«Не ведаеш мовы — не прамаўляй». Хлопец перастаў размаўляць па-беларуску з-за хейту
Антон рос у рускамоўнай сям’і. З-за выхавання дома і стаўлення настаўнікаў у школе яму здавалася, што беларуская мова — нешта ганебнае. Толькі ў свядомым узросце Антон перайшоў на беларускую і размаўляў на ёй паўгода. Але потым зноў вярнуўся да рускай мовы, бо сутыкнуўся з хейтам. CityDog.io пагаварыў з Антонам.
«Усё жыццё здавалася, што беларуская — калгасная і ганебная»
— У маёй сям’і ніхто не размаўляў па-беларуску, толькі бабуля ў вёсцы на трасянцы. Мама пастаянна спрабавала схаваць сваё беларускае «г», калі да нас прыходзілі госці. З-за гэтага ў мяне ўсё жыццё было адчуванне, што беларуская мова — нешта калгаснае і ганебнае.
У школе я ненавідзеў беларускую мову праз настаўніцу. Яна спрабавала перакрычаць клас замест таго, каб спыніць урок і супакоіць дзяцей, таму заняткі заўсёды ператвараліся ў нейкі хаос. Таму з беларускай у мяне проста не склалася.
«Мне было смешна казаць пра рамантыку на беларускай»
— Калі мне было 21, я з’ехаў ва Украіну, а пасля пачатку вайны — у Вільню. Толькі ў эміграцыі зразумеў, наколькі наша мова прыгожая і ўнікальная, і перайшоў на яе. Але здарылася гэта не дзякуючы беларусам. Я ўбачыў, як украінцы і літоўцы цэняць і паважаюць сваю мову і, галоўнае, ганарацца ёй. Тады зразумеў, што ў мяне таксама ёсць нешта сваё, чым можна ганарыцца.
Па-беларуску я размаўляў паўгода. У той час у мяне было шмат працы і мала магчымасцей размаўляць з сябрамі, таму я запісваў ролікі ў TikTok на беларускай — проста каб практыкавацца. Так за тры месяцы набраў 6 тысяч падпісчыкаў. А потым увогуле задумаўся перайсці на беларускую цалкам.
Мае бацькі аднесліся да гэтага негатыўна. Мама прасіла: «Гавары са мной «нармальна». А вось сябры паставіліся з разуменнем. Праўда, часам з насмешкай паўтаралі словы, якія здаваліся ім забаўнымі.
Шчыра кажучы, у моманце мне было складана. Напрыклад, цяжка жартаваць, бо ты не паспяваеш перакласці словы, а момант ужо губляецца. Губляць такія імпульсы — страшэнная рэч у камунікацыі паміж людзьмі. Яшчэ адзін тупы перажытак майго выхавання — мне было смешна казаць пра рамантыку на беларускай. Але я стараўся.
«Мы носьбіты мовы і маем права яе змяняць»
— Апошняй кропляй стаў TikTok, дзе я сутыкнуўся з хейтам. І не з разраду «гавары на нармальнай мове, напрыклад, па-руску», а з фразамі накшталт «не ведаеш мовы — не гавары». Такое мне часта пісалі, калі я памыляўся ў словах або трасяніў.
Што, па-мойму, крута, бо мы носьбіты мовы і маем права яе змяняць.
У выніку ад думак пра класных і свядомых беларускамоўных беларусаў я перайшоў да думак пра тое, што наша нацыя проста не гатовая размаўляць на роднай мове. Думаю, спачатку трэба навучыцца чуць адно аднаго, а ўжо потым выбіраць, на якой мове размаўляць. Мы, беларусы, слухаць пакуль не навучыліся.
«Цяпер буду гаварыць на той мове, на якой камфортна»
— Да беларускай мовы вяртацца пакуль не планую. У дзяцінстве мяне траўмавала настаўніца. Цяпер мне 23, я сталейшы, і мяне траўмавалі беларусы ў TikTok. Гучыць смешна, але яны мне ўсе да лампачкі.
Цяпер буду размаўляць на той мове, на якой камфортна. Напрыклад, на рускай, англійскай або літоўскай. Асабліва на літоўскай, бо літоўцы ні разу не крытыкавалі мой кепскі ўзровень. Нават калі я раблю памылкі, яны ўсё роўна слухаюць да канца і дзякуюць за тое, што я хаця б спрабую размаўляць. А на англійскай увогуле ўсім усё роўна, як ты гаворыш — і носьбітам, і замежнікам, — бо людзі чыловыя.
«Трасянка — гэта беларускі пубертат»
«Маё меркаванне: калі вы хочаце перайсці на беларускую — трасяньце, калі ласка. Прычым столькі, колькі хочацца, а пажадана нават больш. Трасянка — гэта беларускі пубертат. Вы пройдзеце праз кайф першай любові да новых слоў. Праз хейт булінг аднагодкаў і неразуменне з боку бацькоў.
Праз злосць на беларусаў і на сябе і нават праз першы, страшны, нязграбны і смешны сэкс на беларускай. Але без гэтага беларускамоўнага пубертата не атрымаецца стаць паўнавартасным беларусам. І калі вы яго перажывеце, то перажывеце літаральна ўсё».
Каментары