Jak Kitaj stvaryŭ sistemu tatalnaha sačeńnia i paśpiachova jaje ekspartuje

U 2005 hodzie ŭjhurski navukoviec Abduvieli Ajup padyšoŭ da bramy kitajskaha pasolstva ŭ Turcyi. Kali jon nacisnuŭ na zvanok, hołas z dynamika nazvaŭ jaho pa imieni. «Adkul vy viedajecie?» — spytaŭ jon. «U nas jość kamiera», — adkazali jamu.

Hety vypadak staŭ dla Ajupa pieršym znajomstvam ź sistemaj tatalnaha sačeńnia, jakaja praź niekalki hadoŭ razburyć jaho žyćcio.

U mai 2013 hoda Ajupa, jaki jechaŭ u inšy horad, spynili siłaviki, paprasili ŭstać, sfatahrafavali i skazali: «Vy ŭ čornym śpisie». Jon ździŭlaŭsia, jak jany mahli heta vyznačyć, kali navat nie pravieryli paśviedčańnie asoby. Ajup byŭ zatrymany pa abvinavačańni ŭ sieparatyźmie. U turmie, dzie jon pravioŭ 15 miesiacaŭ, navukoŭcu katavali i padvierhli hvałtu.

Pavialičyć

Padčas źniavoleńnia ŭłady stvaryli jaho ŭsioabdymny ličbavy profil. Spačatku jon zapoŭniŭ ankietu z šeraham pytańniaŭ pra relihiju, potym u jaho ŭziali ŭzory DNK, śliny i kryvi, adbitki palcaŭ ruk i noh, zrabili skany siatčatki voka.

Ale samaje dziŭnaje — jaho prymušali chadzić pierad kamieraj, kab sistema zafiksavała jaho ŭnikalnuju chadu: siłuet, vypravu, ruchi. Jaho zdymali z usich rakursaŭ i zapisvali hołas, kab identyfikavać pa telefonie.

Ajup adznačaje, što technałohii, jakija ŭpieršyniu masava źjavilisia ŭ Sińczianie pierad Alimpijadaj 2008 hoda, stali klučavym instrumientam dla masavych aryštaŭ paśla pratestaŭ ujhuraŭ u 2009 hodzie.

Jaho historyja, jak piša daśledčyca Čamiła Lijanhie ŭ svaim daśledavańni, apublikavanym u Journal of Illiberalism Studies, — ilustracyja taho, jak pracujuć vialikija danyja na praktycy.

Arsienał «Vialikaha Brata»

Kitaj stavić pierad saboj ambitnuju metu — dasiahnuć «aptymalnaha sacyjalnaha kantrolu».

Evalucyja hetaj sistemy vidavočnaja: kali prajekt «Skajniet», zapuščany ŭ 2005 hodzie, byŭ prosta sietkaj z 20 miljonaŭ kamier, to prahrama «Vostryja vočy» z 2015 hoda pačała aktyŭna intehravać štučny intelekt (ŠI).

Kampanija Alibaba prasoŭvaje takija kancepcyi, jak intelektualnyja sistemy pryniaćcia rašeńniaŭ, jakija spałučajuć madeli, zasnavanyja na analizie danych, i kłasičnyja matematyčnyja madeli dla aptymizacyi rašeńniaŭ ŠI.

Akramia taho, kampanija raźvivaje technałohii kampjutarnaha farmiravańnia vyjaŭ (computational imaging). Apošniaja technałohija pieraŭzychodzić tradycyjnyja kamiery, bo analizuje «infarmacyju śvietłavoha pola» (kolkaść śviatła, jakoje prachodzić praz kožnuju kropku prastory va ŭsich napramkach), što dazvalaje stvarać biespamyłkovyja i nadzvyčaj detalovyja vyjavy.

Kampanija AuthenMetric vyrablaje sistemy raspaznavańnia tvaraŭ i videanazirańnia, jakija vykarystoŭvajuć štučny intelekt dla analizu vizualnych vobrazaŭ.

Jaje technałohija DeepEyes zdolnaja vykryvać sproby padmanu (akulary, hałaŭnyja ŭbory, maski). Sistemy hłybokaha navučańnia analizujuć tvary pa mnostvie paramietraŭ (uzrost, poł, emocyi, stan skury) i paraŭnoŭvajuć ich z bazami danych z chutkaściu ŭ milisiekundy, što pieraŭzychodzić čałaviečyja mahčymaści.

Megvii, suśvietny lidar u halinie mašynnaha zroku, vykarystoŭvaje ŭłasnuju sistemu hłybokaha navučańnia MegEngine. Ich intelektualnyja IP-kamiery z dapamohaj bačnaha i infračyrvonaha śviatła ažyćciaŭlajuć dakładnaje raspaznavańnie tvaraŭ, ich kłastaryzacyju i abaronu ad padrobki.

