Śviet

«Navat z turmy zmahła padtrymać pratesty». Chto takaja Narhiz Machamiedzi, jakuju siońnia ŭznaharodzili Nobieleŭskaj premijaj miru

Nobieleŭskaja premija miru 2023 hoda prysudžana iranskaj aktyvistcy Narhiz Machamadzi. Abviaščajučy imia łaŭreata, kiraŭnik narviežskaha kamiteta pačała svaju pramovu sa słohana, pad jakim tysiačy iranskich žančyn vyjšli na vulicy Irana paśla hibieli ad ruk palicyi noravaŭ maładoj dziaŭčyny Machsy Amini: «Žančyny. Žyćcio. Svaboda».

Narhiz Machamiedzi ŭ 2016 hodzie. Fota: Photo by Morteza Nikoubazl / NurPhoto via Getty Images

«Narhiz Machamadzi prysudžanaja da 31 hoda turemnaha źniavoleńnia i 154 udaraŭ puhaj, i znachodzicca ŭ turmie prosta ciapier, pakul ja pramaŭlaju hetyja słovy», — skazała Bieryt Rejs-Andersan, piša Bi-bi-si.

Narhiz Machamadzi ŭdastojena Nobieleŭskaj premii miru za «jaje baraćbu z hvałtam iranskaha režymu i za roŭnyja pravy i svabody dla ŭsich», — havorycca ŭ abhruntavańni narviežskaha kamiteta.

Narhiz Machamadzi płacić vysokuju canu za svaje pierakanańni, skazała Rejs-Andersan.

Narhiz pačała svaju pravaabarončuju dziejnaść jašče ŭ 1990-ja hady, studentkaj fakulteta fiziki. Pa zakančeńni ŭniviersiteta pracavała inžynieram, ale taksama pačała pisać aŭtarskija kałonki ŭ niekatoryja iranskija vydańni.

U 2003 hodzie jana pačała pracavać u Tehieranskim centry abarony pravoŭ čałavieka, zasnavanym inšaj iranskaj aktyvistkaj, łaŭreatkaj Nobieleŭskaj premii miru Šyryn Ebadzi.

U 2011 hodzie Narhiz Machamadzi była ŭpieršyniu aryštavanaja i prysudžanaja da turemnaha źniavoleńnia.

Praz dva hady jana vyjšła na volu i dałučyłasia da kampanii suprać śmiarotnaha pakarańnia ŭ Iranie.

Za hetuju dziejnaść jana znoŭ była aryštavanaja ŭ 2015 hodzie. Paśla viartańnia ŭ turmu Machamadzi pačała vystupać suprać katavańniaŭ i seksualnaha hvałtu, jaki prymianiajecca da palityčnych źniavolenych — žančyn u iranskich turmach.

Z turmy jana taksama zmahła padtrymać pratesty 2022 hoda i arhanizavała niekalki akcyj salidarnaści siarod źniavolenych, za što iranskija ŭłady zrabili jašče bolš strohimi ŭmovy jaje źniavoleńnia, skazała kiraŭnik narviežskaha kamiteta.

«Uručajučy joj sioleta Nobieleŭskuju premiju miru, Narviežski nobieleŭski kamitet choča ŭšanavać jaje advažnuju baraćbu za pravy čałavieka, svabodu i demakratyju ŭ Iranie. Sioletniaja premija taksama pryśviečanaja sotniam tysiač čałaviek, jakija letaś vystupili suprać teakratyi i ŭłaścivych hetamu režymu dekryminacyi i hvałtu ŭ dačynieńni da žančyn», — skazała Rejs-Andersen.

Iranskija žančyny

Napiaredadni ŭznaharodžańnia mnohija schilalisia da taho, što chvala pratestaŭ za pravy žančyn, zapuščanaja irankami, stała najbolš jarkaj padziejaj minułaha hoda ŭ halinie pravaabarony.

«Vielizarnaja častka nasielnictva ŭ śviecie pazbaŭlenaja pravoŭ, jakija źjaŭlajucca asnovaj dla miru i svabody. Iranskija žančyny pakazali, što jany hatovyja zmahacca za svaje pravy, navat prytym, što košt vysoki», — zajaviŭ redaktar narviežskaha tabłoida VG Ołaf Adehard.

Mnohija ekśpierty kazali, što varta adznačyć baraćbu iranskich žančyn i ŭručyć premiju mienavita Narhiz Machamadzi, jakaja zajmajecca pravaabarončaj dziejnaściu ŭžo šmat hadoŭ.

Taksama bukmiekiery nazyvali imiony irana-amierykanskaj žurnalistki Masich Aliniedžad, jakaja zasnavała ruch «Maja tajemnaja svaboda», što zaklikaje iranskich žančyn piarečyć abaviazkovamu našeńniu chidžabaŭ, i aktyvistki z Afhanistana Machbudy Sieraž, jakaja vystupaje za pravy žančyn u krainie, dzie da ŭłady znoŭ pryjšli taliby.

Sioleta roskid pretendentaŭ byŭ asabliva vialiki — 351 naminant, siarod jakich fizičnyja asoby i arhanizacyi.

Kamientary

Ciapier čytajuć

Rasija ŭsio prahłynaje: vyručka miasnych i małočnych zavodaŭ stavić rekordy6

Rasija ŭsio prahłynaje: vyručka miasnych i małočnych zavodaŭ stavić rekordy

Usie naviny →
Usie naviny

U Minsku źjaviŭsia novy park4

U minskim mietro čałaviek zachras u eskałatary1

Baćka vyrašyŭ zastupicca za syna, jakoha abražali ŭ škole. Skončyłasia kryminalnaj spravaj13

Aeraport Vilni byŭ časova zakryty praz dron1

Biełaruski biznesmien adnaŭlaje histaryčny pałac Lubamirskich u Biełastoku. Tam budzie hatel i restaran1

Biełaruskaja repierka Mejbi Bejbi naviedała Dziarždumu i adpraviła humanitarnuju dapamohu rasijskim vojskam25

Były muž błohierki, jakaja razam z 17‑hadovym žanichom šykavała na sabranaje dla chvoraha dziciaci, raskrytykavaŭ tych, chto hetyja hrošy joj pieravodziŭ22

«Ustańcie, ser Devid» — Bekchem atrymaŭ rycarskaje zvańnie. Na ŭračystaści jon byŭ u harnitury, jaki sšyła žonka1

Tyktok kidaje vyklik «Amazonu» i stanovicca novym lidaram u internet-handli6

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

Rasija ŭsio prahłynaje: vyručka miasnych i małočnych zavodaŭ stavić rekordy6

Rasija ŭsio prahłynaje: vyručka miasnych i małočnych zavodaŭ stavić rekordy

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić