«Чакаю амаль год». Беларус перавёў 980 рублёў не той асобе — і дагэтуль не можа вярнуць
Аляксандр пералічыў амаль тысячу рублёў не таму чалавеку, адразу звярнуўся ў банк, потым — у міліцыю, пазней — у суд. У выніку рашэнне аб вяртанні грошай ёсць, а саміх грошай праз вось ужо амаль год няма. Што рабіць у такіх сітуацыях, распавядае Onliner.by.
«Прасіў даць два тыдні — чакаю год»
У канцы мінулага года, 24 снежня, Аляксандр замовіў паслугу па ачыстцы калодзежа. Яму далі нумар карткі, куды трэба было перавесці 980 рублёў.
— Калі я ўводзіў нумар карткі, пераблытаў апошнія чатыры лічбы: дапусцім, было 0316, а я ўвёў 0613. Адправіў чалавеку чэк, але грошы доўга не прыходзілі.
Мінут праз 40 я праверыў чэк і зразумеў, што ўвёў гэтыя лічбы няправільна. Пазваніў у банк, там сказалі, што трэба прыехаць у аддзяленне і напісаць заяву.
Аляксандр так і зрабіў: напісаў у сваім банку, з карткі якога ён адпраўляў грошы, заяву аб памылковым пераводзе. Банк, у сваю чаргу, перанакіраваў інфармацыю ў той банк, куды пайшлі грошы.
— Прайшоў месяц ці два, адказу я не атрымаў. Званіў у банк — там сказалі, што адправілі запыт, то-бок зрабілі ўсё, што маглі, але адказу не атрымалі. Я пачакаў, напэўна, яшчэ тры месяцы — і зноў у банку не было ніякай інфармацыі. У выніку я напісаў заяву ў міліцыю.
Як і ў іншых падобных выпадках, Аляксандру прыйшла адмова ў завядзенні крымінальнай справы.
Але ў міліцыі знайшлі атрымальніка грошай і паведамілі некаторыя дэталі.
«У ходзе праверкі ўстаноўлена, што рахунак, на які быў ажыццёўлены памылковы перавод, адкрыты на А. (у міліцыі паведамілі П. І. А. і дату нараджэння атрымальніка пераводу). Апытаны А. патлумачыў, што ў канцы снежня 2024 года яму на банкаўскую картку паступіла шмат выплат, у сувязі з чым пра тое, што на яго картку паступіў памылковы перавод, яму стала вядома ад супрацоўнікаў міліцыі. А. гатовы вярнуць грашовыя сродкі ў памеры 980 рублёў, якія памылкова былі пераведзены на яго банкаўскую плацежную картку», — гаварылася ў адказе з міліцыі.
У завядзенні крымінальнай справы па артыкуле аб махлярстве (частка 1 артыкула 209 КК Беларусі) адмовілі, бо ў дзеяннях атрымальніка грошай не знайшлі прыкмет злачынства.
Пасля адказу з міліцыі — зноў цішыня. Мяркуючы па лісце, які я атрымаў, ён патлумачыў, што было шмат выплат, лішнія грошы на картцы ён не заўважыў. Я пазваніў у міліцыю і спытаў, калі гэты чалавек павінен вярнуць мне грошы. Параілі пачакаць, а калі ён не стане нічога вяртаць, то звяртацца ў суд.
Аляксандр кажа, што так і не дачакаўся вяртання грошай і сам знайшоў даўжніка, даныя якога былі ў адказе з міліцыі.
— Калі я яму пазваніў, ён пачаў казаць, што чакаў ліст з банка. Я патлумачыў: ён павінен пайсці ў банк і напісаць заяву, каб на маю картку былі залічаны гэтыя грошы, бо я пайду ў суд. Ён папрасіў даць яму два тыдні.
Гэты тэрмін прайшоў — і зноў ніякіх зрухаў. Потым ён не рэагаваў на мае званкі і не здымаў слухаўку, так што я пайшоў у суд.
Аляксандр падаў пазоў і папрасіў спагнаць з даўжніка суму неабгрунтаванага ўзбагачэння (980 рублёў), працэнты за карыстанне чужымі грашовымі сродкамі з 24 снежня 2024 года па 18 чэрвеня 2025 года (44,64 рубля), кампенсаваць выплачаную дзяржпошліну (84 рублі). Адказчыка паведамілі пра дату і месца судовага паседжання, але ў суд ён не прыйшоў і ніякіх пярэчанняў ці тлумачэнняў не падаў.
