Pad Stoŭbcami źbiralisia źnieści čarhovuju šlachieckuju siadzibu. Apomnilisia, tolki kali miascovyja žychary padniali šum
Šlachieckaja siadziba kanca XIX stahodździa trapiła ŭ śpis zakinutych abjektaŭ, jakija padlahajuć znosu, bieź jakoj-niebudź uvahi da jaje histaryčnaj i kulturnaj kaštoŭnaści. Ciapier miascovyja čynoŭniki zajaŭlajuć, što prypynili znos, ale heta nie aznačaje, što admovilisia ad jaho.
Pra toje, što panski dom u byłoj siadzibie Kavaleŭščyna, što ciapier u składzie vioski Zadvorje, na paŭnočna-ŭschodnim uskrajku Stoŭbcaŭ, trapiŭ pad znos, raskazali miascovyja žychary vydańniu «Anłajnier».
U 1950‑ia hady na terytoryi siadziby byŭ pabudavany kompleks nievysokich budynkaŭ miascovaha doma-internata. Z kanca 2000‑ch hadoŭ jany stali zakinutymi i ciapier znachodziacca ŭ avaryjnym stanie. Miascovyja ŭłady vyrašyli źnieści častkova razburanyja budynki i ačyścić kavałak ziamli ad zakinutych pabudoŭ — siarod ich apynułasia i sama šlachieckaja siadziba kanca XIX stahodździa.
«Miascovyja žychary pieražyvajuć za jaje los i chočuć dabicca taho, kab budynak pryznali historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu i padoŭžyli jamu žyćcio», — kaža miascovaja žycharka Volha.
Čym unikalnaja ścipłaja na vyhlad siadziba?
Siadzibny dom u styli kłasicyzmu z porcikam na čatyroch kałonach byŭ pastaŭleny kala 150 hadoŭ tamu. Mienavita z hetaha miesca, kažuć miascovyja, pačałasia historyja horada Stoŭbcy, jaki byŭ zasnavany ŭ XVI stahodździ rodam Słuškaŭ. Z 1729 hoda majontak pierajšoŭ va ŭłasnaść kniazioŭ Čartaryjskich, jakija pastavili zamiest draŭlanaha budynka muravany.
Samym viadomym pradstaŭnikom rodu byŭ Adam Ježy Čartaryjski, jaki ŭ pačatku XIX stahodździa zajmaŭ pasadu ministra zamiežnych spraŭ Rasijskaj impieryi pry impieratary Alaksandry I. Pavodle adkrytych krynic, mienavita Adam Čartaryjski fundavaŭ budaŭnictva kafiedralnaha sabora Śviatoj Hanny ŭ Stoŭbcach.
«U Stoŭbcach i rajonie i tak niašmat padobnych słavutaściaŭ, tamu, kali siadzibu źnieści, razam ź joj źniknie častka historyi našaha horada i rajona. Jość dva šlachi, jak jaje možna vyratavać: pryznać vyznačanym paradkam historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu abo znajści inviestara, jaki voźmiecca za jaje rekanstrukcyju», — kažuć miascovyja.
«Znos abjekta prypynieny»
U adździele architektury Staŭbcoŭskaha rajvykankama rajona patłumačyli, što pytańnie ab znosie hetaha budynka zastajecca adkrytym.
«Sapraŭdy, niekalki tydniaŭ tamu pabudovu płanavali demantavać, ale paśla taho, jak vakoł siadziby ŭźniałasia aktyŭnaść i ŭźnikła pytańnie ab jaje zachavańni, my prypynili pracy na ŭčastku. Ci pryznajuć abjekt historyka-kulturnaj kaštoŭnaściu, pakul nieviadoma — heta budzie vyrašać Minski abłvykankam.
My prapanavali ludziam šukać varyjanty, jak praduchilić dalejšaje razbureńnie majontka z historyjaj.
Mahčyma, znojdziecca sponsar, jaki voźmie na siabie hetuju adkaznaść. Hety abjekt užo byŭ pradadzieny ŭ 2012 hodzie, ale ŭłaśnik im nie skarystaŭsia, a paśla i zusim admoviŭsia, tamu siadzibu pieradali na bałans adździeła adukacyi Staŭbcoŭskaha rajvykankama. Pakul, paŭtarusia, znos abjekta prypynieny», — rastłumačyli ŭ rajvykankamie.
Jak adznačajuć aktyvisty, čynoŭniki pierakładajuć adkaznaść za zachavańnie kulturnaj spadčyny na ludziej, faktyčna ŭchilajučysia ad vykanańnia ŭkładzienych na ich zakanadaŭstvam abaviazkaŭ.
Epidemija znosaŭ achapiła biełaruskuju pravincyju niekalki hadoŭ tamu. Pad znos iduć lubyja zakinutyja abjekty, jakija znachodziacca na bałansie miascovych orhanaŭ, nie zvažajučy na ichniuju kaštoŭnaść ci pierśpiektyŭnaść vykarystańnia. Niaredka dla źniščeńnia starych tryvałych budynkaŭ pryciahvajuć navat padryŭnikoŭ. U abvieščany Łukašenkam «Hod dobraŭparadkavańnia» situacyja tolki pahoršyłasia.
Ciapier čytajuć
Kab nie trapić na Akreścina, minčuk źbieh žyć u les — voś jaho historyja9
Kamientary