Što za Mencen i Zandbierh i čamu maładyja palaki masava hałasavali za ich?
Pieršy tur prezidenckich vybaraŭ u Polščy prynios biesprecedentny pośpiech ultrapravamu abjadnańniu «Kanfiederacyja». Jahonamu lidaru Słavamiru Mencenu ŭdałasia pieramahčy na vybarach siarod moładzi. A sistemnyja palityki siarod maładych vybarščykaŭ navat nie trapili ŭ top-2.
1 kastryčnika 2023 hoda sotni tysiač palakaŭ vyjšli na najbujniejšuju palityčnuju akcyju ŭ historyi Varšavy. Na vulicy pad łozunhami «Prahonim Kačyńskaha» i «Raźličym PiS» ich vyvieŭ były premjer Donald Tusk i jahonyja partniory pa levacentrysckaj kaalicyi. Praz dva tydni tyja ž ludzi ŭ biełym i z butańjerkami ŭ vyhladzie sercajkaŭ vystrailisia ŭ čerhach na vybarčych učastkach — amal jak u Biełarusi tryma hadami raniej. Jany pryjšli na ŭčastki, kab skončyć vaśmihadovaje kiravańnie partyi «Prava i spraviadlivaść».
Apazicyi ŭdałosia mabilizavać vybarščykaŭ: jaŭka stała rekordnaj i redkaj dla demakratyčnaj krainy — amal 75%. PiS zaniała pieršaje miesca, ale prajhrała abjadnanym levacentrystam. Tusk stvaryŭ urad ź libierałami i levymi. Zdavałasia, pačynajecca novaja epocha.
Ale praz paŭtara hoda mnohija z tych, chto tady špacyravaŭ pa centralnych vulicach Varšavy, pryjšli na prezidenckija vybary ŭžo ź inšym nastrojem: kab skazać kiroŭnaj kaalicyi «Nie!». I nie tolki joj, ale i dvaccacihadovamu daminavańniu dźviuch partyj, tak zvanamu «POPiSu» (ad nazvaŭ partyj — «Hramadzianskaja płatforma» i «Prava i spraviadlivaść» — red.). I najhučniej tut było čuvać hołas moładzi.
Mer Varšavy Rafał Tšaskoŭski ad «Hramadzianskaj płatformy» i historyk Karal Naŭrocki, jakoha padtrymlivaje «PiS», u pieršym tury razam nabrali krychu bolš za 60%. Heta najhoršy pakazčyk kandydataŭ ad dźviuch hałoŭnych partyj za dvaccać hadoŭ. A voś jašče adzin fakt: kandydaty ad partyj kiroŭnaj kaalicyi atrymali 39,7% — paŭtara hoda tamu na parłamienckich vybarach u ich było 53,72%. Vybarščyki niezadavolenyja tym, što kaalicyja nie vykonvaje pieradvybarčyja abiacańni, mnohija ź jakich, pa ščyraści, błakujucca prezidentam Dudam. A jašče šmat chto prosta stamiŭsia ad starych partyj i palitykaŭ, a taksama biaskoncych skandałaŭ ź ich udziełam. Maršałak Sojma Šyman Hałoŭnia, jaki na vybarach całkam pravaliŭsia, nazvaŭ vyniki pieršaha tura «žoŭtaj kartkaj» dla ŭrada. Ci pieratvorycca jana ŭ čyrvonuju — šmat u čym zaležyć ad druhoha tura.
Pakul što kazać pra niejkuju elektaralnuju revalucyju rana, ale tendencyja jość. I šmat u čym jana źviazanaja z maładymi vybarščykami. Jość stałaje mierkavańnie, što deputataŭ i prezidentaŭ vybirajuć ludzi siaredniaha i pieradpiensijnaha ŭzrostu. Jany bolš cikaviacca palitykaj i, što jašče važniej, čaściej chodziać na vybary. Ale
hetym razam raptoŭna na vybary pryjšła moładź. I prahałasavała nie za «POPiS», a za Słavamira Mencena — kandydata ad pravapapulisckaj «Kanfiederacyi».
