Kitaj choča stać technałahičnym lidaram śvietu — ale prablemy ŭ ekanomicy tolki rastuć

U miehapolisach i małych haradach sučasnaha Kitaja adnačasova suisnujuć dźvie supiarečlivyja realnaści. Z adnaho boku, kraina imkliva skaračaje technałahičny adryŭ ad ZŠA, ale ź inšaha — značnyja siektary jaje ekanomiki znachodziacca ŭ hłybokim kryzisie. Siońnia ŭ Kitai možna pabačyć, jak najnoŭšyja elektramabili miascovaj vytvorčaści pranosiacca mima zakinutych žyłych kvartałaŭ, a vysokapradukcyjnyja robaty na zavodach vyrablajuć tavary, jakija nie mohuć sabie dazvolić vypuskniki VNU, što zastalisia biez pracy.

Hety technałahičny praryŭ, jarkim prykładam jakoha staŭ niadaŭni pośpiech startapa ŭ śfiery štučnaha intelektu DeepSeek, dajecca Piekinu nadzvyčaj vysokaj canoj.

Jak piša WSJ, dziaržava kiruje technałahičnym raźvićciom žorstkimi administracyjnymi mietadami, nakiroŭvajučy sotni miljardaŭ dalaraŭ u stratehičnyja siektary. Heta robić Kitaj bolš samadastatkovym i ŭstojlivym da źniešniaha cisku, u tym liku da amierykanskich abmiežavańniaŭ na pastaŭki pieradavych čypaŭ. Ale košt hetaj stratehii — kałasalny.

Ekanamisty kažuć pra masavuju nieefiektyŭnaść raźmierkavańnia resursaŭ. U krainie zanadta šmat kampanij, jakija chranična pracujuć u minus, ale nie bankrutujuć dziakujučy padtrymcy miascovych uładaŭ. Naprykład, z 129 brendaŭ elektramabilaŭ i hibrydaŭ, što pracavali ŭ Kitai letaś, finansava žyćciazdolnymi da 2030 hoda zastanucca tolki kala 15. Anałahičnaja pahroza pieranasyčeńnia nazirajecca i ŭ humanoidnaj robatatechnicy: u Kitai ŭžo naličvajecca bolš za 150 takich kampanij.

Stratehija Kitaja — dasiahnuć poŭnaj samadastatkovaści ŭ krytyčnych siektarach. Heta razhladajecca jak strachoŭka na vypadak, kali praciŭniki, u pieršuju čarhu ZŠA, pierakryjuć dostup da zamiežnych technałohij. Piekin demanstruje, što hatovy płacić lubuju canu za niezaležnaść, asabliva na fonie sankcyj na pastaŭku pieradavych paŭpravadnikoŭ. Vyniki hetaj palityki ŭražvajuć: Kitaj zapuskaje samyja sučasnyja avijanoscy, vyrablaje bolš robataŭ, čym lubaja inšaja kraina, i rychtujecca da vysadki na Miesiac.

Adnak za hetymi dasiahnieńniami chavajucca niepryjemnyja fakty. Ceny na žyllo ŭ krainie ŭpali na 17% z časoŭ pandemii. Kampanii skaračajuć najm, zarobki zastajucca nizkimi: u haradach siaredni dachod na čałavieka — mienš za 700 dalaraŭ u miesiac, a ŭ sielskaj miascovaści sotni miljonaŭ ludziej žyvuć na niekalki dalaraŭ u dzień.

WSJ pryvodzić prykład ujezda Miańčy, dzie miascovyja ŭłady pavialičyli vydatki na navuku na 50%, niahledziačy na padzieńnie biudžetnych dachodaŭ bolš jak na 10%. Pry hetym na sajcie miascovych uładaŭ źjaŭlajucca skarhi ad nastaŭnikaŭ, kamunalnych rabotnikaŭ i studentaŭ-praktykantaŭ, jakim miesiacami nie vypłačvajuć zarobki.

Ahulnaja dziaržaŭnaja zapazyčanaść u Kitai, uklučna z daŭhami struktur, źviazanych ź miascovymi ŭładami, za 2019—2024 hady, pavodle acenak, amal padvoiłasia i dasiahnuła astranamičnych 23 tryljonaŭ dalaraŭ. Na hetym fonie zapavolvajecca rost pradukcyjnaści — asabliva niebiaśpiečnaja tendencyja va ŭmovach skaračeńnia nasielnictva.

MVF papiaredžvaje, što praźmiernyja dziaržaŭnyja subsidyi zapavolvajuć ahulny rost ekanomiki, i zaklikaje Piekin pieraklučycca ź inviestycyj u vytvorčaść na padtrymku spažyvańnia. Tym nie mienš lidar krainy Si Czińpin zastajecca viernym svajmu kursu, sprabujučy vyrašyć unutranyja prablemy praz rekordny ekspart tavaraŭ pa ŭsim śviecie. Praficyt handlovaha bałansu krainy ŭpieršyniu pieravysiŭ 1 tryljon dalaraŭ, što śviedčyć pra ŭstojlivaść vytvorčaj bazy navat va ŭmovach handlovych vojnaŭ.

Adnak značnaja častka dziaržaŭnych srodkaŭ, nakiravanych u stratehičnyja siektary, akazvajecca zmarnavanaj i idzie na padtrymku ekanamična niežyćciazdolnych kampanij. Naprykład, vytvorca elektramabilaŭ NIO, niahledziačy na kala miljarda dalaraŭ, atrymanych ad źviazanych ź dziaržavaj inviestaraŭ, z 2020 pa 2024 hod nazapasiŭ bolš za 10 miljardaŭ dalaraŭ strat. Pakazčyki niekalki palepšylisia ŭ 2025 hodzie, ale ŭ trecim kvartale kampanija ŭsio roŭna straciła kala 500 miljonaŭ dalaraŭ.

Bolš fundamientalnaja prablema zaklučajecca ŭ tym, što technałahičnyja inviestycyi i dziaržaŭnyja subsidyi nakiroŭvajucca ŭ haliny, jakija stvarajuć zanadta mała pracoŭnych miescaŭ. U toj čas jak kožny šosty małady žychar horada zastajecca biez pracy.

Naprykład, najbujniejšy ŭ Kitai vytvorca mikraschiem i adzin z hałoŭnych atrymalnikaŭ dziaržaŭnaj padtrymki — kampanija SMIC — maje kala 20 000 supracoŭnikaŭ. U toj ža čas štat viadučaha vytvorcy humanoidnych robataŭ UBTech z kanca 2023 hoda da kanca červienia 2025 hoda pavialičyŭsia ŭsiaho na 259 čałaviek i skłaŭ 2 272 rabotnikaŭ.

Jak reziumuje WSJ, aficyjny Piekin uśviedamlaje hetyja prablemy, ale ličyć abrany šlach adzina mahčymym. U nastupnym piacihadovym płanie samadastatkovaść zastaniecca pryjarytetam. 

• 4
• 0
• 3
• 2
• 1
• 0
• 1
• 0