Hod tamu taliby ŭziali ŭładu ŭ Afhanistanie. Jak heta pieražyli žančyny?
Hod tamu taliby viarnuli pad svoj kantrol stalicu Afhanistana Kabuł, kali vojski NATA śpiešna pakinuli krainu. Z tych časoŭ stanovišča tamtejšych žančyn rezka pahoršyłasia, piša DW.
Paśla taho, jak taliby pryjšli da ŭłady, dziaŭčynkam bolš nie dazvalajecca chadzić u škołu, a žančynam — vychodzić na vulicy.
Niekalki dzion tamu kala 40 žančyn vyjšli na demanstracyju pierad Ministerstvam adukacyi Afhanistana. Ich patrabavańnie hučała tak: «Chleba, pracy i svabody!»
Reakcyja talibaŭ była nastupnaj: uzbrojenyja bajeviki stralali ŭ natoŭp, žančyn, jakija ŭciakali, bili prykładami, a taksama źbivali žurnalistaŭ, jakija aśviatlali padziei na miescy i rabili repartažy.
Žančyny jak zabaŭka u rukach Zachadu
Šykibu Babory, žurnalistku i etnołaha, heta nie ździŭlaje: «Mnohija mužčyny ŭ Afhanistanie nie ŭmiejuć dla dasiahnieńnia svaich metaŭ vykarystoŭvać ničoha inšaha, akramia jak siłu zbroi zamiest taho, kab pierakonvać arhumientami», — skazała jana ŭ telefonnym intervju DW. «Žančyn, jakija majuć svoj hołas, zapałochvajuć, pahražajuć i zabivajuć».
«Ale navat Zachad zaŭsiody vykarystaŭ afhanak tolki jak zabaŭku, — kaža Babory. Pra heta idziecca havorka ŭ jaje novaj knizie «Afhanki: zabaŭka palityki», jakaja niadaŭna vyjšła. Naprykład, pierad uvarvańniem u Afhanistan u 2001 hodzie ŭrad ZŠA śćviardžaŭ, što svajoj vajennaj kampanijaj choča «vyzvalić» afhanskich žančyn. Amierykanskija fieministki tady apładziravali.
Paśla terminovaha adychodu z Kabuła ŭ 2021 hodzie hetaje «vyzvaleńnie» akazałasia pustym abiacańniem, afhanskija žančyny byli puščany na volu losu. U toj momant fieministki z ZŠA prosta pramaŭčali pra heta, kaža Babory.
Fieminisckaja źniešniaja palityka
Nie maŭčyć ministarka zamiežnych spraŭ Hiermanii Analena Berbak. «Pad uładaj Talibana situacyja dla žančyn i dziaŭčat «nievynosnaja», skazała jana niadaŭna. Va ŭsich žančyn «žyćcio, jak u turmie», tamu što jany nie majuć dostupu da adukacyi i nie mohuć svabodna pieramiaščacca biez svajakoŭ-mužčyn.
Toje, što ministarka zamiežnych spraŭ apisvaje jak «horkuju realnaść», źjaŭlajecca i było całkam typovym dla mnohich afhanskich žančyn na praciahu apošnich 20 hadoŭ, paviedamlaje Šykiba Babory. «Bolš čym u pałovie z 34 pravincyj Afhanistana pryhniečanaje stanovišča žančyn usio roŭna nikoli nie źmianiałasia». U svajoj knizie jana piša: «Kali vy prasočycie za losam afhanak, jakija žyvuć pa-za miežami vialikich haradoŭ, stanie vidavočnym, jak niašmat ich było, chto sapraŭdy moh skarystacca mahčymaściami, jakija adkrylisia za apošnija 20 hadoŭ».
Pa słovach Babory, padychod Annaleny Berbak da fieminisckaj źniešniaj palityki źjaŭlajecca probliskam nadziei. Jana padkreśliła adkaznaść krain NATA pierad afhanskim narodam, asabliva z ulikam katastrafičnaj humanitarnaj situacyi ŭ krainie. «Žančyny nie mohuć vychodzić na vulicu, dziaŭčaty nie mohuć chadzić u škołu», — kaža palityk.
«Ludzi pradajuć svaje orhany, kab atrymać hrošy. Baćki pradajuć svaich dziaciej. Niekatoryja prosta addajuć ich, kab u ich doma było na adnaho jedaka mienš. Zachad nie moža havaryć pra heta tolki ź niejkaj peŭnaj nahody».
«Niekatorym ludziam varta źniać ružovyja akulary». Lavončyk — pra Mielnikavu, uciečku ŭ «Bajchełp», biełyja palito i hrošy na 1300 palitviaźniaŭ10
Kamientary