Сітуацыя для ўкраінскіх войскаў у раёне Купянска — горада, што фактычна ўтрымлівае ўсходнюю абаронную лінію Харкаўшчыны, — апошнімі днямі прыкметна пагоршылася, паведамляюць украінскія паблікі, піша Бі-бі-сі Украіна.
Расійскія войскі, засяроджаныя на плацдарме на поўнач ад горада, змаглі не толькі пранікнуць у цэнтр Купянска невялікімі групамі, але і сцягнуць туды значныя сілы. Зараз у горадзе ідуць актыўныя баі.
Галоўную пагрозу абароне ўяўляе прасоўванне расійскіх штурмавых груп да трасы Харкаў — Купянск — Сватава. Гэта можа сур'ёзна ўскладніць адыход украінскіх войскаў на захад ад ракі Аскол і ізаляваць часткі, што ўтрымліваюць пазіцыі на ўсходнім беразе.
Наколькі небяспечная гэта сітуацыя для ўкраінскіх войскаў, якія абараняюць Купянск і яго наваколлі? Ці абгрунтаваныя здагадкі, што горад можа здацца ў найбліжэйшы час?
Ці адбылося гэта зараз
Не. Сітуацыя на поўнач ад Купянска пагаршалася для УСУ яшчэ з канца 2024‑га — пачатку 2025 года, калі расійскія падраздзяленні змаглі фарсіраваць раку Аскол як мінімум у двух месцах і замацавацца на плацдарме. Паступова, з падвозам падмацаванняў, плацдарм пашыраўся, а сілы абароны Украіны спрабавалі гэтаму перашкодзіць, але не змаглі. Планы расійскага камандавання былі зразумелыя: назапасіць дастаткова рэзерваў, а потым або паспрабаваць абысці Купянск з захаду, перарэзаўшы асноўную трасу пастаўкі Р-07 на Чугуеў, або здзейсніць франтальны наступ з поўначы на сам адміністрацыйны цэнтр.
Зайсці ў тыл УСУ з захаду ад Купянска не атрымалася — атакі былі адбітыя, і, відаць, расійскае камандаванне вырашыла дзейнічаць паводле другога варыянта. Улетку пачала паступаць інфармацыя пра пашырэнне «шэрай зоны» на поўнач ад горада, што сведчыла пра з'яўленне там перадавых расійскіх груп. А на пачатку верасня з'явіліся паведамленні ўжо пра баі ў межах горада. Яшчэ раней, напрыканцы жніўня, начальнік расійскага Генштаба Валерый Герасімаў далажыў Уладзіміру Пуціну, што Купянск практычна поўнасцю заблакаваны, а каля паловы яго тэрыторыі ўжо занялі падраздзяленні расійскага групоўкі «Захад».
Заява Герасімава выклікала здзіўленне ў так званых z-блогераў — на той момант расійскія часткі, што наступалі на Купянск з поўначы, былі толькі на падыходах да горада.
Сярод расійскіх ваенных карэспандэнтаў меркавалі, што ў найбліжэйшыя тыдні і месяцы групоўка «Захад» будзе спрабаваць прывесці рэальную сітуацыю ў адпаведнасць з заявамі кіраўніка Генштаба.
Што зараз адбываецца ў Купянску
Расійскія падраздзяленні, размеркаваныя на поўнач ад Купянска ў трохкутніку Кандрашоўка — Рэдзькаўка — Голубаўка, праніклі ў горад па двух асноўных напрамках. Першы — уздоўж трасы Р-79, што ідзе паралельна рацэ Аскол. Другі — абыходам праз заходнюю частку горада з пераходам ракі Купянка.
Мэта прасоўвання — перасекчы трасу Р-79 з цэнтральнай гарадской трасай Р-07, якая вядзе на захад да Чугуева і Харкава. Ва ўсходнім напрамку шляхі вядуць праз мост да Заасколля, Кучараўкі і Петрапаўлаўкі, дзе трымаюць абарону ўкраінскія войскі.
У раёне пранікнення шмат вялікіх будынкаў, дзе перадавыя расійскія групы могуць размяшчацца і назапашваць сілы.
Паводле дадзеных справаздачы Амерыканскага Інстытута вывучэння вайны (ISW) ад 21 кастрычніка, расійскія войскі атакавалі як у самым Купянску, так і на поўнач, паўночны ўсход, усход і паўднёвы ўсход ад горада. УСУ контратакуюць у заходняй частцы Купянска і каля вёскі Пясчанае на ўсходнім беразе.
ISW адзначае, што на момант выхаду справаздачы аперацыя пранікнення не змяніла кантроль Расіі над мясцовасцю або перадавым краем зоны баявых дзеянняў. Варта ўлічваць, што без надзейных пацвярджэнняў ISW заўсёды дае вельмі асцярожную ацэнку падзеям на фронце.
Ці ёсць пагроза акружэння падраздзяленняў УСУ, якія абараняюцца на ўсход ад Купянска
На дадзены момант — не. Напаўразбураны мост праз Аскол у цэнтры Купянска, да якога прасоўваюцца расійскія войскі, дазваляе УСУ падтрымліваць сувязь з падраздзяленнямі на ўсходнім беразе. Адначасова ён не з'яўляецца галоўным маршрутам пастаўкі. Верагодна, у выпадку пагрозы захопу гэты мост будзе падарваны.
Асноўны шлях пастаўкі ўкраінскіх войскаў, што ўтрымліваюць пазіцыі на ўсход ад Куп'янска, праходзіць паўднёвей — праз раён чыгуначнай станцыі Куп'янск-Вузлавы, дзе дамба праз Аскол дазваляе перакідваць тэхніку і боепрыпасы. Але назваць гэты маршрут надзейным цяжка. Расійская авіяцыя час ад часу наносіць удары па дамбе, хоць знішчыць яе не можа — пашкоджанні хутка аднаўляюцца.
У выпадку крайняй неабходнасці могуць выкарыстоўваць пантонныя пераправы, але яны значна больш уразлівыя.
Аднак гэта не азначае, што УСУ могуць дазволіць сабе адступленне з паўднёвых і цэнтральных раёнаў Купянска. У выпадку такога кроку расійскія войскі, хутчэй за ўсё, працягнуць прасоўванне ўздоўж Аскола ў напрамку дамбы. Тады пытанне пра адвод усіх украінскіх сіл з левага берага ракі, уключаючы ўсходнюю частку Купянска, давядзецца вырашаць неадкладна.
У такой сітуацыі расійская армія атрымае больш прасторы для дзеянняў. Плацдарм на заходнім беразе Аскола і кантроль над інфраструктурай Купянска дазволяць ёй трымаць украінскае групаванне ў пастаянным напружанні. Наяўнасць прыроднай воднай перашкоды па флангах дазволіць вызваліць частку сіл для перакідвання на іншыя ўчасткі фронту.
Верагодна, гэтыя падраздзяленні могуць узмацніць расійскія войскі, якія наступаюць паўднёвей — у напрамку пасёлка Баравая і Ліманскім напрамку, з мэтай выхаду да Славянска-Краматорскай агламерацыі з поўначы.
З якімі праблемамі сутыкаюцца расійскія войскі
Групоўка «Захад», што дзейнічае на купянскім напрамку, не можа падысці да горада ні з поўдня, ні з усходу. Наступ на Купянск вядзецца толькі з паўночнага плацдарму, створанага на заходнім беразе ракі Аскол.
Праблемы з забеспячэннем расійскіх частак, што замацаваліся на гэтым плацдарме, былі і раней. Цяпер, калі баявыя парадкі расцягнуліся ў напрамку горада, сітуацыя яшчэ больш ускладнілася.
З дапамогай лодак і дронаў немагчыма перакінуць на іншы бераг вялікую колькасць грузаў — не кажучы ўжо пра цяжкую тэхніку ці ўзбраенне. Да таго ж усе патэнцыйныя месцы перапраў знаходзяцца пад агнявым кантролем УСУ.
