Eks-maładafrontaviec Siarhiej Palčeŭski, jaki vajavaŭ i žyŭ va Ukrainie: Kab atrymać vałanciorskija boty, treba było mieć rachunak u banku

— Vy byli na vajnie na pieradavoj. Minuła jakich try miesiacy ŭ biaśpiečnaj Polščy — i chočacca viarnucca žyć u krainu dzie idzie vajna?

— Tak. Ja b paličyŭ za lepšaje žyć va Ukrainie. Jana dla mianie psichałahična bližejšaja. Jość, praŭda, prablemy tam u biełarusaŭ i ŭ biełaruskich dobraachvotnikaŭ. Pakul ty vajuješ, dyk u lepšym stanoviščy za inšych. A tak, viadoma, jość prablema na kožnym kroku. Naprykład, kab adkryć rachunak u banku, treba prajści kuču biurakratyčnych praceduraŭ, i heta jašče nie samaje kiepskaje. Šmat zaležyć ad drobnaha čynoŭnika ŭ luboj ustanovie. Kupić kvateru — prablema. Kupić mašynu — prablema. Kožnaja drobiaź — heta pieraadoleńnie biurakratyčnych pieraškodaŭ. Začasta ŭsio raźviazvajecca na ŭzroŭni tak zvanaj padziaki. Voś mnie treba było atrymać vałanciorskija boty. Zdavałasia b, elemientarnaja reč, ale i tut prablema. I, na pieršy pohlad, amal nievyrašalnaja. I tolki tamu, što ja biełarus. Mnie skazali, što ja pavinien dać numar rachunku ŭ banku. A havorka pra boty, jakija prosta razdajuć.

— Ale ž našyja dobraachvotniki vajujuć na piarednim krai, atrymlivajuć ranieńni, hinuć. Ci jość niejki kłopat z boku Ukrainy?

— Moj tavaryš byŭ vielmi ciažka paranieny. Sa strataju kancavinaŭ. Jaho navat adpravili na lačeńnie za miažu. Płacili niejkija hrošy. Niašmat. Potym paviedamili, što treba pryjechać i prajści jašče raz miedkamisiju, kab paćvierdzić, što niama kancavinaŭ. A ŭ jaho navat hrošaj niama na darohu. Dobra jašče, kali ich na ježu chapaje i leki. Voś jamu i pierastali płacić. Roznyja vypadki byvajuć. Pakul ty vajuješ, nie možaš hetymi pytańniami zajmacca, a potym sutykaješsia z takimi prablemami, što sam ich nie raźviažaš. Tady treba dla ŭsiakaha pachodu ŭ lubuju instancyju najmać advakata. A heta strata i hrošaj, i času. DNŽ pad roznymi padstavami imknucca nie dać. Biez hetaha vielmi ciažka niešta rabić. Navat pravy kiroŭcy pamianiać ciažka. Prychodziš u DAI, a tam kažuć, što treba DNŽ, chacia vajskovy bilet jaho zamianiaje. Niešta nievyrazna kažuć, ale pravoŭ nie mianiajuć.

Pavialičyć

«Razumieŭ, što žyć nie daduć, i vyjechaŭ»

— Davajcie ŭspomnim, što papiaredničała vyjezdu ź Biełarusi. Jak padajucca tyja akcyi amal dziesiacihadovaj daŭniny ŭ «Maładym froncie»?

— My ŭ 2016-m što tolki ni rabili. Źbirali podpisy za bieł-čyrvona-bieły ściah, kab jamu nadać status histaryčna-kulturnaj kaštoŭnaści. Pikiet pad sudom u Eduarda Palčysa, kali jaho sudzili. Akopy jeździli kapać u Vietku ŭ Homielskuju vobłaść na miažy z Rasiejaj. Tam rasiejcy pobač ź miažoju pačali niejkuju bazu vajskovuju budavać. Voś my hetuju akcyju i praviali. Źmitru Daškieviču dali štraf za toje, što jon u lesie hazon sapsavaŭ svajoj jamaj. Sarvali dźviuch nastaŭnic ź lekcyjaŭ tady, kab jany Daškieviča pierakładali. U mianie tolki za 2016 hod było z 20 sudovych pratakołaŭ. A zatrymańniaŭ jašče bolš. Tady ŭsio abychodziłasia štrafami. Nu, a ŭ 2017-m ja ŭžo prykuŭ siabie kajdankami da bampiera «MAZu» ŭ Kurapatach. My z Daškievičam tady atrymali pa troje sodniaŭ aryštu. Tym, kaho zatrymlivali paśla nas, davali bolš — pa 10 i 15 sodniaŭ. Nieŭzabavie akcyi «niedarmajedaŭ» pačałasia, i represii pačali ŭzrastać. Pierad Dniom Voli nas pasadzili na Vaładarku pavodle kryminalnaj «spravy patryjotaŭ». My tam byli ź Mirasłavam Łazoŭskim, jašče niekalki čałaviek, i nas šaściarych maładafrontaŭcaŭ pryšyli tudy.

— Była niejkaja historyja z KDB…

— Ja ž u SIZA daŭ padpisku ab supracy. Kali vyjšaŭ, adrazu raskazaŭ pra heta Daškieviču. Što z hetym rabić? Nu i vyrašyli, što treba heta apubličyć. Ja napisaŭ post u «Fejsbuku». A tym časam spravu zakryli «za adsutnaściu składu złačynstva». I značyć, padpiska ab niavyjeździe ŭžo nie dziejała. Razumieŭ, što žyć nie daduć, i vyjechaŭ.

