Navuka i technałohii

Čamu ŭ Vieniery niama takoha spadarožnika jak Miesiac? Bo sutyknieńnie ź inšaj płanietaj pajšło nie pa scenary Ziamli

Vieniera pryciahvaje ŭvahu niezvyčajna pavolnym kručeńniem vakoł svajoj vosi ŭ procilehłym kirunku da zvyčajnaha dla płaniet Soniečnaj sistemy i tym, što nie maje naturalnaha spadarožnika, jak u Ziamli ci Marsa. Na dumku navukoŭcaŭ, heta moža tłumačycca hihanckim sutyknieńniem ź inšaj płanietaj, jakoje adbyłosia prykładna ŭ toj ža čas, kali Ziamla sutyknułasia ź ciełam pamieram z Mars, ale vyniki dla Vieniery byli supraćlehłymi.

Vieniera na zdymku z borta zonda Akatsuki u 2016 hodzie. Fota: JAXA/ISAS/DARTS/Kevin M. Gill

Pavodle najbolš raspaŭsiudžanaj hipotezy, bolš za čatyry miljardy hadoŭ tamu Ziamla sutyknułasia z płanietaj pamieram prykładna z Mars. Miarkujecca, što ŭ vyniku hetaja płanieta całkam razburyłasia, a ŭ navakolnuju prastoru było vykinuta šmat rečyva. Zhodna z hetaj viersijaj, mienavita ź jaho paźniej sfarmavaŭsia Miesiac.

Ciapier navukoŭcy zapadozryli, što padobnaja dramatyčnaja padzieja prykładna ŭ toj ža čas adbyłasia i ź Vienieraj, tolki ŭ hetym vypadku jana nie pryviała da źjaŭleńnia naturalnaha spadarožnika, a naadvarot, zrabiła płanietu biezspadarožnikavaj.

Hetuju viersiju navukoŭcy sa Šviejcaryi vykłali ŭ niadaŭnim artykule, apublikavanym na sierviery prepryntaŭ arXiv.org, piša vydańnie Naked Science.

Navukoŭcy tłumačać, što na hetuju dumku ich naviali dva fakty. Pa-pieršaje, dobra viadomaje vielmi svojeasablivaje kručeńnie Vieniery vakoł svajoj vosi: jana robić adzin abarot za cełyja 243 ziamnyja dni. Cikava, što navat svoj hadavy abarot vakoł Sonca jana ździajśniaje chutčej — mienš čym za 225 ziamnych sutak. Takim čynam uźnikaje ŭnikalnaja ŭ Soniečnaj sistemie, amal absurdnaja situacyja, kali sutki na płaniecie doŭžacca daŭžej, čym hod. Pry hetym Vieniera krucicca nie ŭ tym napramku, što i ŭsie astatnija płaniety, a ŭ procilehłym.

Druhaja asablivaść Vieniery, jakaja patrabuje tłumačeńnia, — toje, što, u adroźnieńnie ad praktyčna identyčnaj pa pamierach Ziamli i navat značna mienšaha Marsa, jana nie maje nivodnaha naturalnaha spadarožnika. Navukoŭcy vyrašyli vyśvietlić, ci moža pryvieści da takich nastupstvaŭ udar pa Vieniery inšaha bujnaha niabiesnaha cieła, i pryjšli da vysnovy: tak, heta całkam mahčyma.

Daśledčyki pramadelavali bolš za 80 roznych varyjantaŭ takoha sutyknieńnia. Vyśvietliłasia, što lepš za ŭsio situacyju tłumačać dva scenary: łabavy ŭdar i «zakranańnie» płaniety pa datyčnaj. U abodvuch vypadkach, pavodle raźlikaŭ, rola ŭdarnika pavinna naležać ciełu masaj nie bolšaj za pryblizna adnu dziasiatuju Ziamli, heta značyć, supastaŭnaj z Marsam — jon sapraŭdy važyć amal u 10 razoŭ mienš za našu płanietu.

Zdavałasia b, pry łabavym sutyknieńni ŭ kosmas pavinna być vykinuta šmat materyjału. Ale, jak pakazvaje madelavańnie dla Vieniery i mierkavanaj nievialikaj płaniety, takaja sustreča ŭ asnoŭnym zakančvajecca amal poŭnym źlićciom — na dosyć vysokaj arbicie amal nie zastajecca askołkaŭ. Pry ŭdary pa datyčnaj utvarajecca doŭhi šlejf, ale šancaŭ na źjaŭleńnie spadarožnika heta, iznoŭ ža, nie daje: askołki pieravažna adlatajuć u kosmas abo padajuć na Vienieru.

Chranałohija zmadelavanaha sutyknieńnia Vieniery z hipatetyčnaj płanietaj, jakaja prachodzić pa datyčnaj. Fota: M. Bussmann et al., 2025

Pry hetym da ciapierašniaha retrahradnaha kručeńnia płaniety pryvodziać tolki niekalki razhledžanych scenaryjaŭ, i ŭsie jany praduhledžvajuć sutyknieńnie pa datyčnaj. Jak patłumačyli navukoŭcy, kali hipatetyčny ŭdarnik lacieŭ nasustrač pieršapačatkovamu «narmalnamu» napramku kručeńnia Vieniery, jon moh raźviarnuć heta kručeńnie ŭ procilehły bok.

Kamientary

Ciapier čytajuć

Tramp padziakavaŭ «mahutnamu lidaru Biełarusi»: Spadziajusia, 1300 čałaviek chutka buduć vyzvaleny!69

Tramp padziakavaŭ «mahutnamu lidaru Biełarusi»: Spadziajusia, 1300 čałaviek chutka buduć vyzvaleny!

Usie naviny →
Usie naviny

«Nie prosta zapalvajem, a adradžajem tradycyju». Lichtarščyk z Bresta raskazaŭ pra mahiju śviatła, huzik na ŭdaču i staradaŭniuju muzyku4

Sustreču Trampa, Pucina i Zialenskaha mohuć pravieści ŭžo ŭ najbližejšuju piatnicu5

U vioscy pad Brestam miascovyja žychary rehularna kanfliktujuć z adpačyvalnikami. Dajšło da abstrełu elektramabila7

«Ania, vychodź za mianie». Homielskaja dziaŭčyna atrymała prapanovu ź niezvyčajnym šykam VIDEA4

«Haračych turaŭ sioleta niama i nie budzie». Adpačynak na mory staŭ dla biełarusaŭ daražejšym, ale popyt usio adno vysoki1

U Partuhalii zafiksavali vohnienny śmierč VIDEA

U hateli Ankorydža amierykancy zabylisia dakumienty, datyčnyja samitu Trampa i Pucina10

Miełoni paviedamiła, što Tramp hatovy dać Ukrainie harantyi biaśpieki pa madeli NATA16

10-hadovaja brytanka stała najmałodšaj dziaŭčynkaj, jakaja pieramahła šachmatnaha hrosmajstra5

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Tramp padziakavaŭ «mahutnamu lidaru Biełarusi»: Spadziajusia, 1300 čałaviek chutka buduć vyzvaleny!69

Tramp padziakavaŭ «mahutnamu lidaru Biełarusi»: Spadziajusia, 1300 čałaviek chutka buduć vyzvaleny!

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić