Pad Mahilovam znosiać niedabudavany chram, jaki abaraniali rasijskija čarnasociency
Ad niedabudavanaha «chrama» adchryščvajucca ŭsie, akramia rasijskich zetnikaŭ, jakija patrabujuć u Łukašenki spynić znos niezakonnaj budoŭli.
Hetaja historyja pačałasia jašče da 2020 hoda. U vioscy Brakava, što znachodzicca ŭ pryharadnaj zonie Mahilovie, niedaloka ad trasy na Minsk, jość štučny vadajom, pa dambie jakoha prachodzić Centralnaja vulica.
Tut, na trochvuholnym placy pamiž vadajomam i vulicaj, kaliści byŭ pryvatny ŭčastak. Jak možna zrazumieć z razroźnienych tłumačeńniaŭ, paśla śmierci ŭłaśnicy, jon razam ź niedabudavanym domam, jaki ŭžo byŭ nakryty dacham, adyšoŭ da jaje muža Alaksandra Nabokava.
Toj spačatku dumaŭ zrabić na im biznes ź idejaj stvaryć ahrasiadzibu, ale paśla vyrašyŭ pierabudavać žyły dom pad Dom miłasernaści, dla čaho zarehistravaŭ u 2019 hodzie dabračynny Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha.
Ad čynoŭnikaŭ Nabokaŭ atrymaŭ dazvoł na prajektavańnie, ale dalej budoŭla viałasia biez prajekta, z parušeńniami i vyjšła daloka za hranicy vyłučanaha ŭčastku.
Pradstaŭniki Mahiloŭskaha abłvykankama kažuć, što spačatku ŭsialak spryjali dyrektaru fondu z dazvołam pabudavać tut Dom miłasernaści z kaplicaj pry im. U lipieni 2020 hoda jany navat źviarnulisia da Łukašeški z chadajnictvam, kab Fondu dali ŭčastak 40 sotak, atrymaŭšy ad jaho zhodu.
Dapamahali ŭ budaŭnictvie nie tolki miascovyja ŭłady, biazvypłatnuju sponsarskuju dapamohu Fondu akazvali i miascovyja pradpryjemstvy. Zhodna sa spravazdačaj za 2022 hod Fond atrymaŭ ad Mahiloŭskaha kambinata silikatnych vyrabaŭ, UKSa h. Mahilova i pradpryjemstva «NikaDaVit» budaŭničyja materyjały, časta nielikvidnyja, jakija na budoŭlu pieravoziŭ 12-y budaŭničy trest, a Mahiloŭski domabudaŭničy kambinat davaŭ u arendu Fondu aŭtakran.
Niaskončany dom pačaŭ aktyŭna raści i pašyracca, vyklikajučy šmat pytańniaŭ u miascovych žycharoŭ.
Vialiki eklektyčny budynak, jaki vylez na darohu i ŭzvyšaŭsia nad Centralnaj vulicaj, jak žychary vioski paśla daviedalisia, budavaŭsia zusim nie jak dom miłasernaści, a jak duchoŭna-aśvietnicki centr z chramam Rastva Baharodzicy.
Aburanyja padmanam, zachopam častki voziera i niebiaśpiekaj ad dziŭnaj budoŭli, miascovyja žychary pačali pisać skarhi va ŭsie mahčymyja instancyi.
Pieršyja prablemy
Niešta pajšło nie tak i ŭ cudoŭnych adnosinach Fondu ź biełaruskimi ŭładami.
Spačatku prablemy ŭ Nabokava pačalisia z pryrodaachoŭnym zakanadaŭstvam — drobnyja štrafy nie akazali na jaho nijakaha ŭździejańnia, tady ŭ 2022 hodzie čynoŭniki vystavili jamu pretenziju ŭ 24,5 tysiačy rubloŭ za škodu, naniesienuju adkidami, jakija raźmiaščalisia na ziamli, jakaja Fondu nie naležała.
Vyjaviłasia, naprykład, što jon zasypaŭ budaŭničym śmiećciem častku stava, kab zrabić prajezd na budoŭlu, zachapiŭšy takim čynam niezakonna častku terytoryi, jakaja jamu nie naležała, a aharodža była pastaŭlena ŭžo niepasredna ŭ vadajomie.
Užyvalisia i inšyja sankcyi, ale jany taksama nie mieli efiektu. Da 2025 hoda suma škody ŭžo aceńvała ŭ bolš jak 39 tysiač rubloŭ.
Tyja ž čynoŭniki, jakija chadajničali pierad Łukašenkam, ciapier napieraboj pieraličajuć usie parušeńni, dapuščanyja Nabokavym na ŭčastku za hetyja hady.
Na budoŭlu začaścili roznyja inśpiekcyi i pravierki. Inśpiekcyi Dziaržbudnahladu vyjaviła adsutnaść abaviazkovaj prajektnaj dakumientacyi, jakaja b prajšła dziaržaŭnuju ekśpiertyzu. Pry budaŭnictvie vykarystoŭvalisia ŭžyvanyja raniej materyjały, bitaja cehła i inš. Bietonnyja kanstrukcyi, vykananyja z sumnieŭnaj jakaści materyjału, mieli roznyja defiekty — pory, rakaviny i raskoliny.
Carkvu — pad znos
Uletku 2024 hoda Mahiloŭski rajvykankam pryniaŭ rašeńnie pra nieadkładny znos niedabudavanaha chrama, bo isnuje pahroza, što kanstrukcyja prosta abvalicca, bo nivodnaja kanstrukcyja ŭ hramadskim budynku nie była praličana, asabliva pierakryćci.
Kab adciahnuć vykanańnie rašeńnia miascovych uładaŭ, Nabokaŭ zakazaŭ niezaležnaje abśledavańnie budynka ŭ arhanizacyi z Bresta. U padadzienym u rajvykankam zaklučeńni śpiecyjalistaŭ miascovyja čynoŭniki pabačyli paćviardžeńnie svaich słoŭ, što budaŭnictva viałosia z hrubymi parušeńniami, a tamu źjaŭlajecca niebiaśpiečnym.
Pakul čakali zaklučeńnia, jak śćviardžajuć miascovyja žychary, budoŭla nie spyniałasia.
Rasijski infadesant
Ź infarmacyjnaj padtrymkaj, kab pieraškodzić znosu niezakonnaj budoŭli, u žniŭni 2024 hoda ŭ Brakava navat pryjechała rasijskaja prapahandystka pa pravasłaŭnaj linii Alena Kaziankova, jakaja zdymaje na Danbasie pravasłaŭnyja filmy. Razmovu z Alaksandram Nabokavym pra raspačataje im budaŭnictva jana apublikavała pad nazvaj «Biełoruśsija. Komu miešajet ukrieplenije Pravosłavnoj viery?».
Nabokaŭ raskazaŭ žančynie, što jon buduje vialiki chram Kryža Haspodniaha razam z bahadzielniaj i ŭžo zakłaŭ padmurak dla chrama Rastva Baharodzicy — to-bok ceły relihijny kompleks, pra jaki nichto navat nie viedaŭ.
Pa jaho słovach, budaŭnictva pačałosia 6 hadoŭ tamu z błasłavieńnia ajca Adryjana (Kirsanava), archimandryta Pskova-Piačerskaha manastyra. Jon prapanoŭvaŭ učastak mahiloŭskamu archijepiskapu Safroniju, ale toj adkazaŭ, što nie paciahnie hetaha budaŭnictva i prapanavaŭ jamu adkryć fond i zaniacca hetaj spravaj samomu.
«Na niejkim etapie ŭłady vielmi padtrymlivali, a ciapier źjavilisia vielmi vialikija prablemy ź miascovaj uładaj, rajonnaha i abłasnoha ŭzroŭniu.
My źviarnulisia da kiraŭnika dziaržavy z prośbaj vydzielić dadatkovy ŭčastak ziamli. Było 25 sotak, my źviarnulisia z prośbaj, kab jon vydzieliŭ nam jašče 40.
I voś tut uźnikła spakusa, nieparazumieńnie — čamuści dali ahułam 40. A ziamla ŭžo, tak by mović, užo vykarystoŭvałasia, było raspačataje budaŭnictva chrama Praśviatoj Baharodzicy. I voś z-za hetaha ŭłady ciapier vynieśli pradpisańnie ŭsio heta źnieści.
Inkryminujuć zachop ziamli i niezakonnaje budaŭnictva — inšych pryčyn niama. Choć heta ziamla, nasamreč, nikomu nie patrebnaja. Vy sami bačycie — heta prosta pałoska bieraha, jana nijak nie vykarystoŭvajecca», — padzialiŭsia svaim bačańniem situacyi z prapahandystkaj Nabokaŭ.
