Adkryjcie dla siabie novyja imiony ŭ kino: 15 biełaruskich režysiorak, pra jakich vy mahli nie čuć, padzialilisia z nami svaimi płanami
Biełaruskaja kinasupolnaść apošnim časam poŭnicca žarściami — to zabaraniajuć film pavodle apaviadańnia Bykava (na samaj spravie — nie), to na haračyja huby sabrany kamitet patajemna vybiraje naminanta na «Oskar», to cenzura taki pračynajecca i pačynaje pahražać prestyžu fiestyvalu «Listapad», to śviežaabvieščanaja Nacyjanalnaja premija nahadvaje bolš za ŭsio rytualnyja biurakratyčnyja tancy, dzie «Biełaruśfilm» maje ŭznaharodzić svaich ža supracoŭnikaŭ.
Ale chacia b u čymści naša kino vyhladaje prystojna — na fonie zmahańnia zachodnich režysiorak za adnolkavyja mahčymaści, u nas chacia b, na pieršy pohlad, panuje roŭnaść.
Davajcie ž napiaredadni Dnia biełaruskaha kino (jaki adznačajecca 17 śniežnia) paradujemsia chacia b hetamu — našym vydatnym režysiorkam dy ich tvorčaści. Kinakrytyk Maksim Karpicki skłaŭ dla vas niepaźbiežna niapoŭny i praduziaty śpis, a taksama spytaŭsia ŭ režysiorak pra toje, čaho ž varta čakać ad ich hledačam.
Darja Jurkievič
Jak i mnohija inšyja maładyja režysiory, Darja pajechała vučycca za miažu (u prestyžnuju francuzskuju kinaškołu Le Frenua), ale, na ščaście, zdymaje ŭ Biełarusi. Źviarnicie ŭvahu na jaje «Paschu» — virtuozna skanstrujavany kamierny narys, 13 chvilin jakoha paśpiavajuć raspavieści pra horad i viosku, relihijnaje i siekularnaje ŭ ich zabłytanym pieraplacieńni bolš, čym mnohija hadziny inšych filmaŭ.
Čakajem: «Na samaj spravie, ja ciapier zdymaju dakumientalny poŭny mietr, heta sumiesny prajekt «Biełaruśfilma» i francuzskaj kampanii. Ja pracuju nad im u saaŭtarstvie ź viadomym biełaruskim režysioram-animalistam Iharam Byšniovym. Naš film raspaviadzie pra padletkaŭ, jakija žyvuć pobač z Čarnobylskaj zonaj. My zdymajem jaho ŭžo hod, i dumaju, što jašče niedzie stolki ž spatrebicca, kab dazdymać i zaviaršyć hetu pracu. Zatoje ŭžo zaraz na etapie postpradakšnu znachodzicca nievialiki hulniavy karotkamietražny film, źniaty z Centram sučasnaha mastactva «Biahučaja čarapacha», pradziusarami Leanidam Kaliteniem i Natallaj Bužnik. Prajekt ekśpierymientalny i nazyvajecca «Pascha», a premjera zapłanavanaja na studzień-luty.
Ułada Siańkova
Ułada Siańkova viadomaja ŭ pieršuju čarhu pryhodami ŭ stvareńni filmaŭ, pra jakija jana z humaram i nieabyjakavaściu raspaviadaje ŭ sacyjalnych sietkach, a taksama «Hrafam u apielsinach», svajoj poŭnamietražnaj stužkaj pra toje, jak haradskija padletki pryjechali adpačyć u viosku i što z hetaha vyjšła. Padkazka — ničoha dobraha; zatoje ź ich niahodaŭ atrymałasia redkaja dla našaha sučasnaha kino historyja, dzie dzieci — nie čyściutkija anioły, jakija niasuć darosłym mudraść i dapamahajuć vyrašyć lubyja prablemy. Kudy tam, im by sa svaimi razabracca.
Čakajem: Płanujecca pakaz «Z vyšyni» u rehijonach, hetym zajmajecca «Svajo kino». Zaraz zdymaju poŭny mietr «Pražeciory». Heta biełaruska-rasijski prajekt, historyi z žyćcia maładzionaŭ, što sprabujuć zarabić hrošaj, adkryvajuć roznyja biznesy, ale im nie vielmi z hetym šancuje. Tak by mović, moładzievaja historyja pra kachańnie i pošuk hrošaj. Prakat filma płanujem u nastupnym hodzie. U pieradvytvorčaści — jašče adzin poŭnamietražny film, «Pamyłka 404», pra dvuch chłopcaŭ, što ŭciakajuć ad biełaruskaha vojska. Heta budzie zimovaja drama pra vajnu i mir, «Sotnikaŭ» 2019 hoda. Vychad miarkujecca ŭ 2020 hodzie.
