Mužčyny płačuć! Akcior i muzyka «Raźbitaha serca pacana» Pavieł Haradnicki zrabiŭ śpiektakl na vieršy Mikity Najdzionava
Jašče da ŭsich hetych padziej akcior i muzyka hurta «Raźbitaje serca pacana» Pavieł Haradnicki pačaŭ pracu nad monaśpiektaklem «Mužčyny płačuć» pa vieršach paeta Mikity Najdzionava. Častka z hetych vieršaŭ vyjšła raniej u jaho zborniku «Raźvitancy», častku ž płanujuć nadrukavać u novym zborniku aŭtara pad havarkoj nazvaj «Płošča Niežaleznaści».
«Naša Niva» naviedała premjeru śpiektakla — raskazvajem, što atrymałasia ŭ tvorčaha dueta.
«Najlepšy varyjant adznačyć Dzień niezaležnaści», — žartavali ŭ zali hledačy, zapaŭniajučy šerahi varšaŭskaha kinateatra «Atłantyk» 3 lipienia — placoŭki zusim nie teatralnaj. Ale ŭ tym, što ŭsie pabačyli, było niešta ad taho ałdovaha kino, jakoje ahučvałasia naŭprost pierad ekranam. I Pavieł Haradnicki ŭ niejkim sensie byŭ jašče i kinadekłamataram, tranślujučy paetyčnaje kino, u jakim jon vystupaŭ i za akciora, i za muzyku za svaim pijanina.
Prychodziła na rozum aznačeńnie «čałaviek-arkiestr» — u pryncypie, heta toje, čaho i patrabuje niaprosty žanr monaśpiektakla.
Nie budučy na scenie ŭsim i paŭsiul, nie zapaŭniajučy jaje z usich krajoŭ, nie ŭtrymlivajučy zrokavy kantakt z publikaj, možna lohka zhubicca i zhubić uvahu hledača.
U Paŭła Haradnickaha atrymałasia jaje ŭtrymlivać ciaham hadziny, zadziejničaŭšy ŭvieś instrumientaryj svajho cieła. Miełanchaličnaje dekłamavańnie radkoŭ pra pieražyvańni zakachanaha liryčnaha hieroja rezka pieraryvałasia hučnym akordam pijanina, ilustrujučym žanočuju isteryku — psichanuła! Tam-siam, raŭnamierna, byli raskidanyja žarty i vostryja, niecenzurnyja słoŭcy, jakija, jak sous, zapraŭlali ahulny ton dadatkovym smakam:
«Ludziam tonkaj dušeŭnaj arhanizacyi žyviecca ciažej.
U ich refleksij abzacy, dumak sprytnyja zajcy,
Fobija ź niejkim zaškvaram źviazacca,
A ŭleźci ŭ maralnuju Ž — dyk nie daj baže! […]
Ludziam prostaj dušeŭnaj arhanizacyi — usio da zadnicy».
Historyi pra minčukoŭ na Dzień zakachanych, ludziej, sustretych aŭtaram na šlachu, i jaho nazirańni za hetymi časovymi spadarožnikami, pieraplatalisia z asabistymi pieražyvańniami, nazirańniami, bolami i radaściami. Śpiektakl choć i byŭ pra ślozy, sumnym sucelna jon nie atrymaŭsia, bo ślozy ž taksama byvajuć i ad radaści. Cikava, što niekatoryja vieršy z muzykaj Haradnickaha ŭžo hučali dosyć zavieršanymi, samastojnymi muzyčnymi trekami.
U zali, zbolšaha, visieła sucelnaja cišynia, što tłumačyłasia intymnaściu momantu — vieršy byli maksimalna asabistyja, u ich Najdzionaŭ vyvaročvaje siabie pierad vami navyvarat, raspranajecca da trusoŭ — pry dapamozie tranślavańnia vieršaŭ Haradnickim ty nibyta padhladaješ za aŭtaram praź dźviarnoje vočka jaho kvatery ci padsłuchoŭvaješ sieans jaho psichaterapii.
Darečy, mienavita vieršy stali ratavańniem dla Mikity Najdzionava ŭ źniavoleńni — jon były palitviazień, asudžany na try hady chatniaj chimii pa «narodnym», 342-m artykule KK za ŭdzieł u pratestach u 2020 hodzie. Zhadaŭšy na premjery, što ŭ svoj čas pisać vieršy pa-biełarusku jaho natchniŭ Uładzimir Niaklajeŭ, Mikita impravizavana padzialiŭsia z prysutnymi svajoj paemaj «Nadzieja Ściapanaŭna», narodžanaj za kratami. Jana pra siamju, niedałaščanaść dziacinstva, što zabivaje, matryjarchat, ciažki los paślavajennaha pakaleńnia i taki ž nialohki ich dziaciej i, na žal, unukaŭ (raz jany apynajucca ŭ turmach).
Čytańnie paemy było niezapłanavana ŭ prahramie, ale paśla taho, jak hledačy pačali skandavać «Mała! Nie chapiła!», sam aŭtar słoŭ vyrašyŭ raspačać druhi akt u pastanoŭcy, biez antraktu. Ale z paŭzaj, jakaja patrabavałasia, kab spynić ślozy, jakija dušyli tut samoha paeta — apynucca ŭ kletcy, kali naradžaje žonka, chvarejuć-starejuć lubimyja svajaki — praz takoje taksama niasoramna płakać.
«Bolšuju častku [paemy] ja pisaŭ na Žodzina, pakul siadzieŭ. Usio było jak u filmie: svaje 33 ja sustreŭ jašče ŭ Žodzina, potym načnym etapam jechaŭ na Vaładarku. U hetuju noč naradžała maja žonka. I voś na nastupny dzień ja zachodžu ŭ kamieru na Vaładarskaha, i potym pišu tam nastupnuju častku paemy, jakaja pra nadzieju. Tam siadzieŭ čałaviek, Siarhiej Sakałoŭ, jaki atrymaŭ 14 hadoŭ za toje, što jon nibyta byŭ kileram dla Hajdukieviča. A ŭ jaho na ŭsiu ruku tatu dum spiro, spero — pakul dychaju, spadziajusia. Atrymaŭ 14 hadoŭ, ale bajavy płyviec, jon spadziajecca i vieryć, i sam heta tranśluje! Heta dla mianie było adkryćciom, mahična», — padzialiŭsia detalami stvareńnia tvora paet.
Darečy ź Siarhiejem Sakałovym Mikita hraŭ u kamiery ŭ šachmaty, jakija dastalisia im u spadčynu ad Viktara Babaryki.
«Kali ŭ atačeńni, u pałonie ci ŭ reanimacyi drabniutkaje ziernie ŭzychodzić z padvojnaju siłaju,
Čym šaniec mizerny, nadzieja tym bolš impulsiŭnaja».
Heta ŭryvak z paemy, jakaja choć i davodziła da śloz, ale jašče i pra nadzieju, budučyniu. Toje, što z temy mužčynskich śloz zdymajecca tabu, u tym liku takimi śpiektaklami, taksama daje nadzieju na lepšaje. Ślozy — heta nie pra słabaść, jany pra siłu i čałaviečnaść, Niežaleznaść.
Ciapier čytajuć
Cichanoŭski raskazaŭ, jak siabie pavodziŭ Kola Łukašenka na sustrečy ŭ SIZA13
Kamientary