Šrajbman: Ciapierašnija kanflikty ŭ apazicyi ŭžo mała kaho cikaviać

— Ci možna kazać, što apošnim časam vakoł demakratyčnych sił Biełarusi pašyrajucca roznyja zvadki, skandały, krytyka ŭ sacyjalnych sietkach? Ci pravamierna śćviardžać, što maštab hetaj krytyki i jaje rezkaść pavialičvajucca? Albo heta prosta časovaje ŭražańnie na fonie historyi sa źniknieńniem Anžaliki Mielnikavaj, a na samoj spravie «ŭsio jak zaŭsiody»?

— Ja nie baču nijakaha pavieličeńnia. Bolš za toje, liču, što ŭ absalutnych ličbach aŭdytoryja, jakaja sočyć za hetymi sprečkami i abvinavačvańniami, pamianšajecca. Aŭdytoryja ciapier mienšaja, čym była, naprykład, u 2022 hodzie, kali Pavał Łatuška davoli mocna krytykavaŭ, što nie stvarajecca Kabiniet, ci vybuchnuŭ skandał z «Čornaj knihaj Biełarusi». Navat skandały, źviazanyja z vychadam asobnych «ministraŭ» z Abjadnanaha Pierachodnaha Kabinieta — Zareckaj, Sachaščyka, Kavaleŭskaha — byli hučniejšymi. Było žyvoje sutyknieńnie ź Vieranikaj Capkała na adnoj z kanfierencyj, i hetak dalej.

Mnie zdajecca, raniej hramadstva i niezaležnyja miedyja našmat bolš zaŭvažali hetyja kanflikty. I ja dumaju, što naadvarot, ciapierašnija kanflikty, pa vialikim rachunku, užo mała kaho cikaviać. Ščyra kažučy, navat ja jak čałaviek, jaki za hetym sočyć prafiesijna, sa spaźnieńniem, napeŭna, na dzień-dva daviedaŭsia, što tam adbyvajecca. I navat nie ŭsie miedyja aśviatlali heta.

Tak što prablema chutčej nie ŭ kanfliktnaści — jana zaŭsiody jość u palitycy, a tym bolš u palitycy ŭ emihracyi. Prablema ŭ narastańni nierelevantnaści. I voś hety trend prahresuje biez spynieńnia. A kanfliktnaść idzie chvalami, pa niejkim absalutna arhaničnym cykle. Jana była i budzie zaŭsiody, za vyklučeńniem niekalkich miesiacaŭ u 2020 hodzie.

Tamu baču tendencyju mienavita ŭ sychodzie apazicyi ŭ svoj unutrany śviet, jaki ŭžo nie vielmi cikavy navat demakratyčnaj publicy i demakratyčnym miedyja.

— Miarkujučy pa tym, što viadoma pra źniknieńnie śpikierki Kaardynacyjnaj rady Anžaliki Mielnikavaj, imavierna, my majem spravu z metanakiravanaj pracaj biełaruskich śpiecsłužbaŭ. A čaho jany dabivajucca stratehična? U toj čas, kali vy (i nie tolki vy) zajaŭlajecie, što cikavaść biełarusaŭ da dziejnaści demakratyčnych sił źnižajecca, to čamu ŭvaha śpiecsłužbaŭ da apazicyi nie słabnie? Jakaja meta hetych dziejańniaŭ?

— Baču tut niekalki faktaraŭ. Pa-pieršaje, pracy ŭnutry krainy dla siłavikoŭ ciapier istotna mienš, čym było ŭ 2020—21 hodzie. Asabliva dla takoj struktury, jak KDB. Jość tolki abmiežavanaja kolkaść «zmoŭ» z «zamachami» na Łukašenku, «teraktami» i hetak dalej, jakija KDB moža fabrykavać i zatym hieraična raskryvać unutry Biełarusi.

I, adpaviedna, pakolki supracoŭnikaŭ hetych orhanaŭ nichto skaračać nie źbirajecca, palityčnyja spravy taksama nichto skaračać nie budzie, to, zrazumieła, što ichniaja ŭvaha pieraklučajecca na apazicyju ŭ vyhnańni. Heta naturalna dla hetaj struktury. Nakolki ja viedaju, padobnaja była evalucyja ČK (Usierasijskaja nadzvyčajnaja kamisija pa baraćbie z kontrrevalucyjaj i sabatažam), kali pa miery čyrvonaha teroru i začystki ŭnutranaha palityčnaha pola ŭsio bolš i bolš apieracyj pačało adbyvacca ŭ bok emihracyi.

U hetym sensie ja b taksama nie pravodziŭ pramuju karelacyju z tym, što «kali jany atakujuć dyjasparu, značyć dyjaspara zachoŭvaje svaju palityčnuju vahu». Prosta fokus aktyŭnaści pierachodzić z taho miesca, dzie vorahaŭ mienš, na toje miesca, dzie vorahi jašče zastalisia. Pa-druhoje, ja dumaju, što tut meta bolš prykładnaja. Zrazumieła, što demakratyčny ruch u vyhnańni ŭsio jašče źjaŭlajecca mižnarodnaj prablemaj dla biełaruskaj ułady.

