Paśla publikacyi pra žadańnie pazbavić ruiny kaścioła ŭ Jaźvinach achoŭnaha statusu miascovyja ŭłady zajaŭlali, što heta ŭsio fejk. Adnak novyja źviestki pakazvajuć, što heta metanakiravanaja palityka, jakaja pravodzicca pa ŭsioj vobłaści.
Ciapier miascovyja ŭłady šukajuć tych, chto dapamoža im abhruntavać, čamu treba pazbavić achovy častku siadziby kniazioŭ Puzynaŭ u Hrymiačy Kamianieckaha rajona.
Dakumient, jaki rassyłajuć miascovyja orhany, apublikavaŭ telehram-kanał «Spadčyna». U im u prajektnych arhanizacyj i śpiecyjalistaŭ prosiać dać infarmacyju pra canu na padrychtoŭku navukovaha zaklučeńnia pra toje, što niemahčyma navukova abhruntavana adnavić abjekty na terytoryi Hrymiackaj siadziby.
U pryvatnaści, havorka idzie pra try haspadarčyja siadzibnyja pabudovy, kamiennuju aharodžu i brukavanku, jakaja viadzie da siadziby.
Farmuloŭka ab «niemahčymaści navukova abhruntavanaha adnaŭleńnia nieruchomaj materyjalnaj historyka-kulturnaj kaštoŭnaści» sustrakajecca ŭ Kodeksie ab kultury ŭsiaho raz — u artykule pra pazbaŭleńnie achoŭnaha statusu.
Adkaz na zapyt patrabujuć ad arhanizacyj dać da 27 lipienia, a taksama paviedamić, ci buduć tyja ŭdzielničać u nastupnaj dziaržaŭnaj zakupcy. Ad tych, chto nie źbirajecca ŭdzielničać u hetaj niadobrasumlennaj spravie — patrabujuć dać tłumačeńnie pryčyny.
Achova
Siadziba ŭ Hrymiačy ŭ składzie muravanaha pałaca, parku i haspadarčych pabudoŭ była ŭ 1980-ja hady ŭniesiena ŭ Zbor pomnikaŭ historyi i kultury Biełarusi — aficyjny pieralik abjektaŭ, jakija byli ŭziatyja pad achovu dziaržavy. U 2002 hodzie siadziba ŭ tym ža składzie była pieraniesiena ŭ novastvorany Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściej Biełarusi, atrymaŭšy status pomnika respublikanskaha značeńnia.
U 2014 hodzie byŭ zaćvierdžany prajekt zon achovy, u jakim byli abaznačany čatyry haspadarčyja pabudovy i reštki kamiennaj aharodžy jak toje, što achoŭvajecca naroŭni z pałacam i parkam. Ich znos zabaronieny.
U 2022 hodzie ŭ miežach pastajannaha pracesu ŭdakładnieńnia Dziaržaŭnaha śpisu, jaki pravodzicca Ministerstvam kultury, byŭ źmienieny skład siadziby ŭ Hrymiačy: źjaviłasia ŭdakładnieńnie pra kolkaść haspadarčych pabudoŭ, a taksama ŭklučany frahmienty aharodžy i brukavanki.
Pakolki heta pomnik respublikanskaha značeńnia, takija źmieny pavinny byli razhladacca i zaćviardžacca admysłovaj Biełaruskaj respublikanskaj navukova-mietadyčnaj radaj, jakaja paličyła abhruntavanym dapoŭnić Dziaržaŭny śpis hetymi abjektami.
Siadziba Puzynaŭ
Dakładnych źviestak ab zasnavańni siadziby ŭ piśmovych krynicach niama. Daśledčyk sadova-parkavaha mastactva Anatol Fiedaruk ličyć, što siadzibu zasnavali ŭ siaredzinie XIX stahodździa pradstaŭniki rodu Visłockich, ale architekturnyja asablivaści siadzibnaha doma dazvalajuć śćviardžać, što jon byŭ zakładzieny paźniej, u druhoj pałovie stahodździa, kali Hrymiačaj vałodaŭ kniažacki rod Puzynaŭ, jaki vyvodziŭ svajo pachodžańnie ad Rurykavičaŭ.
Pałacava-parkavy ansambl raźmieščany ŭ malaŭničym miescy pobač ź vioskaj Hrymiača na pahorku ŭ vyhinie raki Pulvy. Ansambl siadziby składajecca z muravanaha pałaca, nievialikaha piejzažnaha parku, niekalkich haspadarčych pabudoŭ.
Viadoma, što ŭ siaredzinie XIX st. u majontku mieŭsia haspadarčy dvor, dziejničali kuźnia, dva zajeznyja dvary, młynok, vadziany i vietrany młyny, vinakurnia. Jakoje pryznačeńnie mieli haspadarčyja pabudovy, jakija źbierahlisia da našaha času, dakładna nieviadoma.
Pa źviestkach Fiedaruka, składzieny z cehły budynak byŭ syravarniaj, a dźvie pabudovy, składzienyja z butavaha kamieniu — ladoŭniaj i śviranam.