Kampanija Cloudwalk raspracoŭvaje ŠI-sistemy «zamknionaha cykła», jakija chutka vučacca biez umiašańnia čałavieka. Ich technałohija moža vykarystoŭvacca dla raspaznavańnia hołasu, apracoŭki movy i analizu pavodzin. U partniorstvie z centrami pa vyvučeńni mozhu Cloudwalk stvaraje ŠI z usprymańniem, padobnym da čałaviečaha.

Huawei vyrablaje sietkavyja ŠI-kamiery, jakija fiksujuć fihury, ruchi i pavodziny ludziej na asnovie ich trajektoryj. Kamiery mohuć paznačać pavodziny jak «padazronyja» i adpraŭlać sihnał tryvohi.

Pavialičyć

Uličvajučy, što ŭ Kitai razhornuta bolš za 500 miljonaŭ kamier, ŠI aptymizuje ich pracu, analizujučy danyja ŭ realnym časie. Kamiera Huawei HoloSens — heta nie prosta pryłada zapisu, a ŠI-kamiera, jakaja naziraje, analizuje i interpretuje toje, što adbyvajecca pierad joj.

Narešcie, Hikvision śpiecyjalizujecca na technałohijach «šmatmiernaha ŭsprymańnia». Ich sistemy pracujuć pa-za miežami bačnaha dyjapazonu, ułoŭlivajučy renthienaŭskija pramiani, infračyrvonaje vypramieńvańnie, milimietrovyja i hukavyja chvali, a taksama źmieny tempieratury.

Ciepłavizary i radary dazvalajuć adsočvać ruch u lubych umovach. Kamiery ColorVu i DarkFighterX zabiaśpiečvajuć jakasnuju vyjavu navat pry vielmi słabym aśviatleńni. Analizatary sieryi DeepMind vykarystoŭvajuć ŠI dla apracoŭki videa, stvarajučy mahutnuju sistemu «mašynnaha ŭsprymańnia».

U vyniku Kitaj pierajšoŭ ad prostaha masavaha nazirańnia da stvareńnia intelektualnaj, usiudyisnaj i samanavučalnaj sistemy tatalnaha kantrolu. Štučny intelekt likvidavaŭ hałoŭnaje «vuzkaje miesca» — čałaviečy faktar, dazvoliŭšy mašynie analizavać danyja z bolš čym 500 miljonaŭ kamier imhnienna, biaźlitasna i ź niečałaviečaj dakładnaściu.

Sistema «Razumny horad»

Usio pačałosia pad vyhladam ambitnaha dziaržaŭnaha prajekta pa madernizacyi. U 2012 hodzie ŭłady Kitaja inicyjavali nacyjanalnuju prahramu stvareńnia «razumnych haradoŭ», aficyjnaj metaj jakoj była aptymizacyja haradskoha žyćcia ŭ ramkach stratehii ŭrbanizacyi. Da 2015 hoda pa ŭsioj krainie było zapuščana ŭžo 290 piłotnych prajektaŭ, u jakija byli ŭkładzieny dziasiatki miljardaŭ dalaraŭ.

Siońnia «razumny horad» pa-kitajsku — heta nie prosta nabor technałohij, a cełasnaja fiłasofija kiravańnia, jakuju nazyvajuć «razumnym aŭtarytaryzmam». Jaje meta — dasiahnieńnie «dakładnaha sacyjalnaha kantrolu» praz poŭnuju aŭtamatyzacyju nazirańnia i kiravańnia. 

Składajecca hetaja hrandyjoznaja architektura ź niekalkich klučavych elemientaŭ. Jaje sercam źjaŭlajecca «mozh horada» — centralnaja prahramnaja płatforma, jakaja ŭ realnym časie źbiraje i analizuje danyja z usich mahčymych krynic.

Technałahičnyja hihanty prapanujuć svaje viersii hetaha «mozhu»: płatforma ad Alibaba Cloud Intelligence Brain chutka apracoŭvaje vielizarnyja patoki infarmacyi, a Baidu Brain 6.0, abapirajučysia na bazu viedaŭ z bolš čym 550 miljardaŭ faktaŭ, dasiahaje hłybokaha razumieńnia taho, što adbyvajecca ŭ horadzie.

Mozh razumnaha horada Huawei bieśpieraškodna kiruje 10 klučavymi haradskimi apieracyjami i 50 dziaržaŭnymi pasłuhami. Sistema «razumny horad» SenseTime achoplivaje ŭsie śfiery žyćcia.

