«Яшчэ дзень і збіраў бы манаткі». Звольнілі ў Нідэрландах — на пошук працы 2,5 месяцы. Гісторыя аднаго дэдлайна
Легалізацыя за мяжой часта прывязана да працы: няма новага кантракту — няма падстаў для пражывання ў краіне. Гісторыю пра тое, як айцішнік шукаў новую працу ў Нідэрландах за два за паловай месяца, прыводзіць devby.io.

Мужчына пры пераездзе з Беларусі ў Нідэрланды практычна не спрабаваў захаваць спецыяльнасць, а адразу пазіцыянаваў сябе як распрацоўшчыка («Я ведаю прыкладна нуль прыкладаў, калі дзеля PM-а, які прыходзіць без каманды ці замоўцы хтосьці запарваўся рашэннем ДНЖ, рэлакацыйнымі бонусамі і г. д. Вы на сябе прымерайце: цягнуць з іншай краіны чувака, які не гаворыць на туземнай гаворцы, задорага — навошта?).
Лёс распрацоўшчыка ў Нідэрландах таксама аказаўся няпростым, асабліва калі прыйшлося тэрмінова шукаць новую працу. Але ўсё атрымалася.
Чаму з PM вярнуўся ў распрацоўку
— У пачатку 2021 года мы з жонкай вырашылі, што час з’язджаць: перспектывы айцішачкі ў краіне, што імкліва зачыналася, бачыліся не надта пазітыўнымі. Я пачынаў сваю кар’еру як праграміст, але на той момант апошнія 14 гадоў займаўся ў асноўным менеджментам. У той жа час за любімымі мовамі сачыў, нешта кодзіў для сябе, эпізадычна браў у працу нейкія дробныя і некрытычныя задачы.
Менеджмент для мяне быў не столькі спосабам мыслення, колькі спосабам вырашаць больш маштабныя задачы.
Тым не менш менеджараў звычайна не імпартуюць па аднаму, калі хтосьці і ўвозіць PM’a, то разам з камандай. Няма сэнсу плаціць рэлакацыйны пакет і ладзіць візавыя пытанні «адзіночнаму» менеджару з боку — у сябе ў краіне стаіць чарга ахвотных. А распрацоўшчык — звер патрэбны.
Пачаў, наогул, няспешна шукаць працу «дзе-небудзь у Еўропе, каб ± хапала на жыццё». З гэтага пункту гледжання прывабныя пазіцыі былі ў асноўным у Германіі і Нідэрландах. Польшча ў тыя часы заўважна адставала ад Беларусі па айцішных заробках — натуральна, можна было б знайсці нешта добрае, але не ў якасці першай працы па прыездзе ў краіну.
Дзякуючы знаёмаму рэкрутару патрапілася пазіцыя праграміста ў трэйдынгавай кампаніі ў Нідэрландах. Офер атрымаў у верасні 2021, стартавалі мы ў канцы снежня.
Як пераехалі
Пра пераезд я люблю распавядаць сябрам за шклянкай піва, сумна не было: 3 дзяцей, 2 каты, 40 гадоў жыцця, сціснутыя ў некалькі валізак. Кавідныя абмежаванні — на максімуме, атрымаць галандскія візы ў Польшчы, потым усю гэтую братву транспартаваць у Амстэрдам (некаторых — асобна і з хітрыкамі, бо засталіся заканчваць школу — а тут вайна і незразумела, ці застануцца адкрытымі межы).
Зрэшты, няма чаго тут шмат расказваць: на гэтым атракцыёне многія пакаталіся.
Як працавалася
Пачатак працы, калі шчыра, меў эфект халоднага душу. Так, я ведаў С++ цалкам упэўнена, і з алгарытмамі ў галаве ўсё было ў парадку, але:
цалкам новая для мяне сфера, і цалкам новая «абвязка» — пачынаючы ад кіравання залежнасцямі, заканчваючы кантэйнерызацыяй і рознага кшталту DevOps-абвязкамі.
Калі піліш хобі-праекты, каб не забыць праграмаванне, звычайна не замарочваешся нічым з пералічанага. Ну і трэба сказаць, тэмп, які патрабуюць у падобных канторах, вельмі і вельмі бадзёры.
