«Цяпер вы бачыце, да чаго прыводзяць такія памылкі». The Washington Post апублікавала вялікі матэрыял пра Ціханоўскіх
Уплывовае амерыканскае выданне напісала пра Святлану і Сяргея Ціханоўскіх — «пару, якая па волі лёсу стала ўплывовай». Прыводзім асноўнае.
Аўтар адзначае, што пасля пяці гадоў ізаляцыі Сяргей Ціханоўскі нечакана выйшаў на волю і вярнуўся ў зусім іншы свет. За гэты час яго жонка Святлана, былая хатняя гаспадыня, ператварылася ў лідарку апазіцыі, якая ўзначаліла з выгнання барацьбу супраць Лукашэнкі.
Сяргею даводзіцца нанава вучыцца быць мужам і бацькам, адначасова спрабуючы знайсці новую ролю ў палітычным руху, які ён сам натхніў, у той час як многія беларусы страцілі надзею на палітычныя змены ў краіне.
«Яна была хатняй гаспадыняй, а цяпер яна прэзідэнт», — сказаў ён у інтэрв'ю карэспандэнту газеты The Washington Post у Парыжы, успомніўшы свой шок, калі назіраў за сустрэчай Святланы з міністрамі замежных спраў ЕС гэтым летам:
«Дома яна па-ранейшаму мая любая жонка, але на працы — гэта кашмар, — дадаў ён з усмешкай. — Яна як бізнесвумэн. Я ніколі раней не бачыў яе з гэтага боку… Я зразумеў, што яна зусім іншы чалавек».
Святлана Ціханоўская так апісала свае пачуцці:
«Цяпер, калі Сяргей зноў побач са мной, я адчула адначасова і збянтэжанасць, і спакой. Але потым ты думаеш пра тое, колькі людзей усё яшчэ там [у турме] — мы не можам спыніцца, мы павінны працягваць працаваць».
Аўтар заўважае, што пакуль Ціханоўскія спрабуюць пераканаць ЗША і Еўрапейскі саюз працягваць ціск на рэжым Лукашэнкі і змагацца за выратаванне іншых палітвязняў, у сям'і застаецца мала часу на адпачынак і адаптацыю да новай рэальнасці. Святлана ўвесь час, да знямогі кружляе па свеце дзеля сустрэч і канферэнцый.
Сяргей Ціханоўскі падзяліўся сваімі перажываннямі наконт змены роляў у сям'і:
«Раней, калі я займаўся бізнесам, я прыходзіў дадому, і мяне чакала смачная вячэра з жонкай і дзецьмі. Уся іх увага была маёй. Цяпер усё быццам памянялася ролямі. Я ўвесь час кажу жонцы і дзецям, каб яны часцей мяне абдымалі, бо мне бракуе абдымкаў».
Пара, якая па волі лёсу стала ўплывовай
Далей аўтар артыкула тлумачыць амерыканскай аўдыторыі, як менавіта адбылася гэтая перамена і сям'я Ціханоўскіх ператварылася ў «пару, якая па волі лёсу стала ўплывовай» (accidental power couple).
The Washington Post коратка нагадвае чытачам гісторыю іх знаёмства, стварэнне Сяргеем папулярнага YouTube-канала «Краіна для жыцця» і яго рашэнне ісці ў палітыку ў 2020 годзе.
Выданне апісвае, як пасля адмовы ў рэгістрацыі Сяргею Святлана, жадаючы падтрымаць мужа, зрабіла нечаканы крок і сама падала дакументы ў ЦВК. Аўтар цытуе, як Сяргей тое патлумачыў:
«Дыктатар казаў, што жанчына не можа быць прэзідэнтам, таму яе спакойна зарэгістравалі. Ён быў упэўнены, што за яе ніхто не прагаласуе».
Аўтар нагадвае пра арышт Сяргея, беспрэцэдэнтныя мітынгі ў падтрымку Святланы, масавыя пратэсты і жорсткія рэпрэсіі Лукашэнкі пасля выбараў, якія блаславіў прэзідэнт Расіі Уладзімір Пуцін. У выніку Захад адказаў санкцыямі і міжнародная ізаляцыя Беларусі паглыбілася.
Выданне прыводзіць словы Сяргея Ціханоўскага, у якіх ён аналізуе геапалітычныя наступствы тых падзей:
«У Украіны і Беларусі адзін вораг: пуцінская Расія, якая не дае незалежнасці і свабоды ні Украіне, ні Беларусі, лічачы іх сваёй сферай уплыву. У гэтым уся праблема. Калі б Пуціна стрымалі ў Мінску ў 2020 годзе, не было б вайны ва Украіне ў 2022-м. Але Еўропа прамаўчала, і ЗША таксама. І цяпер вы бачыце, да чаго прыводзяць такія памылкі».
Аўтар нагадвае пра арышт Сяргея Ціханоўскага ў маі 2020‑га і прысуджэнне васямнаццаці гадоў зняволення ў канцы 2021-га. Святлану ж на Захадзе прызнаюць сапраўднай пераможцай прэзідэнцкіх выбараў 2020 года ў Беларусі. Сама яна так разважае пра свой шлях:
«Я б не сказала, што я абрала гэты шлях, — гэты шлях абраў мяне. Калі само жыццё ставіць цябе ў сітуацыю, дзе ты мусіш нешта рабіць, ты альбо робіш, альбо не. Сяргей зрабіў. Я зрабіла, не разумеючы наступстваў… Людзі ў 2020 годзе таксама ішлі за сваім сэрцам».