Kab «mozh» moh pracavać, jamu patrebnyja «vočy» i «vušy» — razhalinavanaja infrastruktura nazirańnia. Najlepš jaje strukturu demanstruje płatforma «biaśpiečnaha horada» ad kampanii Hikvision.

Pavialičyć

Heta šmatuzroŭnievaja sistema, jakaja ŭklučaje ŭ siabie ŭsio: ad pavietranaha kantrolu z dapamohaj dronaŭ i panaramnych kamier da naziemnaha kantrolu praz ščylnuju sietku datčykaŭ i intelektualnych kamier pa ŭsim horadzie. Usie hetyja słai abjadnany intelektualnaj sistemaj kiravańnia, dzie štučny intelekt analizuje kožny ruch, vučycca, robić papiaredžańni i imhnienna reahuje na lubyja adchileńni ad normy.

Narešcie, kab hety kantrol byŭ efiektyŭnym na praktycy, prymianiajecca sistema «sietki». Jana praduhledžvaje dzialeńnie ŭsiaho horada na nievialikija jačejki, jakimi lohka kiravać, dla pastajannaha manitorynhu. Tak technałohii niepasredna ŭplatajucca ŭ sacyjalnuju strukturu, pieratvarajučy «razumny horad» u biezdakornuju ličbavuju kletku, ź jakoj niemahčyma schavacca.

Ekspart «ličbavaj dyktatury»

Kitaj vykarystoŭvaje ŭnikalnuju madel hieapalityčnaj ekspansii, jakuju daśledčyki nazyvajuć «ekspartam ličbavaha aŭtarytaryzmu praź infrastrukturu». Hałoŭnymi instrumientami hetaj stratehii stali hłabalnyja prajekty «Pojas i šlach» i jaho ličbavy anałah — «Ličbavy šaŭkovy šlach». Pad vyhladam madernizacyi i raźvićcia Kitaj buduje ŭ inšych krainach «razumnyja harady», prakładajučy nie prosta kabieli, a technałahičnuju infrastrukturu dla sacyjalnaha kantrolu.

Technałahičnyja hihanty, takija jak Huawei i Alibaba, vystupajuć avanhardam hetaj ekspansii. Rašeńni Huawei dla «biaśpiečnych haradoŭ» užo pracujuć u bolš čym 700 haradach u 100 krainach śvietu, a sistema «mozh horada» ad Alibaba ŭkaraniona ŭ 23 azijackich haradach.

Pavialičyć

Na praktycy hetaja ekspansija pieratvarajecca ŭ transnacyjanalnyja represii. Ujhuraŭ i inšych kitajskich dysidentaŭ adsočvajuć i vydajuć Kitaju z Turcyi, Jehipta i AAE, jakija stali dla ich niebiaśpiečnymi krainami. Kitajskija technałohii vykarystoŭvajucca navat dla sačeńnia za ŭjhurskimi pałomnikami padčas chadžu ŭ Saudaŭskaj Aravii.

Jak piša Financial Times, svaju madel «Mirny Kitaj», zasnavanuju na tatalnym sačeńni i palicejskich technałohijach, Piekin prasoŭvaje na štohadovym Forumie hłabalnaha supracoŭnictva ŭ hramadskaj biaśpiecy, arhanizataram jakoha vystupaje Ministerstva hramadskaj biaśpieki KNR.

Hetaja prapanova raźličana nie tolki na sajuznyja aŭtakratyi. Piekin pazicyjanuje siabie jak pastaŭščyka biaśpieki dla ŭsich krain, jakija raźvivajucca, śćviardžajučy, što mnohija ź ich prablem chutčej vyrašajucca z dapamohaj vysokatechnałahičnaj palicejskaj pracy, čym źniščalnikami apošniaha pakaleńnia.

Kab padmacavać hety naratyŭ, Kitaj stvaryŭ ułasny Indeks hłabalnaj hramadskaj biaśpieki, u jakoj aceńvajucca 50 krain pa takich pakazčykach, jak hramadskaja biaśpieka, baraćba z teraryzmam i kibierbiaśpieka. U letašniaj spravazdačy Kitaj byŭ nazvany samaj biaśpiečnaj krainaj u śviecie (z acenkaj 86 sa 100), u toj čas jak ZŠA atrymali 69 bałaŭ.

Takim čynam, Kitaj stvaraje nie prosta technałahičnuju pieravahu. Jon farmuje novy hieapalityčny ład, dzie efiektyŭny ličbavy tatalitaryzm kidaje pramy vyklik zachodnim demakratyjam.

• 4
• 3
• 0
• 3
• 4
• 1
• 11
• 0