Zhareŭ šedeŭr narodnaj architektury Paleśsia — carkva ŭ Ściapankach. Jana zastałasia na fotach «Našaj Nivy»
Sumnaja navina pryjšła z Žabinkaŭskaha rajona: tam adbyŭsia pažar u carkvie Śviatoha Michaiła ŭ ahraharadku Ściapanki. U aficyjnych paviedamleńniach pakul što paźbiahajuć adkryta kazać, što carkva zhareła, ale foty z tušeńnia pažaru nie dajuć nadziei, što tam šmat čaho acaleje.
Miž tym carkva ŭ Ściapankach, pabudavanaja ŭ XVIII stahodździ i rekanstrujavanaja ŭ XIX-m, była adnym z admietnych pomnikaŭ draŭlanaj architektury Biełaruskaha Paleśsia. Jana ŭvachodziła ŭ skład kultavych draŭlanych chramaŭ Bieraściejščyny, jakija razhladalisia navat jak kandydaty na ŭklučeńnie ŭ śpis Suśvietnaj kulturnaj spadčyny JUNIESKA. Pra 5 takich cerkvaŭ, u tym liku i Ściapankaŭskuju, «Naša Niva» ŭ 2019 hodzie rabiła vialiki fotarepartaž.
Niekali staražytnyja hreki, azdablajučy kamiennyja chramy, imitavali z marmuru elemienty draŭlanych kanstrukcyj. Našy prodki byli hrekami naadvarot: budujučy draŭlanyja cerkvy, jany imitavali muravanyja. Tamu chram u Ściapankach byŭ niečym padobny da kłasičnych pomnikaŭ vilenskaha baroka.
Carkva Śviatoha Michaiła była pabudavanaja ŭ 1780-m, paramantavanaja ŭ 1858-m. Heta pomnik draŭlanaha dojlidstva z elemientami stylu baroka. U 1914-m da carkvy była prybudavanaja trochjarusnaja zvanica. U carkvie byŭ vialiki zvon pačatku XX stahodździa, adlity na achviaravańni viernikaŭ.
Praŭda, u Ściapankach da paznavalnaha baročnaha dvuchviežavaha fasada Michajłaŭskaj carkvy ŭ pačatku XX stahodździa dabudavali śpieradu vialikuju kvadratnuju zvanicu. Toje, što ličycca aŭtentyčnym, časta byvaje kanstruktam z roznych časoŭ, tradycyj i stylaŭ.
Hetaja zvanica była niby aprava dla ściapankaŭskaj słavutaści: vialikaha zvona.
Mienavita ŭ Ściapankach słužyŭ pravasłaŭny śviatar Siarhiej Razanovič, ciapierašni palitviazień, jakomu prysudzili 16 hadoŭ źniavoleńnia pa spravie Mikałaja Aŭtuchoviča. Razam sa śviatarom trapiła za kraty i jahonaja žonka Luboŭ, jakoj pakarańnie nie našmat miakčejšaje — 15 hadoŭ. A Pavieł Razanovič, ich syn, adbyvaje 19-hadovaje pakarańnie.
Padčas padrychtoŭki taho repartažu mienavita matuška Luboŭ haścinna prymała našaniŭcaŭ i dazvoliła im usio dobra ahledzieć.
Historyja ściapankaŭskaha zvona niby apokryf. Zvon adlili ŭ pačatku XX stahodździa na achviaravańni viernikaŭ, a najbolšy ŭniosak zrabiŭ sielanin Ściapan Aksiucik. Jaho imia vybitaje ŭ bronzie na baku zvona. U časie saviecka-polskaj vajny zvon rekvizavali čyrvonaarmiejcy, kab vyvieźci ŭ Rasiju, ale ŭ vyniku chutkaha nastupu palakaŭ kaštoŭnaść pamianiała haspadaroŭ. Palaki taksama nie źbiralisia viartać jaho viernikam i zavieźli až u Varšavu. Tam, na čyhunačnaj płatformie, zvon pabačyŭ ściapankaŭski čałaviek. Paśla doŭhich pieramovaŭ i ŭprošvańniaŭ udałosia viarnuć kaštoŭnaść u Ściapanki.
Nastupnaja niebiaśpieka napatkała jaje ŭ časie Druhoj suśvietnaj, kali niemcy rekvizavali paŭsiul zvany. Ale ŭžo navučanyja dośviedam ściapankaŭcy zdoleli pierachavać svoj. I jon maŭčaŭ da kanca savieckaj epochi.
Ad jazyka ściapankaŭskaha zvona išła viaroŭka až da dołu, u babiniec. Kab možna było zvanić, nie ŭzdymajučysia pa krutych schodach. Kali ž hułki ŭdar zaśpieje ciabie na viersie zvanicy, možna atrymać ad niečakanaści lohkuju kantuziju.
Zhareła adna z kultavych sinich cerkvaŭ Bieraściejščyny
Što havorać prychadžanie pra pravasłaŭnaha baciušku Siarhieja Razanoviča, jakoha zatrymali za «teraryzm»
Piać unikalnych draŭlanych cerkvaŭ Paleśsia, jakija abaviazkova treba ŭbačyć ŠMAT FOTA
Piać draŭlanych chramaŭ Bieraściejščyny prapanujuć unieści ŭ śpis JUNIESKA
Ciapier čytajuć
Palitviazień raskazaŭ, jak zvyčajnyja kryminalniki abjavili haładoŭku, kab palepšyć umovy ŭtrymańnia palityčnych3
Kamientary