Jak Brazilija stała «fabrykaj špijonaŭ» dla rasijskich raźviedčykaŭ

Rasśledavańnie žurnalistaŭ The New York Times, zasnavanaje na sotniach śledčych dakumientaŭ i intervju ź dziasiatkami supracoŭnikaŭ palicyi i śpiecsłužbaŭ z vaśmi krain, uklučajučy ZŠA, Niderłandy, Izrail i Uruhvaj, raskryvaje, jak Brazilija stała «zbornym kanviejeram» dla hłyboka zakanśpiravanych ahientaŭ. 

Čamu Brazilija?

«Metaj było nie špijonić za Brazilijaj, a stać brazilcami», — piša NYT. Brazilski pašpart, jaki zabiaśpiečvaje biaźvizavy ŭjezd amal u 150 krain, rabiŭ krainu idealnaj startavaj placoŭkaj.

«Čałaviek ź jeŭrapiejskimi rysami tvaru i lohkim akcentam naŭrad ci budzie vyłučacca ŭ šmatnacyjanalnaj Brazilii», — adznačaje vydańnie.

Uraźlivaści miascovaj sistemy vydačy dakumientaŭ uzmacniali pryvabnaść: u sielskich rajonach paśviedčańnie ab naradžeńni možna atrymać na padstavie zajavy dvuch śviedkaŭ bieź miedycynskich daviedak.

«Majučy na rukach paśviedčańnie ab naradžeńni, treba tolki padać zajavu na rehistracyju vybarščyka, vajenny bilet i, narešcie, pašpart. Atrymaŭšy jaho, špijon moža adpravicca praktyčna ŭ luboje miesca śvietu», — padkreślivaje NYT. Decentralizavanaja sistema i karupcyja spraščali zadaču.

Apieracyja «Uschod»: pačatak rasśledavańnia

Rasśledavańnie pačałosia ŭ krasaviku 2022 hoda, paśla taho jak CRU pieradała brazilskaj Fiederalnaj palicyi infarmacyju pra Siarhieja Čarkasava, rasijskaha ahienta vajennaj raźviedki, jaki pad imiem Viktara Miulera Fierejry sprabavaŭ prajści stažyroŭku ŭ Mižnarodnym kryminalnym sudzie (MKS) u Haazie. MKS na toj momant pačaŭ rasśledavańnie vajennych złačynstvaŭ Rasii va Ukrainie.

Pad imiem Viktara Miulera Fierejry mužčyna atrymaŭ stupień mahistra va Univiersitecie Džona Chopkinsa. Hałandskija pamiežniki admovili jamu va ŭjeździe, i jon palacieŭ u San-Paŭłu. U Brazilii mužčynu aryštavali za vykarystańnie padroblenych dakumientaŭ, chacia jaho brazilski pašpart, paśviedčańnie ab naradžeńni i inšyja dakumienty byli sapraŭdnymi.

«Nie było nijakich suviaziaŭ pamiž im i vialikaj maci-Rasijaj», — raspavioŭ śledčy Fiederalnaj palicyi na ŭmovach ananimnaści. Adnak analiz paśviedčańnia ab naradžeńni pakazaŭ, što Viktar Miuler Fierejra, nibyta narodžany ŭ 1989 hodzie ŭ Rya-de-Žanejra ad brazilskaj maci, nikoli nie isnavaŭ.

Palicyja vyśvietliła, što paznačanaja ŭ paśviedčańni maci pamierła praz čatyry hady paśla daty naradžeńnia «syna», a jaje siamja paćvierdziła, što ŭ žančyny nie było dziaciej. Heta adkryćcio dazvoliła vyjavić šabłon: ahienty vykarystoŭvali sapraŭdnyja dakumienty dla nieisnujučych asob.

Brazilskija kontrraźviedčyki pačali pošuk «pryvidaŭ» — ludziej z zakonnymi paśviedčańniami ab naradžeńni, jakija ŭsio žyćcio nie mieli nijakich zapisaŭ ab faktyčnym znachodžańni ŭ Brazilii i jakija raptam źjaŭlalisia ŭ darosłym uzroście, chutka źbirajučy dakumienty, što śviedčać asobu.

U vyniku było vykryta nie mienš za dzieviać ahientaŭ, šaściora ź jakich raniej nie zhadvalisia publična.

Žurnalisty pryvodziać historyi rasijskich ahientaŭ, jakija na praciahu mnohich hadoŭ žyli ŭ Brazilii pad prykryćciom, atrymali brazilskija paśviedčańni ab naradžeńni i pašparty, zaviali tam siabroŭ i znajšli pracu.

Paśpiachovy biznesmien

Adnym ź ich źjaŭlajecca Arciom Šmyroŭ, jaki dziejničaŭ pad imiem Hiercharda Daniela Kampasa Vicicha. Mužčyna mieŭ paśpiachovy biznes pa 3D-druku ŭ Rya-de-Žanejra, žyŭ u prestyžnaj kvatery z brazilskaj siabroŭkaj i katom parody miejn-kun, havaryŭ pa-partuhalsku ź lohkim akcentam, tłumačačy jaho dziacinstvam u Aŭstryi.

Kampanija Vacicha-Šmyrova pracavała z bujnymi klijentami, uklučajučy sietku TV Globo i brazilskuju armiju, chacia sam uładalnik nikoli nie naviedvaŭ vajennyja bazy. Były klijent i siabar Fielipie Martynies uspaminaŭ: «Jon byŭ pracaholikam. Jon dumaŭ maštabna».

Adnak Šmyroŭ, jak paźniej zhadali jaho kalehi, pavodziŭ siabie dziŭna: paźbiahaŭ kamier, adklučaŭ kampjutar ad internetu, kali im nie karystaŭsia, i žartavaŭ pra «pramysłovy špijanaž» suprać kankurentaŭ. Jon ździajśniaŭ raptoŭnyja pajezdki ŭ Jeŭropu i Aziju, a jaho dachody zdavalisia niepraparcyjnymi biznesu.

Šmyroŭ byŭ rasčaravany svaim špijonskim žyćciom. U pierapiscy z žonkaj Irynaj, taksama ahientam, jakaja pracavała ŭ Hrecyi, jon skardziŭsia: «Nijakich realnych dasiahnieńniaŭ u pracy. Ja ŭžo dva hady nie tam, dzie pavinien być». Iryna adkazvała: «Kali ty chacieŭ narmalnaha siamiejnaha žyćcia, ty zrabiŭ pryncypova niapravilny vybar». 

U śniežni 2022 hoda, za niekalki dzion da vykryćcia, Šmyroŭ vylacieŭ u Małajziju, pakinuŭšy $12 000 u siejfie i elektronnyja pryłady z asabistaj infarmacyjaj. Jon nie viarnuŭsia, niahledziačy na zvarotny bilet na 2 lutaha 2023 hoda.

Siabroŭka mužčyny i siabry, uklučajučy Martyniesa, sprabavali jaho znajści, źviartajučysia ŭ palicyju i pasolstvy. U apošniaj razmovie pa telefonu ź siabroŭkaj, pavodle słoŭ Martyniesa, mužčyna skazaŭ:

«Ty pačuješ pra mianie roznyja rečy, ale viedaj: ja nie zrabiŭ ničoha drennaha. Ja nikoha nie zabivaŭ. Majo minułaje dahnała mianie».

Špijony, jakija zmahli ŭciačy

Brazilskija ahienty vyjavili, što mnohija špijony pakidali krainu, jak tolki ich asoby pačynali vyklikać padazreńni.

Adzin ź pieršych vypadkaŭ paśpiachovaha sychodu ad aryštu — siamiejnaja para prykładna 30-hadovaha ŭzrostu, jakaja žyła pad imionami Manuel Fransisku Štejnbruk Pierejra i Adryjana Karalina Košta Silva Pierejra. Jany pierajechali ŭ Partuhaliju ŭ 2018 hodzie i źnikli, kali brazilskija śledčyja pačali praviarać ich dakumienty. 

Nastupnym źvianom u łancužku raskryćciaŭ stała žančyna, viadomaja jak Maryja Łuiza Daminhies Kardosu. Jana vykarystała brazilskaje paśviedčańnie ab naradžeńni, kab atrymać uruhvajski pašpart. Adnak uruhvajskija śpiecsłužby nie zdoleli jaje znaści ŭ krainie.