Доўга ці коратка — працяглага сяброўства ў нас не атрымалася, праз 1,5 гады кантракт мне не працягнулі. А асаблівасці галандскага ДНЖ такія, што пры такім раскладзе на пошук працы ў мяне было 2,5 месяцы, інакш — робім усім ручкай і едзем назад. А ў нас — вагон сіл, укладзеных у адаптацыю сябе і дзяцей, і неяк выбудаваны на новым месцы побыт.
Не тое каб Нідэрланды паспелі стаць нам домам, але сіл на новы рывок не адчувалася. Плюс фінансавыя страты былі б немалымі: тую ж мэблю прыйшлося б распрадаваць за бясцэнак ці наогул кідаць (кватэры тут здаюцца пераважна «голымі»).
Як шукаў новую працу
Пачаўся тэрміновы пошук працы. Радасці дадавала тое, што восенню 2022 пачаліся першыя масавыя звальненні з буйных кампаній і на рынку працы боўталася маса не бязглуздага народу. Шукаў сістэмна: вёў фактычна невялікую CRM: з кім размаўляў, якія сумоўі ці тэсты былі, наступныя крокі і г. д.
Непрыемным момантам было тое, што кандыдатаў усе шукалі на «дакладную адпаведнасць», ніхто не быў зацікаўлены ў «талковых хлопцах, здольных навучацца».
Нідэрланды ў гэтым сэнсе вельмі проста можна падзяліць на зоны. Амстэрдам — трэйдынг, фінтэх. Эйндховен і ваколіцы — ASML і працуючыя з ім плюс IoT. Крыху асобна — банкі. Астатняе — катэгорыя «іншае», яна далёка не пустая, але, скажам так, небагатая. Беларуская айцішачка была больш разнастайнай.
Я па сваім профілі добра падыходзіў трэйдарам (С++, алгарытмы), альбо — з вялікай нацяжкай IoT-шнікам.
З трэйдарамі выйшла замінка — у маім кантракце быў гадавы non-compete, і кампаніі, у якой я працаваў, нават не спатрэбілася яго фармальна прымяняць — у большасці месцаў, як толькі даведваліся аб яго наяўнасці, зносіны перарываліся.
У адной канторы я прайшоў пару раўндаў сумоўяў, пасля чаго яны вырашылі ўдакладніць, ці не будзе праблем — і дастаткова аказалася невялікай зацяжкі ад «зыходнай» кампаніі, каб яны расхацелі са мной размаўляць.
Такім чынам, са 150 «падач» я прыйшоў да дзвюх кампаній, дыялог з якімі меў нейкую перспектыву развіцця. У адной з іх быў чысты менеджмент (і ў выніку яны мяне не паклікалі), у другой — фактычна стартап: прадукт нейкі час рос вельмі павольна, потым быў прададзены, і новай кампаніі трэба было зрабіць з яго нешта больш прывабнае. З улікам трохі дзікаватага стэка (Xamarine, Java, Angular, Mongo, VBA) яны шукалі ўніверсала — а я, акрамя С++, паспеў перапрабаваць практычна ўсё, чым быў багаты наш аўтсорс у 2000-2010-х.
Ах, так, пікантная дэталь — кантракт мы падпісвалі ў апошні магчымы дзень: па законе, калі б падача на абнаўленне ДНЖ тады не адбылася, трэба было б пасыпаць галаву попелам і збіраць манаткі.
У жонкі ў той час яшчэ не было статусу Highly-skilled migrant, так што ўз’яднацца з ёй я не мог.
У тым, што мне ўдалося ўкласціся ў тэрміны, была доля шчасця. Ведаю выпадкі, калі мігранты не паспелі і паехалі дадому (гэта было яшчэ да 2020 года, так што ў іх усё добра: вярнуліся, ачунялі і рушылі жыць далей).
«Даціскаць» працадаўцу мне не прыйшлося: працэс найму ішоў у звычайным для іх тэмпе, офер быў падпісаны некалькімі днямі раней. Проста потым прыйшлося сказаць: «Хлопцы, трэба ўсе паперы падпісаць да 31 мая», ну і потым патэлефанаваць — нагадаць.