Isnavańnie hetaha ruchu razburaje mahčymaści mižnarodnaj lehitymizacyi režymu, prynamsi mocna ich zapavolvaje. I zrazumieła, čym słabiejšy budzie hety ruch, tym bolš pierśpiektyŭ budzie dla mižnarodnaj lehitymizacyi. Tym bolš možna budzie na pieramovach havaryć — maŭlaŭ, hladzicie, jakoje paśmiešyšča vy kormicie, u ich biaskoncyja kanflikty, infarmacyjnyja prakoły, jany navat u vas užo hetyja hranty kraduć i ŭciakajuć ź imi kudyści.

Tamu ja dumaju, što heta davoli paśladoŭnaja praca dla dyskredytacyi svajho apanenta, padryvu davieru da jaho jak za miažoj, tak i ŭnutry Biełarusi, siarod demakratyčna nastrojenych biełarusaŭ. Tamu što adzin z hałoŭnych naratyvaŭ režymu adnosna 2020 hoda palahaje ŭ tym, što biełarusy pamylalisia (tyja, jakija vyjšli na vulicy), ale bolšaja častka ź ich heta ŭśviadomiła, adumałasia, pakajałasia. I dla taho, kab u ludziej vyrastała rasčaravańnie ŭ svaich liderach, ich treba dyskredytavać, u tym liku i takim čynam.

Tamu ja tut nie baču dokazaŭ hetaha lubimaha arhumienta demakratyčnaj supolnaści, što «kali nas pieraśledujuć, značyć nas bajacca». Sprava nie ŭ strachu, a ŭ zrazumiełaj, paśladoŭnaj palityčnaj baraćbie na źniščeńnie.

— Ci aznačajuć niadaŭnija kadravyja pierastanoŭki ŭ strukturach ułady niešta źmiastoŭnaje? Natalla Piatkievič, jakaja doŭha žyła ŭ ZŠA i vyhladaje toj asobaj, jakaja moža vieści pieramovy z Zachadam, stanovicca vice-premjeram pa sacyjalnych pytańniach. Farmalna nibyta padvyšeńnie, ale ź inšaha boku niejki adychod u bok ad surjoznych tem.

— U zamiežnaj palitycy ŭsio kudy bolš zaležyć ad palityčnaj voli Łukašenki rabić ci nie rabić sastupki — a pieramoŭščyki znojducca. Zrazumieła, što Natalla Piatkievič bolš kamfortny dla Zachadu pieramoŭščyk, čym, naprykład, ciapierašni ministr zamiežnych spraŭ Maksim Ryžankoŭ, uličvajučy bolš chamavatuju stylistyku ministra. Ale ŭ pryncypie, kudy važniejšaja zdolnaść ci žadańnie Łukašenki pajści na patrebnyja sastupki i kroki.

Ja b nie pierabolšvaŭ rolu biurakrataŭ. Tym bolš, što ciapier samy dynamičny trek u źniešniaj palitycy — heta, napeŭna, ZŠA. I, adpaviedna, na hetym froncie, nakolki možna mierkavać, aktyŭničaje muž Natalli Piatkievič, Valancin Rybakoŭ, jaki praciahvaje pracavać u ZŠA — pradstaŭnikom Biełarusi pry AAN. Miarkujučy pa ŭsim, jon kuryruje hety dyjałoh. Dumaju, što tak i zastaniecca, niezaležna ad taho, dzie budzie jaho žonka. Kali spatrebicca, hetuju funkcyju moža vykonvać i čałaviek biez pasady — jaki-niebudź siabar Łukašenki ci jaho syn. Albo čałaviek ź inšaj pasady, nakštałt toj ža Piatkievič. Pavodle źlivaŭ «Vikiliks», u kancy nulavych hadoŭ z Zachadam, z ZŠA, kantaktavaŭ starejšy syn Łukašenki Viktar. Nie zaminała jamu, što jon tady pracavaŭ u Radzie biaśpieki.

Nakont pierastanovak — ja taksama nie liču, što heta niejkaje padvyšeńnie dla Piatkievič. Bieručy pad uvahu jaje daŭniuju pracu ŭ sistemie, jana z tych čynoŭnikaŭ, chto moža prynosić z saboj palityčnuju ci namienklaturnuju vahu na lubuju pasadu. Heta, u pryncypie, nie aznačaje jaje panižeńnia — moža być prosta vyprabavańnie na novym uzroŭni biurakratyi. Sacyjalny kirunak na fonie prablemaŭ z ekanomikaj vielmi važny siektar. Treba razmaŭlać ź ludźmi, niejak mikšyravać prablemy, čym raniej zajmałasia Kačanava.

U lubym razie, miarkuju, što rola Piatkievič budzie zaležać tolki ad taho, čym Łukašenka vyrašyć jaje nahruzić. A nie tym, što napisana ŭ jaje pracoŭnaj knižcy.

Dla mianie najbolšaja intryha ŭ apošnich pryznačeńniach — čym tak nie dahadziŭ Uładzimir Karanik. Bo Karanik, vidavočna, byŭ źniaty i panižany. Akademija navuk pa mierkach biełaruskaj biurakratyi — heta navat nie hanarovaja piensija, uličvajučy adnosiny da jaje Łukašenki.

I, adpaviedna, Karanik usiaho dva miesiacy prabyŭ na pasadzie vice-premjera. Heta nie padobna na narmalnuju ratacyju, chutčej — zvalnieńnie za niešta. Mahčyma, za niejkija pravały ci niedachopy, ci toje, što jon pavinien byŭ zrabić, ale nie zrabiŭ za hetyja dva miesiacy, rasčaravaŭšy Łukašenku.

• 5
• 2
• 0
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0