Padobny los napatkaŭ jašče adnu siamiejnuju paru — Ramana Kovala i Irynu Antonavu, jakija dziejničali pad imionami Fiederyka Łuis Hansales Radryhies i Maryja Isabel Mareska Harsija. Jany raptoŭna pakinuli Braziliju ŭ 2023 hodzie, źlacieŭšy va Uruhvaj, kali brazilskija śledčyja nablizilisia da ich vykryćcia. Maryja Isabel, błandynka, jakaja vydavała siabie za madel, vykarystała svaju źniešnaść dla stvareńnia pierakanaŭčaj lehiendy.

Pavialičyć

U chutkim časie paśla hetaha brazilskija ahienty natrapili na śled jašče adnaho špijona — Volhi Ciucieravaj. Jaje prysutnaść była zafiksavanaja ŭ Namibii. Ciapier jaje dakładnaje miescaznachodžańnie zastajecca nieviadomym.

Hałoŭnaj nadziejaj brazilskich ahientaŭ na aryšt niekatory čas byŭ juvielir pa imieni Eryk Łopies. Palicyja vyjaviła, što na samoj spravie jon byŭ rasijskim ahientam pa imieni Alaksandr Uciechin.

U 2021 hodzie mužčyna źjaviŭsia ŭ brazilskim telešou «Paśpiachovyja pradprymalniki», dzie jaho nazvali «ekśpiertam pa kaštoŭnych kamianiach». Adnak viadučaja šou ŭ intervju NYT adznačyła dziŭnyja pavodziny pradprymalnika: «Łopies zapłaciŭ za efir, havaryŭ na łamanaj partuhalskaj i admoviŭsia zdymacca». Zamiest jaho ŭ kadry vystupaŭ supracoŭnik, jaki drenna raźbiraŭsia ŭ biznesie i atrymlivaŭ padkazki ad Uciechina.

Kali fiederalnyja ahienty prybyli ŭ kramy, jany nie znajšli nijakich śladoŭ Łopiesa, zołata ci kaštoŭnych kamianioŭ, jakija jon rekłamavaŭ u Instagram. Pavodle danych zachodnich śpiecsłužbaŭ, Uciechin pravioŭ peŭny čas na Blizkim Uschodzie, pierš čym, jak miarkujecca, viarnuŭsia ŭ Rasiju.

Mižnarodnaje supracoŭnictva i rola Interpała

Rasśledavańnie zakranuła nie mienš za vosiem krain, uklučajučy ZŠA, Niderłandy, Izrail i Uruhvaj, jakija dzialilisia raźviedvalnymi danymi.

Brazilija i Uruhvaj vykarystali mahčymaści Interpała, raspaŭsiudziŭšy blue notices z fotazdymkami, adbitkami palcaŭ i imionami špijonaŭ u 196 krainach. Heta zrabiła niemahčymaj ich dalejšuju pracu za miažoj.

Paviedamleńni Interpała, pryznačanyja dla zapytu infarmacyi pra asobu, miescaznachodžańnie abo dziejnaść padazravanaha. U adroźnieńnie ad ordaraŭ na aryšt, jany nie patrabujuć zatrymańnia, a słužać dla zboru danych.

U suviazi z tym, što Interpał aficyjna nie zajmajecca špijanažam, abvinavačańni farmulavalisia jak vykarystańnie padroblenych dakumientaŭ.

Z usich vyjaŭlenych špijonaŭ tolki Siarhiej Čarkasaŭ zastajecca ŭ źniavoleńni. Jon byŭ asudžany za padrobku dakumientaŭ i atrymaŭ 15 hadoŭ, ale termin skaracili da piaci. 

Rasija sprabavała damahčysia jaho ekstradycyi, zajaŭlajučy, što jon narkadyler, jakoha šukaje Maskva. Adnak brazilskija prakurory chutka adkazali: kali Čarkasaŭ sapraŭdy narkadyler, jaho nieabchodna trymać pad vartaj jašče daŭžej, kab palicyja zmahła pravieści rasśledavańnie.

U inšym vypadku jaho, mahčyma, užo vyzvalili b. Ale jon dahetul zastajecca ŭ źniavoleńni ŭ Brazilia.

• 5
• 0
• 0
• 1
• 2
• 0
• 5
• 0