Biełaruski instytut navuki i mastactva (BINiM) paviedamiŭ, što 3 śniežnia adyšoŭ na viečny spačyn jaho šmathadovy staršynia doktar Vitaŭt Kipiel. Spadar Kipiel byŭ adnoj z klučavych fihur biełaruskaj emihracyi, jakaja zachoŭvała biełaruskaść u volnym śviecie ŭ časy isnavańnia «žaleznaj zasłony», jon adzin z tych, chto arhanizoŭvaŭ i nakiroŭvaŭ intelektualnaje žyćcio biełaruskaj dyjaspary. Jamu było 95 hadoŭ.
Doktar Vitaŭt Kipiel kiravaŭ BINiMam na praciahu 40 hadoŭ. Jon byŭ viadomym hramadskim dziejačam, daśledčykam historyi emihracyi, hieołaham, biblijohrafam, aŭtaram, siarod inšaha, znakamitych «Biełarusaŭ u ZŠA», a razam z žonkaj Zoraj Kipiel adzinaj na siońnia «Biblijahrafii biełaruskaha druku na Zachadzie». Taksama jon — hanarovy siabra Biełaruskaha PEN-Centra i Sajuza biełaruskich piśmieńnikaŭ, siabra Vialikaj rady «Zhurtavańnia biełarusaŭ śvietu «Baćkaŭščyna» i inš.
Naradziŭsia Vitaŭt Kipiel 30 maja 1927 hoda ŭ siamji Jaŭchima i Maryi Kipielaŭ. Paśla aryštu baćki maci z małym synam vyjechała śledam za im u Rasiju ŭ vysyłku (Nalinsk, Kiraŭ, Aroł).
Kipieli zmahli viarnucca ŭ Minsk tolki ŭ 1942 hodzie. A ŭ 1944 hodzie znoŭ siamja była vymušanaja jechać u vyhnańnie, hetym razam na Zachad. Takim čynam, u Biełarusi Vitaŭt Kipiel pražyŭ tolki vosiem hadoŭ svajho žyćcia.
U paślavajennaj Niamieččynie Vitaŭt Kipiel skončyŭ Biełaruskuju himnaziju imia Ja. Kupały ŭ Rehiensburhu, vučyŭsia va ŭniviersitecie ŭ Ciubinhienie. U Lovienskim katalickim univiersitecie ŭ Bielhii zdabyŭ stupień doktara minierałohii. U siaredzinie 1950-ch pierabraŭsia ŭ ZŠA. U Ńju-Jorku jon ažaniŭsia z Zoraj Savionak, što stała viernaj spadarožnicaj žyćcia i adnadumcaj.
Razam Kipieli sabrali i sistematyzavali najbahaciejšuju kalekcyju emihracyjnaj biełaruskaj pieryjodyki i druku, vydadzienych na Zachadzie.
171 skrynia kaštoŭnych materyjałaŭ była pieradadzienaja na zachavańnie ŭ Ńju-Jorkskuju publičnuju biblijateku. Hety zbor staŭ asnovaj fundamientalnaj pracy «Biełaruski i biełarusaviedny druk na Zachadzie» — nastolnaj knihi historykaŭ emihracyi i ŭsich zacikaŭlenych biełarusistykaj.
Sam Vitaŭt Kipiel doŭhi čas byŭ vykanaŭčym dyrektaram Daśledčaha centra navuki i technałohii Ńju-Jorkskaj publičnaj biblijateki.
Z 1982 hoda dziejač zajmaŭ pasadu staršyni adnoj z najbolš upłyvovych biełaruskich navukovych ustanoŭ zamiežža —Biełaruskaha instytuta navuki i mastactva ŭ Ńju-Jorku.
Jon byŭ stvaralnikam i dyrektaram biełaruskich fiestyvalaŭ u Ńju-Džersi, na praciahu 1960—1980-ch stała supracoŭničaŭ ź biełaruskaj redakcyjaj Radyjo Svaboda.
U 1972—1982 hh. jon zajmaŭ pasadu staršyni Fiederacyi biełaruskich respublikanskich kłubaŭ, a ŭ 1974 hodzie byŭ abrany staršynioj Respublikanskaj fiederacyi etničnych kłubaŭ štata Ńju-Džersi. U 1978—1982 hadach doktar Kipiel byŭ staršynioj Etničnaj rady štata Ńju-Džersi.
Adnym z najvažniejšych akademičnych unioskaŭ Vitaŭta Kipiela źjaŭlajecca praca «Biełarusy ŭ ZŠA», nadrukavanaja pa-biełarusku ŭ 1993 hodzie i pa-anhlijsku ŭ 1999 hodzie. Aŭtar skrupulozna źbiraŭ infarmacyju pra biełarusaŭ pa kožnym amierykanskim štacie. U 2018 i 2020 hh. kniha była surjozna dapracavanaja i pieravydadzienaja ŭ Minsku.
Vitaŭt Kipiel — aŭtar knihi ŭspaminaŭ «Žyć i dzieić», jakaja pabačyła śviet u Minsku ŭ 2015 hodzie i dzie adlustravanyja pierypietyi žyćcia biełarusaŭ u XX st., šlachi zachavańnia nacyjanalnaj samaśviadomaści i pašyreńnia biełaruščyny.
Infarmacyja pra čas i miesca raźvitańnia i pachavańnia, jak paviedamlajecca, budzie paźniej.
Čytajcie taksama:
Ad Niksana da Buša. Jak biełarus sustrakaŭsia z čatyrma prezidentami ZŠA i pryvioz adnaho ź ich u Minsk
Ciapier čytajuć
Miortvym znojdzieny ŭ Varšavie Źmicier Kaśpiarovič — 43-hadovy były palitviazień, zavierbavany KDB11
Kamientary
Dziakujem za ŭsio! Ciažkaja strata dla Biełarusi!