Lidar partyi, jakaja jašče niadaŭna ličyłasia marhinalnaj, nabraŭ amal 15%. Ale bolš pakazalna inšaje: jak pakazvajuć ekzitpoły, Mencen upeŭniena pieramoh siarod vybarščykaŭ va ŭzroście ad 18 da 29 hadoŭ. Tut u jaho ažno 36%. Na druhim miescy nie Naŭrocki i navat nie Tšaskoŭski, a antysistemny levy Adryjan Zandbierh — jon atrymaŭ amal 20% hałasoŭ moładzi. To-bok bolš za pałovu maładych vybarščykaŭ vykazalisia jak suprać dźviuch hałoŭnych partyj, tak i suprać usich astatnich z praviačaj kaalicyi.
Pośpiech Mencena nie tolki ŭ tym, što jaho padtrymała moładź. Jon zmoh pierakanać jaje ŭvohule pryjści na vybary.
Lidar «Kanfiederacyi» pieraciahnuŭ mnohich, chto čatyry hady tamu hałasavaŭ za Andžeja Dudu, a jašče nabraŭ ažno 35% hałasoŭ tych, chto na minułych vybarach nie hałasavaŭ zusim.
Ale ŭ čym sakret takoha pośpiechu?
Miencena možna nazvać davoli typovym, pavodle sučasnych jeŭrapiejskich mierak, pravym papulistam. I nabor idej u jaho, u pryncypie, standartny. Jon vystupaŭ kateharyčna suprać abortaŭ, navat u vypadkach zhvałtavańnia, zaklikaŭ stralać u nielehalnych mihrantaŭ na miažy, a taksama abiacaŭ damahčysia bolšaj niezaležnaści Polščy ŭ miežach Jeŭrasajuza.
Miencen zaklikaŭ zrabić achovu zdaroŭja i adukacyju płatnymi, kab palepšyć ich efiektyŭnaść, admianić bolšaść padatkaŭ, dazvolić pradprymalnikam nie płacić unioski ŭ fond sacyjalnaha strachavańnia, abiacaŭ źnizić ceny na elektryčnaść praz admovu ad zialonaj palityki ES — taksama balučaja tema dla palakaŭ. Za palityčny styl i prapanovu stvaryć dziaržaŭny rezierv u bitkojnach Mencena navat prazvali «polskim Trampam».
Nieadnaznačnaje jaho staŭleńnie da Rasii i Ukrainy. Padčas pieradvybarčaj kampanii jon paśpieŭ naviedać Lvoŭ, kab pakazać «kult Bandery», vystupaŭ za toje, kab pazbavić ukraincaŭ polskich dziciačych dapamoh, a taksama kazaŭ, što varta damovicca z Pucinym, kab skončyć vajnu. Pry hetym Mencen ličyć, što Rasija pahražaje biaśpiecy Polščy — tamu abiacaŭ tracić bolš na abaronu.
Ale što začapiła moładź u palityku z takim naboram idej? Pa-pieršaje, maładyja palaki prosta stamilisia ad hałoŭnych partyj i niezadavolenyja sistemnymi palitykami naohuł. Moładź rasčaravanaja tym, što kaalicyja Tuska za paŭtara hoda nie vykanała amal ničoha z abiacanaha. U maładych ludziej naohuł jość adčuvańnie, što palityki ich nie čujuć i nie ŭličvajuć ich intaresaŭ. Hetaja niezadavolenaść vyliłasia na vybarčych učastkach. Moładź pryjšła addać pratesny hołas za taho, kaho dobra viedała z sacsietak.
Heta druhaja pryčyna pośpiechu Mencena — jon pabudavaŭ svaju kampaniju praktyčna całkam pad tyktok i inšyja sacsietki.
Na jaho kanał padpisanyja bolš za paŭtara miljony čałaviek, jaho roliki dobra razychodziacca. Kali na parłamienckich vybarach heta nie zusim spracavała, to ciapier heta supała ź niezadavolenaściu ŭradam, i tyktok prynios Mencenu hałoŭny pośpiech dla ultrapravych u sučasnaj historyi Polščy.
Pa-treciaje, niekatoryja idei Mencena sapraŭdy rezanujuć z nastrojami polskaj moładzi. Apytańni pakazvajuć, što maładych palakaŭ nie nadta cikaviać takija temy, jak pravy ŁHBT, aborty abo pryciahnieńnie «PiS» da adkaznaści — hałoŭnaja tema libierałaŭ apošnija paŭtara hoda. Moładzi važna, kab dziaržavy ŭ ekanomicy było mienš, kab pasłuhi achovy zdaroŭja byli bolš jakasnymi. I kab mihrantaŭ było mienš — maładyja palaki bajacca kankurencyi na rynku pracy i surjozna zakłapočanyja biaśpiekaj. Mencen bje mienavita ŭ hetyja temy i zarablaje papularnaść. Jon prapanuje nibyta prostaje rašeńnie ŭsich prablem, čym i padkuplaje niedaśviedčannaha vybarcu. Jaskravaja i zrazumiełaja padača tut važniejšaja za toje, što kaža Mencen i što jon kazaŭ raniej.