Што калі б спазніўся
Калі я правільна зразумеў галандскія законы, то фармальна часу для выезду ў нас бы зусім не было, але фактычна працэдура ўсё роўна заняла б нейкі час.
На выпадак незаключэння новага кантракта ў нас быў план, падказаны міграцыйным юрыстам. Мы падалі дзяцей на самастойныя ДНЖ (можна, калі табе няма 18 і ты жыў больш за год у Нідэрландах), потым мы падаліся б на ўз’яднанне з імі. Запыт быў бы асуджаны на правал, але крыху часу на пошук працы мы б выйгралі. Зрэшты, цешуся, што гэтай опцыяй скарыстацца не прыйшлося.
Быў яшчэ ў самых агульных рысах план В: якая-небудзь краіна, якая прымае беларусаў на кароткі тэрмін без віз (кшталту Грузіі), а там — думаць і шукаць. Але на гэтым манеўры мы б страцілі тысяч 15-20.
Як жывецца цяпер
Вынікі: працую тут ужо крыху больш за два гады на пазіцыі фактычна тымліда (афіцыйна гэта гучыць больш пафасна, але, калі ў камандзе шэсць чалавек, сэнсу ў пафасе нямнога). Першы кантракт быў на год, другі — перманент.
У Мінску пасля падаткаў я атрымліваў больш, чым тут да, але жыццё паступова стабілізуецца, з’яўляюцца перспектывы і, думаю, што яно таго варта.
Нязвыкла, што для таго, каб пражыць з трыма дзецьмі і іпатэкай, трэба абавязкова два даходы — каб адзін чалавек мог тут утрымліваць сям’ю, яго кар’ера павінна быць вельмі добрай.
Адпаведна, калі б жонка мая не была такім жа айцішнікам, здольным знайсці працу на міжнародным рынку працы, трэба было б шукаць іншыя месцы для пераезду.
Ну і галоўнае — «Як шукаць працу, калі ты ўсё пра***раў, але баішся сказаць пра гэта дзецям?»
- Прыярытэт пошуку працы перад усім астатнім. Дарабіць заданне па працы, з якой сыходзіш, можна і вечарам, калі трэба стэлефанавацца з рэкрутарам ці пайсці на сумоўе — робіш.
- У самым пачатку пошуку — пішам на не самыя падыходзячыя вакансіі. Трэба абкатаць рэзюмэ, адпрацаваць працэс, звыкнуцца самому. Першыя тыдні — трэніравальныя.
- Дакладны трэкінг усіх узаемадзеянняў з патэнцыйнымі працадаўцамі.
- Паказаць рэзюмэ ўсім прафесіяналам, хто згодны яго пракаментаваць, выкарыстоўваць для таго ж AI-тулы, усе парады прапускаць праз фільтр.
- Тэставае? Вядома, робім!
- Суправаджальныя лісты? Вядома, пішам! Шчыра кажучы, напісаць такую колькасць лухты я б памёр — але божанька даў мне ChatGPT.
- Рэкамендацыі? Натуральна.
- Патэнцыйны працадаўца хоча сэлф-інтра-ролік з кольцам у носе пад мангольскі рэп? Ну, вы зразумелі.
- Не марнуем час на самакапанне і шкадаванні. Не ўзгадаў нешта на сумоўі? Не вырашыў задачку? Невялікая праца над памылкамі, каб не паўтарыць у наступны раз і пагналі. Пару разоў памыляўся вельмі крыўдным чынам, з-за спешкі. Бывае.
- Рэжым. Спорт — раніцай, праца і пошук — удзень і вечарам, даступнае ў вашых краях снатворнае — на ноч. Чалавек, які ноччу глядзіць у столь, дакладна не пройдзе сумоўе раніцай. Парады па дазіроўцы мясцовых снатворных сродкаў — у прыватным парадку.
- Добрая сям’я. Жонка аб непрацягненні кантракта ведала, натуральна, адразу ж, старэйшыя дзеці — праз месяц. Я да гэтага часу удзячны, што ні адным словам ніхто з іх мяне не папракнуў.
Каментары
І можна крыху больш матэрыялаў пра замежныя будні не толькі айцішнай шляхты, але і просталюдзінаў з іншых сфер?