Kultura11

Z kaho zmalavali partret Mikoły Husoŭskaha, aŭtara słavutaj «Pieśni pra zubra»?

Mastak Jaŭhien Kulik padyšoŭ da pytańnia davoli aryhinalna.

Mikoła Husoŭski i Jaŭhien Kulik.

U 1980 hodzie adznačałasia 500-hodździe z dnia naradžeńnia paeta i humanista Mikoły Husoŭskaha, aŭtara łacinamoŭnaj paemy «Pieśnia pra zubra», napisanaj dla papy Lva X, jaki zachacieŭ bolš daviedacca pra dalokaje Vialikaje Kniastva Litoŭskaje i niezvyčajnaha tamtejšaha źviera — zubra. Epičnaja paema, napoŭnienaja rozdumami pra los Radzimy, stała simvaličnym tvoram dla biełaruskaj litaratury. 

Dakładnaja data naradžeńnia Husoŭskaha, jak i niejkija inšyja bijahrafičnyja źviestki pra jahonuju asobu, nieviadoma. Pryniata ličyć, što naradziŭsia jon kala 1470 hoda — i mienavita ad hetaj daty adličvaŭsia jahony jubilej. 

Trochmoŭnaje vydańnie «Pieśni pra zubra» Husoŭskaha, aformlenaje Jaŭhienam Kulikom i vydadzienaje ŭ 1980 hodzie. 

Da znamianalnaj daty Sajuz mastakoŭ Biełarusi padrychtavaŭ respublikanskuju vystavu «Mikoła Husoŭski i jaho čas», u jakoj udzielničała kala paŭsotni tvorcaŭ, źjavilisia šmatlikija materyjały pra paeta na staronkach haziet i časopisaŭ, imia jaho, dahetul mała viadomaje šyrokaj publicy, zahučała pa radyjo i telebačańni, vydaviectva «Mastackaja litaratura» paradavała novym vydańniem «Pieśni pra zubra». 

Kniha vyjšła piatnaccacitysiačnym nakładam u šykoŭnym palihrafičnym vykanańni. Jana była trochmoŭnaj — u joj źmieščany łacinski aryhinał i pierakłady na biełaruskuju i ruskuju movy Jazepa Siemiažona i Jakuba Pareckaha. 

Partret Mikoły Husoŭskaha ŭ vobrazie reniesansnaha humanista, vykanany Arlenam Kaškurevičam dla biełaruskaha vydańnia «Pieśni pra zubra» 1973 hoda.

Pierad mastakom-ilustrataram, Jaŭhienam Kulikom, adnym z ruchavikoŭ nacyjanalnaha adradžeńnia, stajała składanaja zadača ŭvasobić paeta kanca XV — pačatku XVI stahodździa, čyje pryžyćciovyja partrety nie zachavalisia. U pieršym biełaruskim vydańni «Pieśni pra zubra», jakoje pabačyła śviet u 1973 hodzie, užo źjaŭlaŭsia ŭjaŭny partret Husoŭskaha ŭ poŭny rost, stvorany Arlenam Kaškurevičam.

Razmaloŭki z vyjavami Mikoły Husoŭskaha i siužetu ź jahonaj paemy «Pieśnia pra zubra», paŭtoranyja ź ilustracyj Kaškureviča. Fota: telehram-kanał «Spadčyna»

Partret i inšyja ilustracyi z hetaha vydańnia pasłužyli asnovaj dla razmaloŭki ścien siaredniaj škoły №173 Minska. Sioleta ŭ čas ramontu ich prosta zamalavali žoŭtaj farbaj. 

Jak musić vyhladać Husoŭski, mastak abmiarkoŭvaŭ u svajoj majsterni, «Paddašku», ź siabrami — Alaksiejem Maračkinym, Hienadziem Sakałovym-Kubajem, Viktaram Markaŭcom i Mikołam Kupavam. Jak pryhadvaje apošni, im jon pakazaŭ svaje nakidy.