Часткова вырашыць праблему пераправы праз Аскол расіянам удалося дзякуючы выкарыстанню падземнай трубы, што цягнецца ад вёскі Ліман Першы да Радзькаўкі. Пра гэта стала вядома ў верасні. Магчыма, менавіта з гэтым звязана даволі нечаканае для ЗСУ назапашванне расійскіх сіл на заходнім беразе.
Ці функцыянуе гэты тунэль зараз — дакладнай інфармацыі няма. Але нават калі ён працуе, падтрымліваць падраздзяленні, што праніклі ў горад, праз яго немагчыма. Дастаўляць боепрыпасы ці ежу вузкімі калідорамі, якія прастрэльваюцца ўкраінскай артылерыяй, надзвычай складана і небяспечна.
Наступ на Куп'янск з такога слаба забяспечанага плацдарму — сур'ёзны рызыка для расіян. Калі ЗСУ паспеюць падцягнуць туды рэзервы, а расійскае камандаванне не вырашыць пытанне лагістыкі, асабліва з пастаўкай перадавых частак, — вынік гэтага супрацьстаяння можа апынуцца для іх непрывабным.
У чым праблема абароны УСУ
Падобна на тое, што стаўка на дроны ў умовах рассейванай украінскай абароны зноў не спрацавала.
Расійская армія актыўна выкарыстоўвае тактыку «прасякання» — калі невялікія групы праходзяць праз лініі абароны. Верагодна, пад Куп'янскам яна дзейнічае па той жа схеме.
Паведамленні ўкраінскіх медыя пра тое, што расійскія штурмавыя групы нібыта трапілі ў горад, пераапрануўшыся ў грамадзянскае, выглядаюць сумнеўна. Па-першае, украінская ўлада загадзя эвакуіруе грамадзянскіх з небяспечных раёнаў. Па-другое, цяжка ўявіць, што назіральнікі ці аператары дронаў не змаглі адрозніць цывільнага ад узброенага вайскоўца, які пераходзіць лінію фронту, нават калі той без цяжкай амуніцыі.
На лініі баёў і ў бліжнім тыле — ад Данбаса да Запарожжа, а таксама паміж Сумскай, Курскай, Белгарадскай і Харкаўскай абласцямі — дроны атакуюць усё, што можа быць звязана з вайсковымі.
Яшчэ адна сур'ёзная праблема — недахоп баявой пяхоты. Украінскія вайскоўцы неаднаразова скардзіліся, што ім не стае людзей, каб надзейна перакрываць шляхі прасоўвання праціўніка, хутка рэагаваць на яго прарывы ў тыл і своечасова праводзіць контратакі.
Праблемы з выкарыстаннем тэхнікі ёсць у абодвух бакоў. Расійскія падраздзяленні, што наступаюць з паўночнага плацдарму, вымушаныя дзейнічаць амаль без цяжкай тэхнікі. Яшчэ некалькі гадоў таму штурм такога горада, як Купянск, толькі сіламі лёгкай пяхоты выглядаў бы вар'яцтвам.
Але і ўкраінская армія не можа свабодна выкарыстоўваць бранятэхніку — поле бою кругласутачна кантралююць разведвальныя і ўдарныя дроны. Тэхніку проста знішчаюць яшчэ да ўваходу ў бой. Таму, нават маючы магчымасць, украінскім сілам даводзіцца разлічваць пераважна на пяхоту.
Каб стрымаць чарговае прасоўванне расійскіх войскаў, ва Украіне стварылі новае аб'яднанне — групоўку Аб’яднаных сіл, якой камандуе генерал Міхайла Драпаты. Ён мае рэпутацыю «пажарніка» — неаднаразова камандаваў войскамі на самых складаных участках фронту і рабіў гэта паспяхова.
Мацкевіч: Не пара аспрэчваць лідарства Ціханоўскай. Яна вельмі добрая ў якасці лідаркі6
Мацкевіч: Не пара аспрэчваць лідарства Ціханоўскай. Яна вельмі добрая ў якасці лідаркі
Ездзілі шукаць нават у БССР, а неапазнанае цела 30 гадоў ляжала ў спецсховішчы. Новыя дэталі загадкавага знікнення ў ЗША беларускага пісьменніка Міколы Цэлеша22
Каментары