У Мінску пабудуюць царкву ў грузінскім стылі. Яе архітэктар праектуе храмы на акупаваных тэрыторыях Украіны
Асеўшы ў Расіі, беларускі архітэктар, датычны да гэтага праекта, стварае храмы для акупаваных Крыма і Данбаса. Ягоныя праекты называюць формай прапаганды адзінага расійскага праваслаўя праз архітэктуру.
У Мінску завяршаецца грамадскае абмеркаванне канцэпцыі храма ў гонар святой роўнаапостальнай Ніны, арганізаванае адміністрацыяй Фрунзенскага раёна.
Месцам будаўніцтва чарговага праваслаўнага храма выбрана тэрыторыя на ўскраіне галоўнага каталіцкага некропаля Мінска з боку вуліцы Адоеўскага. Цяпер тут размяшчаецца невялікая зялёная зона з упарадкаванай зонай для выгулу сабак. Храм плануюць пасадзіць у частцы, дзе сканцэнтравана найбольш дарослых дрэваў.
Стылістыка храма выбраная адрозная ад таго псеўдарускага стылю, у якім будуецца большасць праваслаўных храмаў у Беларусі. Яго архітэктура пераймае формы храма манастыра Джаўры першай паловы VII стагоддзя, які размешчаны на вяршыні гары каля Мцхеты і дзе, паводле гістарычных крыніц, паставіла крыж святая Ніна, тытулярная святая мінскага прыхода, які плануе пабудаваць храм.
Крыжова-купальны храм у плане прамавугольны (25,1 × 19,7 м) з трыма гранёнымі выступамі — бакавымі выхадамі і апсідай, што адсылае да крыжовакупальнай формы грузінскага храма, які меў апсіды з кожнага з чатырох бакоў. На галоўным фасадзе аркадная галерэя. Храм перакрыты схільным чарапічным дахам, а над цэнтральнай часткай пастаўлены васьмігранны барабан, завершаны шлемападобным купалам.
Храм плануюць багата аздобіць звонку — фасады, аздобленыя аркамі, нішамі і дэкаратыўнымі паясамі, будуць абліцаваныя натуральным каменем. Злева да ўваходу будзе пастаўлены паклонны крыж з вапняку — традыцыйнага матэрыялу для грузінскага храмавага будаўніцтва, а справа — мазаіка з выявай святой Ніны. Яшчэ адна мазаіка, з выявай Багародзіцы Аранта («Знаменне»), упрыгожыць апсіду храма.
Аўтарам архітэктурна-планіровачнай канцэпцыі выступае ААТ «Харміа». Гэта дызайнерская студыя, якая, мяркуючы па яе сацсетках, да гэтага займалася стварэннем прадметаў інтэр’еру, а праект храма каля Кальварыі ці не першы яе архітэктурны праект.
Разгадка змены кірунку дзейнасці крыецца ў тым, што «Хармія» з’яўляецца дачкой архітэктурнай майстэрні «Прахрам», якая базуецца ў Маскве і актыўна займаецца праектаваннем праваслаўных храмаў. На гэтую сувязь паказвае аднолькавыя лагатыпы ў дзвюх студый, а таксама неаднаразовыя згадкі і фотаздымкі ў сацсетках «Хармія», без удакладнення яго ролі, архітэктара Дзмітрыя Астравумава. Мяркуючы па сайце «Прахрам», беларуская студыя вырабляе прыдуманыя ў маскоўскай студыі рэчы, служачы так бы мовіць вытворчым участкам для яе.
Дзмітрый Астравумаў цяпер жыве ў Маскве і Санкт-Пецярбургу, але нарадзіўся ён у 1985 годзе ў Мінску. Тут, у Беларусі, ён скончыў архітэктурны факультэт БНТУ па кафедры «Дызайн архітэктурнага асяроддзя» і з 2009 года займаўся праектаваннем храмаў.
Майстэрню «Прахрам» ён заснаваў у 2018 годзе ўжо ў Расіі. Там жа пачаў вывучаць багаслоўе, атрымаўшы ў 2021 годзе ступень магістра, а сёлета скончыў аспірантуру Духоўнай акадэміі. Астравумаў — сябар саюзаў архітэктараў Беларусі і Расіі, галоўны рэдактар альманаха «Слова і камень», прысвечанага сакральнай архітэктуры і мастацтву, а таксама сябра Рады па храмавай архітэктуры пры Саюзе архітэктараў Расіі.
Тыя, хто меў прафесійныя кантакты з Дзмітрыем Астравумавым, апісваюць яго як чалавека з выразна прарасійскімі поглядамі. Ягоная дзейнасць характарызуецца трактоўкай архітэктуры праз прызму ідэалогіі «рускага свету», дзе мясцовыя культурныя асаблівасці і гістарычны кантэкст ігнаруюцца на карысць прапаганды адзінай расійскай праваслаўнай традыцыі.
Астравумаў з’яўляецца аўтарам шэрагу праектаў храмаў у Беларусі — у Мінску, Полацку, Барысаве, Навагрудку, Калодзішчах, Лаўрышаве, Ільі, Хвошне і Кайшоўцы (не ўсе былі рэалізаваны). Сярод ягоных прац — храм у гонар князя Аляксандра Неўскага, які ўяўляе сабой блізкую рэканструкцыю Каложскай царквы, а таксама праект аднаўлення Аляксандра-Неўскага сабора жаночага манастыра ў гонар Святых Жон-Міраносіц у Бабруйску.
Пры гэтым майстэрня «Прахрам», якой ён кіруе, выступала ў Беларусі пад уласным імем, аднак у выпадку з праектам храма каля Кальварыйскіх могілак з невядомых прычын спатрэбілася іншая юрыдычная асоба.
У апошнія гады дзейнасць майстэрні ўсё больш арыентуецца на расійскі рынак, які забяспечвае шырэйшыя магчымасці і фінансаванне.
Астравумаў адкрыта працуе і на акупаваных Расіяй тэрыторыях Украіны. Так, у 2017 годзе ён займаўся аднаўленнем Свята-Іверскага жаночага манастыра ў Данецку, што моцна пацярпеў у выніку расійскай агрэсіі. У 2021 годзе распрацаваў праект Мікола-Спірыдонаўскага храмавога комплексу ў Керчы.
У 2022 годзе, ужо пасля пачатку шырокамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну, майстэрня «Прахрам» працягвала працу ў акупаваным Крыме. У гэты перыяд яна займалася інтэр’ерам храма прападобнага Сергія Раданежскага ў вёсцы Новаатраднае, а таксама праектам інтэр’ераў і фасаднага дэкору храма святога Георгія Пераможцы Свята-Георгіеўскага жаночага манастыра ў Керчы. А ў 2025 годзе майстэрня распрацавала эскізны праект капліцы ў гонар архангела Міхаіла для керчанскага Мікола-Спірыдонаўскага храмавога комплексу.
«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны
ПАДТРЫМАЦЬ
Лукашэнка: Раман Пратасевіч — даўні супрацоўнік беларускай разведкі59
Каментары