Udała znojdzieny na ich vobraz paeta, ź vidavočnaj ahladkaj na tvor Kaškureviča, mastaki ŭziali za asnovu dla svaich tvoraŭ, kab nie było raznaboju. 

Pa hetym ža vobrazie Kulik stvaryŭ pahrudny partret Husoŭskaha, jaki byŭ źmieščany ŭ novym vydańni — z knihaj pad adnoj rukoj i z dubovaj halinkaj u inšaj. Hety partret, padmacavany padobnymi partretami na vystaŭcy, staŭ siońnia chrestamatyjnym — siońnia inakš paeta i nie ŭjaŭlajuć.

Partret Mikoły Husoŭskaha z vydańnia 1980 hoda Jaŭhien Kulik pa ŭspaminach siabroŭ-mastakoŭ zmalavaŭ z samoha siabie. 

Ale z kaho mastak zmalavaŭ svajho Husoŭskaha było vidavočna ŭsim — heta byŭ jahony aŭtapartret. Kulik mieŭ doŭhija vałasy, charakterny vyciahnuty chudarlavy tvar z vysokim pieranośsiem. Jahony Husoŭski ich taksama mieŭ. Mienavita takimi bačyli tahačasnych dziejačaŭ u 1980-ja. Vidać, hety surovy vobraz byŭ uspryniaty z pałotnaŭ mastakoŭ adradžeńnia. 

Jaŭhien Kulik.

Naprykład, da padobnaha typažu naležaŭ i saviecki akcior Viktar Aviłaŭ, čyj vyhlad mocna adroźnivaŭsia ad siaredniestatystyčnaha. U histaryčnym kino Aviłavu ź jahonym tvaram niaredka dastavalisia roli čužyncaŭ-zachodnikaŭ. 

Jak zaŭvažaje Mikoła Kupava, u vydańni «Pieśni pra zubra», jakoje ilustravaŭ Kulik, možna paznać nie tolki jaho samoha: maładzica ź niemaŭlom na rukach — heta Natalla Sańko, jakuju sfatahrafavaŭ u nacyjanalnych strojach Michaś Ramaniuk, a potym pa zdymku mastak namalavaŭ ilustracyju.

Natala Sańko ŭ tradycyjnym stroi z dačuškaj Jasiaj. 1979 hod. Z kalekcyi Michasia Ramaniuka

Kamientary1

  • A tak možna było?
    27.10.2024
    Stvaryli ź siabie idałaŭ. A moža Husoŭski byŭ toŭścieńkim baradačom z nosam-bulbinaj, i ciapier jamu kryŭdna...

Ciapier čytajuć

Polšča adkryvaje miažu ź Biełaruśsiu60

Polšča adkryvaje miažu ź Biełaruśsiu

Usie naviny →
Usie naviny

Minčanka pradała mašynu za 900 rubloŭ, a praz čatyry hady daviedałasia pra doŭh 6000 rubloŭ4

Nvidia damoviłasia inviestavać da $100 młrd u ChatGPT — kampanii płanujuć stvaryć supierintelekt2

«Na prabiehu 40—55 tysiač pačynajuć praharać kłapany». Biełarusy pra dośvied karystańnia Geely10

Jak Stakholm pieramoh zatory biez abureńnia žycharoŭ8

«Załaty miač» atrymaŭ francuzski napadnik Usman Dembiele

Aeraporty Danii i Narviehii prypyniali pracu praz źjaŭleńnie vialikich dronaŭ9

Pucin daŭ rasijskaje hramadzianstva byłoj pamočnicy Bajdena7

Čynoŭnik ad turyzmu narakaje, što ŭ Biełarusi vielmi kiepskija hateli2

U Minsku zaŭvažyli dziŭny aŭtamabil, bitkom nabity ludźmi i poni2

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Polšča adkryvaje miažu ź Biełaruśsiu60

Polšča adkryvaje miažu ź Biełaruśsiu

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić