Ihar Sierhiejenka nie ličyć Kaściušku i Kalinoŭskaha nacyjanalnymi hierojami Biełarusi
Sapraŭdnyja hieroi — heta dziejačy Vialikaj Ajčynnaj vajny abo hieroi sučasnaj Biełarusi, jak lotčyki, što zahinuli ŭ naš čas. Pra heta kiraŭnik łukašenkaŭskaj Administracyi raskazaŭ u intervju Sb.by.
«Z hierojami Vialikaj Ajčynnaj usio vielmi jasna. Heta aznačaje, što ŭ nas jość histaryčna vyvieranaja sistema kaštoŭnaściaŭ, jak addanaść Ajčynie, luboŭ da rodnaj ziamli, hatoŭnaść stać na abaronu svajho naroda i hetak dalej. Heta značyć, my možam kazać pra kryteryi akreśleńnia nacyjanalnaha hieroja. Heta čałaviek, jaki ŭ ciažki pieryjad (jak hieroi Vialikaj Ajčynnaj vajny) abo ŭ krytyčnaj situacyi (jak našy lotčyki, Hieroi Biełarusi, Uładzimir Karvat, Andrej Ničyporčyk, Mikita Kukanienka) robić nievierahodna mužny vybar. Achviaruje abo ryzykuje svaim žyćciom, abaraniajučy rodnuju ziamlu, ludziej. Ci samaaddana žyvie, addajučy ŭsiaho siabie vysakarodnaj idei, jakaja słužyć na karyść, akcentuju, svajho naroda, jak savieckija Hieroi Sacyjalistyčnaj Pracy, Hieroj Biełarusi Mitrapalit Fiłaret», — miarkuje Ihar Sierhiejenka.
A voś kiraŭnika paŭstańnia 1794 hoda Tadevuša Kaściušku jon hierojem nie ličyć.
«Skažam, ci možna nazvać nacyjanalnym hierojem Kaściušku? Asoba jarkaja. Byŭ vysakarodny. Samaaddana słužyŭ idei.
Ale hetaja ideja nie była biełaruskaj. Tak, my nie možam vykraślić jaho sa svajoj historyi, heta suprać našych pryncypaŭ.
Ale pavinny dakładna vyznačyć jaho rolu ŭ joj, kab, jak vy pravilna zaŭvažyli, našy dzieci razumieli, na kaho raŭniacca. Tamu što sfalsifikavany vobraz nacyjanalnaha hieroja zdolny ŭ roŭnaj stupieni jak abjadnać, tak i raskałoć hramadstva», — kaža kiraŭnik Administracyi.
Taksama jon nie ličyć hierojem i Kastusia Kalinoŭskaha.
«Prykład tamu — stvorany ŭ savieckaj histaryjahrafii mif pra Kalinoŭskaha. My ŭbačyli na svaje vočy, jak niebiaśpiečna skažać fakty ci chavać častku praŭdy. Savieckaje pakaleńnie vyrasła na prykładzie hieraičnaj baraćby revalucyjaniera Kalinoŭskaha z caryzmam. A siońnia na asobie hetaha tak zvanaha hieroja, na prykładzie jaho baraćby za ideju adnaŭleńnia polskaj Rečy Paspalitaj ihraje źniešni vorah, sprabujučy ŭbić klin pamiž brackimi narodami, raskałoć hramadstva ŭnutry adnoj krainy.
U paŭstancaŭ, u samoha Kalinoŭskaha jość słovy: «polskaja sprava — naša sprava». I jon sam u adnym z «Listoŭ z-pad šybienicy» piša, što paŭstańnie heta polskaje. Ni ŭ koha sumnieńnia nie było, što heta budzie Polšča. Mahčyma, fiederacyja. Ale ni ŭ adnym prahramnym dakumiencie paŭstańnia havorka pra niezaležnaść Biełarusi ci Litvy nie viałasia.
Apublikavanyja padrabiaznaści źvierskich raspraŭ kalinoŭcaŭ ź biełaruskim pravasłaŭnym nasielnictvam užo mnohich praćvierazili. Vyrazali ludziej za niežadańnie padtrymlivać Polskaje paŭstańnie, heta značyć za pazicyju, za viernaść svajoj identyčnaści», — śćviardžaje Ihar Sierhiejenka.
U hetym kiraŭnik łukašenkaŭskaj Administracyi tranśluje idei rasijskaha prapahandysta Alaksandra Dziukava, zaŭvažaje reform.by.
Taksama Sierhiejenka nie ličyć hierojem navukoŭca Barysa Kita, zakidajučy jamu spačatku supracoŭnictva ź niemcami, a potym z amierykancami — «vorahami savieckaha naroda».
«My možam hanarycca tym, što na našaj ziamli naradžajucca hienii. Ale, naprykład, ci nazaviom my svaim nacyjanalnym hierojem talenavitaha navukoŭca, jaki supracoŭničaŭ u hady akupacyi ź niemcami, paśla vajny žyŭ i pracavaŭ u ZŠA? Nie prosta pracavaŭ. U samy razhar chałodnaj vajny ŭdzielničaŭ u raspracoŭkach paliva dla kaśmičnych karabloŭ i rakiet, jakija byli nakiravany na jaho radzimu».
«Patrebnyja dakładnyja kryteryi acenki ŭkładu asoby ŭ historyju svajoj krainy i markiery niedatyčnaści da hetaj historyi, jak fakty słužeńnia intaresam inšych dziaržaŭ. Tolki tak možna farmavać panteon nacyjanalnych hierojaŭ», — reziumavaŭ Ihar Sierhiejenka.
Kamientary