Чужы ў сваім доме
Але вяртанне да сям'і пасля пяці гадоў расстання стала сапраўдным выпрабаваннем. Аўтар апісвае кранальны момант, калі Сяргей упершыню ўбачыў сваіх дзяцей: 10‑гадовая дачка спытала, хто ён.
The Washington Post звяртае ўвагу на тое, як моцна змяніўся Сяргей. Перад арыштам ён быў дужы, барадаты мужчына з вясёлай усмешкай, а з турмы выйшаў пастарэлым і схуднелым — за кратамі ён страціў амаль 60 кілаграмаў.
«Калі ён выйшаў з аўтобуса, я была ў шоку, — успамінае Святлана. — Калі б ён прайшоў міма мяне на вуліцы, я б яго не пазнала. Мяне перапаўняла шчасце, але адначасова і жах».
Аўтар адзначае, што Сяргей не стаў марнаваць час і адразу вярнуўся ў публічную прастору, плануючы развіваць свой YouTube-канал, які мае больш за 240 000 падпісчыкаў, і сустракацца з беларускай дыяспарай. Аднак гэтае вяртанне стварыла новыя выклікі для сям'і.
«Самым складаным было тое, што Сяргей адразу пайшоў у публічнасць, — кажа Святлана. — Але кантэкст змяніўся… і Сяргей зрабіў некалькі памылак. Нам давялося праводзіць нешта накшталт антыкрызіснай камунікацыі».
«Сяргей сказаў, што цяпер яны працуюць як асобныя структуры, і прызнае, што яму трэба шмат чаму навучыцца, перш чым ён зможа паўнавартасна вярнуцца ў якасці лідара апазіцыі, — піша аўтар і цытуе Ціханоўскага:
«Я яшчэ не знайшоў свайго месца… але ў нас адна мэта — свабодная, дэмакратычная Беларусь. Проста яны вырашаюць гэтую задачу больш дыпламатычнымі інструментамі… мой шлях крыху іншы».
Адным з найбольшых ўзрушэнняў пасля вызвалення, па словах Сяргея, стала ўсведамленне таго, наколькі стомленымі і зняверанымі сталі беларусы.
«Таго настрою, які быў у нас у 2020-м, — таго духоўна-эмацыйнага ўздыму — яго амаль не засталося», — кажа ён.
Святлана ж, у сваю чаргу, звяртаецца да беларусаў з іншым пасылам:
«Я кажу людзям: не трэба быць героямі цяпер, цяпер не час. Бо калі момант надыдзе, нам спатрэбіцца кожны з іх, кожны на кожным прадпрыемстве, у сістэме, у кожнай вёсцы. Нам спатрэбяцца людзі. Не спісвайце Беларусі з рахункаў».
Аўтар артыкула нагадвае чытачам пра нялюдскія ўмовы, якія давялося перажыць Сяргею і тысячам іншых палітвязняў, і пра пакутлівыя рашэнні, якія Святлане даводзілася прымаць самастойна: адправіць дзяцей у Літву, ратуючы ад дзіцячага дома, і выехаць у выгнанне.
«Я таксама прайшла вельмі доўгі і цяжкі шлях, — дзеліцца яна. — Мне давялося вучыцца ўсяму з нуля проста ў роспале барацьбы. Ніхто мяне да гэтага не рыхтаваў. Кожны дзень ты жывеш з велізарнай трывогай, з болем за мужа, за іншых людзей, за новыя рэпрэсіі».
Выданне распавядае кранальную гісторыю пра тое, як Святлана, калі сувязь з мужам цалкам знікла, нарэшце расказала дзецям праўду:
«Я сказала ім: ваш тата ў турме, вакол яго голыя сцены, ён не бачыць сонца, не бачыць ніякіх колераў. Намалюйце тату прыгожы малюнак, каб ён мог успомніць, як выглядае чырвоны колер, як выглядае сонца. Я патлумачыла, што ён змагаўся за іх свабоду і будучыню, што ён — герой».
Цяпер, як піша The Washington Post, Сяргей спрабуе нагнаць страчаны час з дзецьмі, катаецца з імі на роварах і нанава спазнае іх.
«Я спрабую знайсці з імі супольную мову. Гэта такі доўгі, павольны працэс… паміж намі такая вялікая прорва, — кажа ён. — Усе дзеці палітвязняў траўмаваныя».
Ціханоўскі: Я ж не ведаў, што людзі баяцца паказваць твары і баяцца за сваіх сваякоў! Я набіваю гузы сам
«Я ледзь пазнала Сяргея». Ціханоўская расказала, як змяніўся муж за гады ў турме, і адказала крытыкам ягоных эмоцый
Ціханоўская: Сяргею трэба выбраць свой шлях: альбо ты ў медыя і гаворыш усё, што хочаш, альбо ты ў палітыцы
Цяпер чытаюць
У беларускія пашпарты будуць упісваць групу крыві9
Каментары
"У Украіны і Беларусі адзін вораг: пуцінская Расія, якая не дае незалежнасці і свабоды ні Украіне, ні Беларусі, лічачы іх сваёй сферай уплыву"
Ці толькі пуцінская Расія? Наўжо так і не вывучылі гісторыі?
І яшчэ адно, калі для Беларусі вораг Расія дык чаму сярод беларусаў далей моцныя прарасейскія геапалітычныя настроі? Нават калі не палітычныя дык культурныя, асабліва сярод групы, якая назвала сябе невероятные. Нібыта супраць Пуціна і Расіі, але толькі пасля 2022(!), але не супраць расейскай культуры, расейскай папкультуры ды агульна русского мира.