У выніку суд задаволіў пазоў поўнасцю — акрамя памылковага пераводу, яго атрымальнік павінен кампенсаваць працэнты за карыстанне чужымі сродкамі і дзяржпошліну за падачу пазову.
Але і рашэнне суда не паспяшала даўжніка.
— Пастанова суда была ў жніўні, грошы ён не перавёў. Я чакаў і літаральна тыдзень таму адправіў дакументы ў АПІ — буду чакаць вынік.
«Буду даведвацца даныя спадкаемцаў»
У жніўні мы расказвалі гісторыю Аляксея, які перавёў 100 рублёў з банкаўскай карткі на свой кашалёк «Аплаці» ў Белінвестбанку, але дапусціў памылку ў рэквізітах. Грошы пайшлі іншаму чалавеку, у чэку былі пазначаны толькі імя і імя па бацьку, і высветліць, хто менавіта атрымаў перавод, адразу не ўдалося.
Праз нейкі час Аляксей атрымаў афіцыйны адказ: атрымальнік пераводу памёр. У банку ўдакладнілі, што вярнуць сродкі можна толькі праз спадчынніка памерлага. Пры гэтым даныя спадкаемцаў невядомыя, а іх пошук можа заняць час: яны могуць жыць у любым горадзе ці нават за мяжой.
У Белінвестбанку падкрэслілі, што распараджацца чужымі сродкамі можна толькі са згоды ўладальніка рахунку ці яго законнага прадстаўніка. Без згоды ўладальніка грошы спісваюцца толькі ў строга пэўных выпадках — напрыклад, у бясспрэчным парадку (артыкул 207 Банкаўскага кодэкса) ці калі залічэнне адбылося па тэхнічнай памылцы самога банка (артыкул 250).
Журналісты звязаліся з Аляксеем, каб даведацца, ці ўдалося яму адшукаць уладальнікаў і вярнуць грошы.
— Прайшло больш за тры месяцы, але пакуль гэтая гісторыя не блізіцца да завяршэння, спадкаемцы так і не знайшліся.
Я звярнуўся ў міліцыю, прыйшоў адказ, што праверку правялі і супрацьпраўных дзеянняў не знайшлі. Але я хацеў бы, каб мне паведамілі даныя сваякоў памерлага. Буду яшчэ раз звяртацца ў міліцыю, каб атрымаць іх і справа зрушылася з мёртвай кропкі.
Вось што гаворыцца ў адказе з міліцыі: «У ходзе праверкі былі ўстаноўлены сваякі. Фактаў здзяйснення ў адносінах да вас супрацьпраўных дзеянняў, якія адносяцца да кампетэнцыі АУС, выяўлена не было. Паміж вамі і сваякамі прасочваюцца грамадзянска-прававыя адносіны, якія ў кампетэнцыю АУС не ўваходзяць, а вырашаюцца ў судовым парадку».
«Каб вярнуць 100 рублёў, трэба заплаціць 60—80»
Выпадак з пераводам грошай памерламу чалавеку не адзінкавы: людзі могуць пераблытаць рэквізіты ў АРІП ці іншых сэрвісах. Чытач Юрый кажа, што ў яго была аналагічная сітуацыя пры папаўненні электроннага кашалька «Аплаці».
— Толькі ў маім выпадку я папоўніў на 100 рублёў кашалёк свайго памерлага бацькі (у АРІП рэквізіты былі ў захаваных плацяжах, і я проста памыліўся ў патрэбным).
Спачатку я звярнуўся ў Сбербанк, адкуль я пераводзіў грошы, з заявай аб адмене аперацыі. Мне адмовілі і парэкамендавалі звярнуцца ў Белінвестбанк.
Я напісаў заяву, падаў усе дакументы (пасведчанне аб нараджэнні, чэк аб пераводзе, пасведчанне аб смерці бацькі). Праз 15 дзён мне прыйшоў адказ, што я магу вярнуць грошы пры падачы дакумента аб спадчыне маёмасці бацькі, то-бок мне трэба ўступіць у спадчыну (для разумення: пасля смерці бацькі ў спадчыну ніхто не ўступаў).
Выходзіць, каб вярнуць грошы, мне трэба заплаціць каля 60—80 рублёў за ўступленне ў спадчыну, і толькі пасля гэтага з дакументам я змагу вярнуць свае 100 рублёў. Займацца гэтым я, натуральна, не стаў.