Padobnaja situacyja i z druhim favarytam moładzi — Zandbierham. Historyk i prahramist u adnoj asobie pryjšoŭ u parłamient u składzie kaalicyi, ale potym parvaŭ ź joj, abvinavaciŭšy partyju Tuska ŭ błakavańni prapanoŭ levych.
Zandbierh pajšoŭ u apazicyju, čym taksama dadaŭ sabie papularnaści siarod pratesnych vybarščykaŭ. Jon byŭ aktyŭny ŭ sacsietkach, strymaŭ na Tvičy, jak hulaŭ u «Majnkraft». A jašče biŭ u važnuju dla moładzi prablemu vysokich cenaŭ na žyllo.
Zandbierh prapanoŭvaje budavać bolš municypalnaha žylla, abiacaŭ uvieści padatak na treciuju kvateru i spynić subsidavańnie kredytaŭ, jakija tolki pavyšajuć ceny na kvatery. Pa vyniku u tradycyjanaliscka-katalickaj Polščy lavak Zandbierh usio adno staŭ druhim pa papularnaści siarod maładych vybarščykaŭ i abyšoŭ svaju byłuju kalehu pa partyi Mahdalenu Biejat, jakaja išła jakraz ad sistemnych levych z kiraŭničaj kaalicyi.
Zusim vidavočna, što najmaładziejšyja vybarščyki zdolnyja vyznačyć vynik druhoha tura. Ich bolš za čatyry miljony, i pałova ź ich u pieršym tury nie hałasavała za favarytaŭ. Zandbierh užo admoviŭsia padtrymać kaho-niebudź z kandydataŭ i zaklikaŭ svaich vybarščykaŭ hałasavać «ułasnym rozumam». Mencen ža ŭziaŭ paŭzu.
Čatyry hady tamu elektarat «Kanfiederacyi» padzialiŭsia ŭ druhim tury, ale tady za kandydata ad hetaj partyi prahałasavali ŭsiaho 6%. Ciapier ža vynik vybaraŭ vyznačyć toje, kamu ź lidaraŭ udasca daciahnucca da maładych — i ci pryjduć jany na druhi tur naohuł.
Vybary ŭ Polščy ŭžo nazyvajuć losavyznačalnymi. Prezident tam nie maje takich šyrokich paŭnamoctvaŭ, jak u ZŠA albo Francyi, ale jon adkazvaje za zamiežnuju palityku i vałodaje pravam vieta, što maje značeńnie ŭ niekatorych pytańniach. Pieraadoleć hetaje vieta kiroŭnaja kaalicyja nie moža — joj brakuje hałasoŭ. Tamu pieramoha Naŭrockaha patencyjna moža pryvieści da palityčnaha kryzisu. A ŭ pierśpiektyvie — i da viartańnia da ŭłady «PiS», jakuju apanienty abvinavačvajuć u karupcyi i antydemakratyźmie. Moža być, navat u kaalicyi z «Kanfiederacyjaj».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆU biełarusaŭ Polščy byli pryčyny nie hałasavać za Tšaskoŭskaha
U Polščy ŭ druhi tur vychodziać mer Varšavy Tšaskoŭski i historyk Naŭrocki
Prezidenckija vybary ŭ Polščy: chto asnoŭnyja favaryty i što jany kazali pra Biełaruś
Čamu adnuška pana Ježy moža vyrašyć los vybaraŭ prezidenta Polščy. Što treba viedać pra pieršy tur hałasavańnia
Kamientary
Budzie Vam jakasnaja płatnaja achova zdaroŭja a płacić kto budzie??)) Pracavać ni zdolny adukacyi žadańnia 0.Budzie municypalnaje žyllo i źnižeńnie padatkaŭ)))) Suprać źviaza jak i suprać " sajuza"?? Taaak!! Tak Vy na druhim mieście pa atrymańniu koštaŭ € ad Briuśsiela ...