škole staviacca dźvie asnoŭnyja adznaki: za pieršaje i druhoje paŭhodździe. Meta — nie pastajanny kantrol, a zvarotnaja suviaź.

Pavialičyć

«Tut nie staić meta pastajanna praviarać, kantralavać i aceńvać. Tut acenka bolš nosić taki apisalny charaktar: što dzicia ŭmieje, jakija dasiahnieńni. I tut bolš svabody ŭ hetym płanie. Ty možaš rabić usio, što ty chočaš. Hałoŭnaje — vynik».

Pry hetym, jak davodzić Taćciana, usia sistema absalutna prazrystaja: usie kryteryi acenki tłumačacca vučniam i baćkam na samym pačatku navučalnaha hoda. Adznaki vystaŭlajucca ŭ elektronny dziońnik.

Što z sšytkami?

Adno z samych mocnych uražańniaŭ na Taćcianu zrabiŭ padychod da viadzieńnia sšytkaŭ. U polskaj škole adsutničaje strohi kantrol za ich afarmleńniem, niama pravierki sšytkaŭ. Dzieci mohuć afarmlać svaje zapisy tak, jak im zručna: u vyhladzie tekstu, z vykarystańniem malunkaŭ, naklejek. Hałoŭnaje — kab było vidać, što dzicia pracuje.

«Nichto nie ličyć hetyja kletački. I tut u mianie kalnuła ŭ sercy», — ź ironijaj kaža Taćciana, uzhadvajučy biełaruskija realii.

Heta, na jaje dumku, daje vučniam bolš svabody dla tvorčaści i samavyjaŭleńnia, a nastaŭnikaŭ pazbaŭlaje ad vielizarnaj kolkaści papiarovaj pracy.

U polskaj škole chatnija zadańni nie źjaŭlajucca abaviazkovymi. Ich zadajuć dla tych, chto choča zajmacca dadatkova. Taćciana ličyć, što heta pravilny padychod, bo jon nie pieratvaraje chatniuju pracu ŭ «instrumient kantrolu i pakarańnia», jak heta časta byvaje ŭ Biełarusi.

Ci słabiejšaja polskaja adukacyja?

Niekatoryja baćki-emihranty ličać, što polskaja adukacyja słabiejšaja za biełaruskuju. Taćciana ž tłumačyć, što sistemy navučańnia matematycy ŭ Polščy i Biełarusi roznyja.

Biełaruskaja — bolš akademičnaja, analityčnaja, ale pry hetym mocna pierahružanaja. Polskaja prahrama značna bolš rassłablenaja.

Pa słovach Taćciany, u tym ža 5-m kłasie dzieci tolki vučacca bazavym apieracyjam — składańniu i adnimańniu drobaŭ. Materyjał padajecca pastupova.

U polskaj škole, jak tłumačyć Krapinievič, niama mety hnacca za vyšejšaj adukacyjaj, usio zatočana na toje, jakija jość schilnaści ŭ dziciaci.

Pry hetym, jak adznačaje Taćciana, polskija prahramy bolš praktyka-aryjentavanyja. U Biełarusi jaje fiškaj było ŭmieńnie pakazvać dzieciam praktyčnaje prymianieńnie matematyki, adkazvajučy na ich viečnaje pytańnie: «A našto taja matematyka ŭ žyćci?». U Polščy hety padychod akazaŭsia nie ŭnikalnym mietadam, a ahulnapryniataj normaj.

Zadańni źviazany z realnymi žyćciovymi situacyjami: bankaŭskija raźliki, pakupki ŭ kramie, vykarystańnie płaciežnych kartak. Takim čynam, matyvacyja vučniaŭ vyvučać pradmiet zakładziena ŭžo ŭ samoj prahramie.

Zarobki

Isnuje mierkavańnie, što nastaŭniki ŭ Polščy zarablajuć mała. Taćciana paćviardžaje, što pa polskich mierkach heta sapraŭdy tak, i ŭ škołach navat nie chapaje śpiecyjalistaŭ. Adnak u paraŭnańni ź Biełaruśsiu roźnica kałasalnaja.

Jak raskazvaje Krapinievič, poŭnaja staŭka nastaŭnika ŭ Polščy — 18 hadzin u tydzień, jana pracuje ŭ dvuch piatych i adnym šostym kłasie i maje 12 hadzin. Pry hetym Taćcianie daviałosia znoŭ pačynać z samaha nižejšaha ŭzroŭniu kvalifikacyi.

«Z ulikam taho, što ja na samym pačatkovym, nižnim uzroŭni jak nastaŭnik pracuju na niapoŭnuju staŭku, ja atrymlivaju bolš, čym ja atrymlivała jak nastaŭnik vyšejšaj katehoryi ŭ nas u krainie, pracujučy bolš čym na staŭku. (….) Kali b, viadoma, nie [polskija ceny na] žyllo, to žyć možna było b spakojna i prypiavajučy», — davodzić jana.

• 33
• 0
• 0
• 1
• 0
• 2
• 0
• 3