U razmovie z Karłsanam Pucin pakazaŭ siabie śpiecyjalistam u historyi Vialikaha Kniastva Litoŭskaha i Rečy Paspalitaj
«Rasijskaja dziaržava stała źbiracca jak centralizavanaja, heta ličycca hodam stvareńnia Rasijskaj dziaržavy — 862 hod, kali naŭharodcy — jość taki horad Noŭharad na paŭnočnym zachadzie krainy — zaprasili na kniažańnie kniazia Ruryka sa Skandynavii, z varahaŭ», — adrazu raskazaŭ amierykanskamu žurnalistu rasijski prezident. Stenahramu intervju vykłaŭ sajt Kramla.
Taksama Pucin, kab abhruntavać pretenzii na ziemli Ukrainy, zasiarodziŭsia na tym, jak pierajemnik Ruryka Aleh pryjšoŭ u Kijeŭ i staŭ tam kniažyć. «Takim čynam, Rasija pačała raźvivacca, majučy dva centry: u Kijevie i ŭ Noŭharadzie», — skazaŭ Pucin.
Dalej było Chryščeńnie Rusi ŭ 988 hodzie: «Adzinaja terytoryja, adzinyja haspadarčyja suviazi, adna mova i paśla chryščeńnia Rusi — adna viera i ŭłada kniazia. Pačatak składvańnia centralizavanaj Rasijskaj dziaržavy».
«Paŭdniovaja častka ruskich ziamiel, uklučajučy Kijeŭ, pačała pastupova ciahnucca da inšaha «mahnita» — da taho centra, jaki składvaŭsia ŭ Jeŭropie. Heta było vialikaje Litoŭskaje kniastva. Jaho navat nazyvali Litoŭska-Ruskaje, bo ruskija składali značnuju častku hetaj dziaržavy. Jany razmaŭlali na staražytnaruskaj movie, byli pravasłaŭnymi» (pra nasielnictva na biełaruskich ziemlach Pucin nie skazaŭ — NN).
«Ale zatym adbyłosia abjadnańnie — Unija Vialikaha Kniastva Litoŭskaha i Polskaha karaleŭstva (1569). Praź niekalki hadoŭ jašče adna unija (1596) była padpisanaja ŭžo ŭ duchoŭnaj śfiery, i častka pravasłaŭnych śviataroŭ padparadkavałasia ŭładzie Papy Rymskaha. Takim čynam, voś hetyja ziemli akazalisia ŭ składzie polska-litoŭskaj dziaržavy», — pakazaŭ siabie Pucin śpiecyjalistam i ŭ historyi Rečy Paspalitaj.
Jon zaznačyŭ, što heta palaki «prydumali», što narod na poŭdni nie ruskija, a ŭkraincy.
«Palaki na praciahu dziesiacihodździaŭ zajmalisia apalačvańniem hetaj častki nasielnictva: ukaraniali tudy svaju movu, stali ŭkaraniać ideju ab tym, što heta nie zusim ruskija, što, pakolki jany žyvuć u krai, jany ŭkraincy. Pieršapačatkova słova «ŭkrainiec» aznačała, što čałaviek žyvie na ŭskrainie dziaržavy, «la kraju», abo zajmajecca pamiežnaj słužbaj, pa sutnaści spravy. Heta nie aznačała niejkaj asablivaj etničnaj hrupy», — dakazvaŭ prezident Rasii.
Na jaho dumku, palityka apalačvańnia pryviała da taho, što «hetaja častka ruskich ziamiel pačała zmahacca za svaje pravy. I pisali listy ŭ Varšavu, patrabujučy zachavańnia svaich pravoŭ, z tym kab siudy dasyłali, u tym liku ŭ Kijeŭ, ludziej…
I ŭ 1654 hodzie, krychu raniej navat, — ludzi, jakija kantralavali ŭładu ŭ hetaj častcy ruskich ziamiel, źviartalisia ŭ Varšavu, paŭtaraju, z patrabavańniem, kab da ich dasyłali ludziej ruskaha pachodžańnia i pravasłaŭnaha vieravyznańnia. A kali Varšava im u pryncypie ničoha nie adkazała i praktyčna jak by adprečyła hetyja patrabavańni, jany pačali źviartacca ŭ Maskvu, kab Maskva ich zabrała da siabie».
Potym Pucin raskazaŭ pra krovapralitnuju vajnu Rečy Paspalitaj i Maskoŭskaj dziaržavy 1654-1667 hadoŭ.
«[Bahdan Chmialnicki] pisaŭ u Varšavu z patrabavańniem zachavańnia ich pravoŭ, a paśla taho, jak atrymaŭ admovu, pačaŭ pisać listy ŭ Maskvu z prośbaj uziać ich pad mocnuju ruku maskoŭskaha cara. Tut [u tečcy] kopii hetych dakumientaŭ. Ja vam ich pakinu na dobruju pamiać. Tam jość pierakład na ruskuju, potym pierakładziecie na anhlijskuju movu. (…) Jak i mierkavałasia, pačałasia vajna z Polščaj. Jana išła 13 hadoŭ, potym było zaklučana pieramirje. A ŭsiaho paśla zaklučeńnia hetaha akta 1654 hoda praz 32, pa-mojmu, hoda byŭ zaklučany mir z Polščaj, «viečny mir», jak tady było skazana. I hetyja ziemli, usio levabiarežža Dniapra, uklučajučy Kijeŭ, adyšli da Rasii, a ŭsio pravabiarežža Dniapra zastałosia za Polščaj», — zaklučyŭ kiraŭnik Rasii.
«Zatym u časy Kaciaryny II Rasija viarnuła ŭsie svaje histaryčnyja ziemli, uklučajučy poŭdzień i zachad. Heta ŭsio praciahvałasia da revalucyi,
— praciahnuŭ Pucin i paŭtaryŭ staruju bajku pra aŭstryjski Hienštab i «vynachodnictva» Ukrainy. — A pierad Pieršaj suśvietnaj vajnoj, skarystaŭšysia hetymi idejami ŭkrainizacyi, aŭstryjski Hienieralny štab vielmi aktyŭna pačaŭ prasoŭvać ideju Ukrainy i ŭkrainizacyi».
Taksama jon spyniŭsia i na pačatku Druhoj suśvietnaj vajny.
«U 1939 hodzie, paśla taho jak Polšča pasupracoŭničała z Hitleram, a Polšča supracoŭničała z Hitleram, i Hitler prapanoŭvaŭ — usie dakumienty ŭ nas u archivach jość — z Polščaj zaklučyć mir, dahavor ab družbie i sajuźnictvie, ale patrabavaŭ, kab Polšča addała nazad Hiermanii tak zvany Dancyhski kalidor, jaki źviazvaŭ asnoŭnuju častku Hiermanii z Kionihśbierham i Uschodniaj Prusijaj. Paśla Pieršaj suśvietnaj vajny hetaja častka terytoryi była addadziena Polščy, i zamiest Dancyha źjaviŭsia horad Hdańsk. Hitler uprošvaŭ ich addać mirna — palaki admovilisia. Ale tym nie mienš supracoŭničali z Hitleram i razam zanialisia padziełam Čechasłavakii», — čarhovy raz pieravioŭ strełki z zaklučeńnia Damovy Mołatava i Rybientropa ab padziele Jeŭropy.
Ciapier čytajuć
Historyja ŭ EHU — heta histfak vašaj mary. Jeŭrapiejski dypłom z navučańniem na biełaruskaj movie pry intensiŭnym vyvučeńni anhlijskaj. I poŭnaja svaboda11
Kamientary
😜🤣