Kamu zaminaje brukavanka i syravarnia
Situacyja ź siadzibaj u Hrymiačy dziŭnaja najpierš tym, što achoŭnaha statusu chočuć pazbavić nie ŭsiu siadzibu, a častku jaje nieadjemnych elemientaŭ. Možna było b padumać, što robicca heta, kab spraścić ułaśniku adnaŭleńnie pomnika historyi i kultury.
U 2011 hodzie siadzibu vykupała bresckaje pradpryjemstva «VeskaBieł», ale praź finansavyja ciažkaści da pieršaha etapu restaŭracyi, jaki ŭklučaŭ adnaŭleńnie dachu i madernizacyju paddaškavaha pierakryćcia, prystupili tolki ŭ śniežni 2016 hoda. Raboty pa prajekcie, raspracavanym «Biełrestaŭracyjaj», pavinny byli skončycca praź niekalki miesiacaŭ — u pačatku sakavika 2017 hoda, ale nie skončanyja dahetul.
Chutčej za ŭsio, siadzibu ŭ pryvatnaha ŭłaśnika, praz toje, što jon nie zmoh davieści pačatyja raboty da kanca, zabrali nazad u dziaržaŭnuju ŭłasnaść. Tak što kali dziaržava i choča kamuści spraścić žyćcio, pazbaviŭšy častku siadziby achovy, to tolki sabie.
Pamiatajučy pra niadaŭni vypadak z pošukam śpiecyjalistaŭ, jakija b abhruntavali pazbaŭleńnie achovy ruin kaścioła Śviatoha Ducha ŭ Jaźvinach Drahičynskaha rajona, jaki znachodzicca na bałansie miascovych orhanaŭ, možna pryjści da vysnovy, što hetyja dva vypadki źviazanyja.
Paśla rozhałasu pry vyklučeńnie kaścioła ź Dziaržaŭnaha śpisu, miascovyja ŭłady zajavili, što nie źbirajucca hetaha rabić i nazvali infarmacyju pra heta fejkam.
Ale, jak daviedałasia «Naša Niva», daručeńnie «aptymizavać» Dziaržaŭny śpis historyka-kulturnych kaštoŭnaściej pa ŭsich rajonach Bresckaj vobłaści idzie ad kiraŭnictva abłvykankama.
Voś užo amal hod, sa žniŭnia 2024 hoda, pasadu staršyni Bresckaha abłvykankama zajmaje Piatro Parchomčyk, były ministr pramysłovaści i namieśnik premjer-ministra, jaki bolšuju častku žyćcia adpracavaŭ na zavodzie.
U pačatku lutaha 2025 hoda Parchomčyk z pracoŭnym vizitam naviedaŭ Kamianiecki rajon, u tym liku pałac Sapiehaŭ-Patockich u Vysokim i siadzibu Puzynaŭ u Hrymiačy.
U dziaržaŭnych miedyja adznačałasia, što ŭ Hrymiačy ŭłaśnik navioŭ paradak i pryniaŭ pieršačarhovyja supraćavaryjnyja miery na pomniku, ale adnavić restaŭracyjnyja pracy tak i nie zmoh. Kiraŭnik vobłaści pastanaviŭ: «Zachavać — nielha stracić!»
U pačatku krasavika na terytoryi Hrymiackaj siadziby, da jakoj nie było spraŭ šmat hadoŭ, miascovyja čynoŭniki praviali subotnik. A ŭ kancy lipienia ŭžo pačali pošuk tych, chto abhruntuje vyviadzieńnie haspadarčych pabudoŭ, aharodžy i brukavańni siadziby z-pad achovy.
Nielha pradkazać, ci adhukniecca niechta sa śpiecyjalistaŭ na takuju nieetyčnuju prapanovu, ale kali sprava pojdzie dalej, bo siabry Navukova-mietadyčnaj rady pry Minkultury buduć pastaŭlenyja ŭ niajomkuju situacyju: pryznać, što try hady tamu jany nie mieli racyi, kali sami ž dadavali hetyja abjekty ŭ Dziaržaŭny śpis.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆAbrynulisia ruiny papularnaj u turystaŭ siadziby. Raniej čynoŭniki admovilisia jaje vyratoŭvać — pryčyna moža ździvić
Minkult vyznačyŭ zony achovy byłoj Vaładarki
Pazbaŭleńnie ruin kaścioła ŭ majontku Ažeškaŭ statusu historyka-kulturnaj kaštoŭnaści nazvali fejkam
Na Brestčynie zamiest adnaŭleńnia kaścioła ŭ majontku Ažeškaŭ šukajuć tych, chto dapamoža pazbavić jaho achoŭnaha statusu
«Pra sustreču Łuku zaŭsiody prasili pieradać Pucinu». Šuster raskazaŭ, jak Łukašenka prapanoŭvaŭ svaje pasłuhi amierykancam9
Kamientary
>musili być skončany praź niekalki miesiacaŭ — u pačatku sakavika 2017 hoda, ale nie skončanyja dahetul.
--------------------------------
Vydatny prykład dla razumieńnia roźnicy pamiž "musiš" i "pavinien" (
Kali "musili", ale pasłali, to heta "pavinny byli", bo ab jakim na.. "pryMUSu" moža iści ŭ hetym vypadku havorka?