Pakazvajučy kampjutarnuju madel kiraŭnik Fondu patłumačyŭ, što dalej prajekt nie raspracoŭvali, bo niama finansavańnia, usio robicca byccam by za hrošy miascovych žycharoŭ. U svaich hrandyjoznych płanach, što bačna pa pamierach budoŭli, Nabokaŭ aryjentavaŭsia pierš za ŭsio na hihancki staličny Śviata-Jelizaviecinski manastyr.
Rasijskaja prapahandystka aburyłasia, što miascovyja čynoŭniki ihnarujuć zahad Łukašenki, «realnaha zastupnika pravasłaŭja», kab u kožnaj vioscy była carkva.
«Realna takoje rašeńnie isnuje, jano pryniata. Ci to heta takaja miestačkovaja duraść, nieparazumieńnie, składana skazać. Ci to za hetym stajać niejkija, moža być, intryhi, jak heta my havorym, vorahi pravasłaŭja», — kazała Kaziankova.
Miascovym uładam umiašalnictva pravasłaŭnaj błohierki, jakaja faktyčna nazvała ich vorahami pravasłaŭja, miakka kažučy, nie spadabałasia. Na miascovym telebačańnie ŭ chutkim časie vyjšaŭ razhromny siužet pra niezakonnuju budoŭlu pad nazvaj «Vorahi pravasłaŭja ci achoŭniki zakona?».
Ale Kaziankova była nie adzinym rasiejcam, jaki zastupiŭsia za Nabokava. Videazvarot da Alaksandra Łukašenki z prośbaj spynić źniščeńnie niedabudavanaha chrama ŭ Brakavie taksama zapisaŭ Siarhiejej Maisiejeŭ, kiraŭnik čarnasociennaj «Rusi tryadzinaj», jakaja kaliści dziejničała ŭ Charkavie i prasoŭvała ideju Navarosii.
Maisiejeŭ padzialiŭsia historyjaj, što kaliści znajšoŭ knihu «Istorija Rusov» Hieorhija Kaniskaha, jakaja paŭpłyvała na toje, što jon staŭ prychilnikam «ruskaha śvietu».
«A kolki ludziej daviedajecca ab pracach Hieorhija Kaniskaha, kali budzie taki centr u Biełarusi? Heta budzie pracavać na ŭmacavańnie našaha ahulnaruskaha fundamienta», — tłumačyć Maisiejeŭ patrebu ŭ isnavańni takoha centra ŭ Biełarusi.
U sakaviku 2025 hoda kanał Kaziankovaj znoŭ viarnuŭsia da temy Brakava, vykłaŭšy videazvarot, jak śćviardžajecca, miascovych viernikaŭ da namieśnika staršyni abłvykanama pa budaŭnictvie Hienadzia Dzienhalova, kab jon padtrymaŭ i dapamoh u budaŭnictvie chrama.
Zvaroty, adnak, byli praihnaravanyja biełaruskimi ŭładami.
Inšyja spravy Fondu
Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha taksama datyčny da ŭstanoŭki na Mahiloŭščynie niekalki pomnikaŭ, u pieršuju čarhu — da pomnika Hieorhija Kaniskamu ŭ histaryčnym centry Mahilova, jaki całkam prafinansavaŭ miascovy pravasłaŭny miecenat Mikałaj Hryškun.
Jak raspavioŭ Nabokaŭ, dla taho, kab pastavić u hodnym miescy pomnik Hieorhiju Kaniskamu, jany šeść hadoŭ zmahalisia ź miascovymi ŭładami.
Hieorhij Kaniski — heta prarasijski mahiloŭski pravasłaŭny dziejač. U bytnaść mahiloŭskim archijepiskapam Kaniski źviartaŭsia da rasijskich impieratryc pa dapamohu i viarnuŭsia ŭ Mahiloŭ tolki paśla pieršaha padziełu krainy, faktyčna na rasijskich štykach.
Pytańnie z pomnikam Kaniskamu ŭ Mahilovie vyrašyłasia stanoŭča, tolki kali jany źviarnulisia niepasredna da Łukašenki.
Padobnym čynam u minułyja dziesiacihodździ było vyrašana pytańnie budaŭnictva pravasłaŭnaj carkvy na terytoryi zamkavaj hary ŭ Mahilovie: mahiloŭcy i čynoŭniki byli suprać, tady carkoŭniki źviarnulisia naŭprost da Łukašenki, jaki daŭ im dazvoł na budaŭnictva ŭ achoŭnaj zonie.