Адпраўнік памылковага пераводу ў такой сітуацыі з'яўляецца крэдыторам і мае права патрабаваць грошы са спадкаемцаў памерлага ў межах кошту атрыманай спадчыны. Каб пачаць працэс вяртання грошай, трэба атрымаць даныя аб П. І. А., месцы жыхарства памерлага атрымальніка грошай і даце яго смерці. Як гэта зрабіць і якія сцэнары магчымыя, падрабязна апісвалі тут.
Як вярнуць памылковы перавод: інструкцыя
Нагадаем агульныя правілы: калі вы выпадкова адправілі грошы не таму чалавеку, перш за ўсё звернецеся ў свой банк і напішыце заяву аб вяртанні пераводу. Зрабіць гэта можна толькі праз банк, самастойна знайсці атрымальніка не атрымаецца. За апрацоўку такой заявы банк можа спаганяць камісію.
Пасля гэтага банк накіруе запыт у банк атрымальніка. Калі чалавек пагодзіцца вярнуць грошы, пытанне вырашыцца хутка і без лішняй бюракратыі.
Калі ж атрымальнік не выходзіць на сувязь ці адмаўляецца вяртаць сродкі, застаецца толькі суд: банк не мае права спісваць грошы без згоды ўладальніка рахунку.
А калі памылковы перавод прыйшоў вам?
Калі на рахунак паступілі незнаёмыя грошы, не трацьце іх. Звернецеся ў банк і ўдакладніце, адкуль паступіў перавод. Калі высветліцца, што гэта памылка, лепш адразу вярнуць грошы — па заяве праз банк ці наўпрост адпраўніку, з пацверджаннем вяртання (напрыклад, распіскай).
Адмова вярнуць сродкі можа абвярнуцца судом, дзе з вас спагоняць не толькі атрыманую суму, але і працэнты за карыстанне чужымі грашыма, а таксама выдаткі на дзяржпошліну і юрыстаў. У выніку «падарунак лёсу» можа каштаваць вельмі дорага.
У выпадку Аляксандра суд якраз пастанавіў, акрамя памылковага пераводу, вярнуць працэнты за карыстанне чужымі грашыма, а таксама выдаткі на дзяржпошліну.
Што тлумачылі ў Нацбанку
Банк не можа проста адмяніць перавод: права распараджацца грашыма мае толькі ўладальнік рахунку. Калі чалавек памыліўся ў рэквізітах, банк не нясе адказнасці і не можа вярнуць сродкі без згоды атрымальніка.
Алгарытм адзін: банк адпраўляе запыт у банк атрымальніка, той — самому атрымальніку. Вярнуць грошы можна, толькі калі чалавек пагодзіцца. У адваротным выпадку пытанне вырашаецца праз суд.
Таксама ў Нацбанку ўдакладнялі: паведаміць плацельшчыку прозвішча і імя чалавека, якому выпадкова пайшлі грошы, банк мае права, гэта не лічыцца парушэннем банкаўскай тайны.
Лукашэнка: Раман Пратасевіч — даўні супрацоўнік беларускай разведкі59
Каментары
1) Калі ён не перавядзе грошы невядомым на невядомыя рахуткі, то ў яго могуць замарозіць яго рахункі ды яшчэ і спагнаць з яго ж дзяржаўную пошліну плюс працэнты.
2) Калі ён перавядзе грошы невядомым на невядомыя рахуткі, то не факт, што ён зможа пасля даказаць, што ён рэальна грошы павярнуў і ў яго гэтыя грошы не стануць патрабаваць у другі раз. Ён рызыкуе быць абвінавачаным у адмыванні грошай і саўдзеле ў злачыных фінансавых схемах.
3) Яго міліцыя будзе выклікаць на допыты.
4) Міліцыя можа спакойна паведаміць яго персанальныя дадзеныя пастароннім людзям, у тым ліку і патэнцыйным махлярам.
5) Ніякай матэрыяльнай кампенсацыі за свой вытрачаны час, чалавек не атрымае.
6) Калі ён звернецца па дапамогу да юрыдычнай арганізацыі па тым, як правільна дзейнічаць у дадзенай сітуацыі, то ніякай матэрыяльнай кампенсацыі ён пры гэтым не атрымае.
7) Ніякай маральнай кампенсацыі ён пры гэтым не атрымлівае.
Плюс калі чалавек хутка памёр, то магчыма ён па стану здароўя не меў магчымасці разабрацца ва ўсіх нюансах правільнага вяртання грошай.
Пакінуў спадчыну.
Упэўнены, што міліцыя гэтую версію не правярала. Але калі яна праўдзівая, то ўсё гэта з'яўляецца злачынствам і атрымальнікі "спадчыны" павінны атрымаць і адказнасць за яе.
Крымінальную адказнасць.