— Čamu ž Ukraina?

— Dy jašče ŭ 2014-m, kali tam usio pačałosia, była takaja dumka. Ale mianie pieršy raz nie puścili va Ukrainu z Polščy. Tolki ŭ lipieni 2017 hoda tudy pryjechaŭ. Byŭ na Danbasie. Tady tam i vajna była inšaja. Pa nas stralali z terykonu šachty «Pracoŭnaja», ale heta było nie tak, jak paśla poŭnamaštabnaha ŭvarvańnia.

— 2020-y byŭ u Polščy? Jak heta — nie brać udziełu, a nazirać zboku?

— U dzień vybaraŭ byŭ kala biełaruskaj ambasady, apytvaŭ ludziej na vychadzie, jakija išli hałasavać. Tam hałasavańnie było da abiedu, potym paru hadzinaŭ abied i znoŭ hałasavańnie ŭviečary. Voś uviečary prajšli krychu bolš za 30 čałaviek, i tolki adzin byŭ za Łukašenku. Heta była siamja hłuchaniamych. Dyk voś muž byŭ za Łukašenku, a jahonaja žonka — za Cichanoŭskuju. Usie addavali hałasy za Cichanoŭskuju.

— Čamu vyrašyli znoŭ viarnucca va Ukrainu?

— Ja razumieŭ z navinaŭ, što budzie nastup. Patelefanavaŭ svajmu kambatu, i jon skazaŭ, kab pryjazdžaŭ biez prablemaŭ. Zrabiŭ usie daviedki, pryvioŭ dakumienty da ładu i 17 lutaha pajechaŭ, ale biełarusaŭ užo nie ŭpuskali va Ukrainu. Usie sproby byli marnymi. I tolki paśla 24 lutaha ŭ składzie biełarusaŭ ź Litvy kałonaju mašynaŭ nas prapuścili. Nie biez dapamohi niekatorych deputataŭ. Z Kijeva my ź niekalkimi chłopcami pajechali na bazu «Azova». Tam farmavałasia rota ź biełarusaŭ. Praź miesiac z nami zaklučyli kantrakt i pieraviali ŭ Internacyjanalny lehijon. Tam z zamiežnikaŭ biełarusaŭ bolš za inšych, jašče i hruzinaŭ.

— Staŭleńnie da biełarusaŭ va Ukrainie niejak mianiałasia?

— Z boku narodu nijakich prablemaŭ. Naadvarot: kali daviedvajucca, što biełarus dy jašče i vajuješ za ich, to vielmi dobra staviacca. Ni razu nijakich ekscesaŭ nie było. Inšaja reč, kali havorka pra dziaržavu. Prablemna zrabić luby dakumient. Zvalniaješsia — i čamuści ŭ nas zabirajuć vajskovyja bilety. Moža, kab nie zastavalisia va Ukrainie i paśla zvalnieńnia jechali ŭ inšyja krainy. Ciažka skazać, čamu, ale, mahčyma, nie žadajuć, kab tut zastavalisia ludzi, jakija prajšli vajnu, jakija majuć prablemy ź psichikaj i pry hetym vałodajuć vajennymi navykami. Mahčyma, nie žadajuć, kab u ich zastavalisia biełarusy, nastrojenyja suprać Łukašenki, bo vajna skončycca, i treba budzie ź im niejak mirycca. Dziaržava nie śpiašajecca dapamahčy nam ź lehalizacyjaj.

— Ci źmianiłasia vašaje staŭleńnie da rasiejcaŭ?

— Ja padletkam cikaviŭsia historyjaj, i ŭžo tady razumieŭ, jak na našuju historyju paŭpłyvali susiedzi z uschodu. Siabruju z rasiejkaju, ź jakoju paznajomiŭsia ŭ Varšavie. Jana ŭsio razumieje i pieražyvaje, dyk jana i nie žyvie ŭ Rasiei, daŭno žyvie ŭ Francyi. Ale heta, chutčej, vyklučeńnie. Paśla ŭsiaho, što pieražyŭ, mnie nie zachočacca apynucca na adpačynku ŭ adnym hateli z rasiejcami. Heta niaprosta pieraadoleć. Niekatoryja rasiejcy vajujuć na baku Ukrainy, ale ja b nie chacieŭ iści ŭ boj razam ź imi.

Pavialičyć

— Ludzi, jakija prajšli ŭsie žachi vajny — hory trupaŭ, štodzionnuju ryzyku svaim žyćciom, stratu tavaryšaŭ, — u čym majuć patrebu ŭ mirnym žyćci?

— Dumaju, im nie paškodziŭ by zvyčajny sanatoryj. Što da psichijatra, to tut usio pavinna być indyvidualna. Asabista mnie najlepš padychodzić źmiena abstanoŭki i stasunki z narmalnymi ludźmi, jakija mianie razumiejuć. Ale ŭsio ž ja paličyŭ by za lepšaje žyć va Ukrainie dzie-niebudź na Vałynščynie, kali b heta zrabiłasia mahčyma.

— Dyk ci varta biełarusam vajavać va Ukrainie dy jašče pry takim staŭleńni da ich z boku dziaržavy?

— Idzie vajna pamiž cyvilizacyjami, pamiž svabodaj i tyranijaj. I biełarusaŭ usio bolš prychodzić vajavać. Kali raniej byli dziasiatki čałaviek, to ciapier heta sotni. Vajujučy za Ukrainu, my vajujem za Biełaruś. I narešcie šmat chto pačaŭ heta razumieć.

• 4
• 0
• 0
• 0
• 0
• 2
• 0
• 2