U žniŭni 2022 hoda pomnik Kaniskamu ŭrešcie byŭ adkryty na viaršyni novaj hrandyjoznaj leśvicy z centra horada ŭ Padmikolle. U cyrymonii adkryćcia brali ŭdzieł čynoŭniki abłvykankama, upaŭnavažany pa spravach relihij i nacyjanalnaściaŭ, pravasłaŭnyja ijerarchi, pradstaŭniki rasijskaha pasolstva.
Deputacki śled
Cikava, što na adkryćci pomnika Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha pradstaŭlaŭ nie Nabokaŭ, a staršynia praŭleńnia fondu Anatol Chiščanka.
Chiščanka byŭ deputatam Pałaty pradstaŭnikoŭ ad Mahiloŭskaj sielskaj akruhi, u jakuju jakraz i ŭvachodziła Brakava, i da 2021 hoda źjaŭlaŭsia členam partyi ŁDPB. Paśla jaho imia sustrakajecca tolki ŭ suviazi z Fondam pamiaci Hieorhija Kaniskaha, ale nie pierasiakajecca ź imiem Nabokava.
Vidać, praź jaho i byli naładžany dobryja adnosiny ź miascovymi ŭładami. U krasaviku 2024 hoda Chiščanka pamior, a ŭžo ŭletku čynoŭniki vynieśli prysud niezakonnaj budoŭli.
Carkva adchryščvajecca ad «chrama»
Niahledziačy na ciesnyja suviazi ź Biełaruskaj pravasłaŭnaj carkvy, Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha nie ŭvachodzić u jaje strukturu i nie źjaŭlajecca relihijnaj arhanizacyjaj. A značyć, pa biełaruskim zakanadaŭstvie «chram», jaki jon niezakonna ŭzvodziŭ u Brakavie, navat nie źjaŭlajecca kultavym zbudavańniem. Ad jaho adchryścilisia i ŭ BPC.
«Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha, jaki ŭźvioŭ hety samabud, faktyčna prykryvaŭsia dobrymi raspačynańniami i čyniŭ biezzakońnie», — vynosiać prysud na dziaržaŭnym telekanale.
Biełaruskaja pravasłaŭnaja carkva z svajho boku nakiravała kiraŭniku vobłaści list, u jakim patłumačyła, što zaŭsiody padtrymlivaje dobryja pačynańni pa budaŭnictvie pravasłaŭnych chramaŭ i budynkaŭ dabračynnaha pryznačeńnia pry ich.
Ale nie mahła dać, jak śćviardžaje Nabokaŭ, piśmovaje błasłavieńnie na budaŭnictva chrama z domam miłasernaści ŭ Brakavie, bo na Fond nie raspaŭsiudžvajucca ŭnutrycarkoŭnyja dakumienty i zahady kiraŭnikoŭ relihijnych struktur. Akramia taho, pa słovach BPC, vitańnie dobrych namieraŭ nie moža aznačać dazvołu na parušeńnie zakanadaŭstva.
Błytaniny ŭ situacyju dadavała jašče i toje, što Fond pamiaci Hieorhija Kaniskaha pazicyjanavaŭ kompleks jak duchoŭna-aśvietnicki centr, u toj čas jak u Mahilovie jość realna isnujučy Duchoŭna-aśvietnicki centr imia śviaciciela Hieorhija (Kaniskaha).
Naturalna, što mnohija mahli ŭsprymać budoŭlu ŭ Brakavie jak inicyjatyvu aficyjnaj struktury BPC. Dyrektar centra zapeŭniŭ, što nijakaha dačynieńnia da budoŭli ŭ Brakavie jany nie majuć i navat nie viedali pra budaŭnictva tam čahości takoha.
Finał carkoŭnaj epapiei
Ciapier, kali ad «chrama» adviarnulisia i miascovyja žychary, i čynoŭniki, i carkoŭnyja ijerarchi, na baku Nabokava zastalisia tolki rasijskija čarnasociency, jakija, adnak, pakul biaśsilnyja ŭ Biełarusi. A heta značyć, što niezakonnuju budoŭlu ŭ Brakavie, kali nie ŭmiašajucca niejkija mahutnyja siły, čakaje padpisany ŭžo joj znos.
Dniami užo pačalisia padrychtoŭčyja pracy pa znosie niedabudavanaha kompleksu, byli demantavany ryštavańni, jakija, jak vyjaviłasia, sami byli niebiaśpiečnyja — byli zahružany budaŭničymi materyjałami i taksama pahražali abrynucca.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary
Navat i błok "SPRAVOČNO:" kananična-čynoŭničy :)
... jak i "raspaviadać" )