Nastaśsia Mirašničenka
Dakumientalnyja stužki Nastaśsi — nie taki ŭžo časty vypadak supadzieńnia hladackaha intaresu i pośpiechu na fiestyvalach. Jany zrobleny na samaj miažy ekspłuatacyjnaści — redka chto nie puścić ślazu, hledziačy jaje pieršy film pra ščyraha i naiŭnaha biaschatniaha mastaka («Skryžavańnie») albo «Debiut» pra toje, jak žančyny ŭ kałonii sprabujuć prymirycca z saboj i śvietam, udzielničajučy ŭ amatarskaj teatralnaj pastanoŭcy.
Jaje hałoŭnyja talenty — prafiesijanalizm i taktoŭnaść, jakija dapamahajuć filmam pieradać adčuvańnie pavahi da piersanažaŭ, a nie stać šarahovaj ślaźlivaj televizijnaj stužkaj, jakija chiba što dajuć hledaču mahčymaść pazbavicca ad ułasnaha stresu naprykancy pracoŭnaha dnia.
Čakajem: «Ja nie lublu raspaviadać pra płany, pakul jany nie ździejśniacca. Nie chočacca suročyć. 17 śniežnia pačynajecca prakat majho filma «Debiut» u Minsku, budzie i sieans z abmierkavańniem. Taksama film niadaŭna kupili mižnarodnyja tv-kanały».
Julija Šatun
Julija Šatun źjaviłasia davoli niečakana i biez papiaredniaj miedyjnaj rekłamy vyjhrała ź filmam «Zaŭtra» hałoŭnuju ŭznaharodu ŭ nacyjanalnym konkursie «Listapada». Niahledziačy na sumniŭnaje mierkavańnie ministra kultury, sučasnaje kino — heta nie šmatmiljonnyja stužki, jakija sotniami vyploŭvaje halivudski kanviejer, a takija voś historyi, u katorych paznaješ kožnuju detal i vučyšsia bačyć nieprykmietnuju pryhažość u znajomych šerych vulicach. Hałoŭnyja hieroi filma byli syhranyja baćkami Julii, dyk tak udała, što chočacca adpravić na pierapadrychtoŭku ledź nie ŭsich našych prafiesijnych akcioraŭ, a sama historyja pra byłoha nastaŭnika anhielskaj movy i jaho žonku, jakija biespaśpiachova sprabujuć znajści prystojnuju krynicu zarobku, za minuły hod stała tolki aktualniejšaj. Ale sapraŭdnaje majsterstva filma ŭ tym, što jon raspaviadaje pra cichaje siamiejnaje žyćcio i niaŭłoŭnyja emocyi, jakija, napeŭna, možna nazvać kachańniem, — cichim i sapraŭdnym, biez pryŭstavańnia na dybki padčas pacałunkaŭ i paziravańnia na kamieru.
Čakajem: «Film «Zaŭtra» ŭ studzieni buduć pakazvać na fiestyvali ŭ Bruseli, a ŭ śniežni pakazy projduć u mazyrskim kinateatry. Užo skončanaja supolnaja praca ź Mikitam Łaŭreckim (jašče adzin łaŭreat nacyjanalnaha konkursu, i zastajecca tolki ździŭlacca, čamu ich filmu nie znajšłosia miesca na sioletnim fiestyvali). Heta film «DRAMA», i jon raspaviadaje pra toje, jak try režysiory zdymajuć kino pra padziei svajho minułaha tydnia, dzie my imknulisia pakazać, jak śviežaść padziej u pamiaci piersanažaŭ nadaje novy sens samoj idei ihravoha kino. A svoj nastupny poŭny mietr, kaniečnie, chaciełasia b źniać z peŭnym biudžetam, a nie ŭdvuch ź siabram».
Halina Adamovič
Halina Adamovič — užo kłasik našaha dakumientalnaha kino. Adzin ź pieršych jaje napraŭdu admietnych filmaŭ — «Hienij miesca», dzie archiŭnyja savieckija kadry ekśpierymientalna spałučalisia z kadrami sučasnaści i tancam, stvarali nadzieju na źmieny. Jaje film «Malavany raj» paspryjaŭ viartańniu zasłužanaj uvahi da tvorčaści mastački Aleny Kiš. Jana zdymała stužki pra pravasłaŭnyja manastyry, pra paminańnie prodkaŭ na Dziady ŭ ciapierašniaj Čarnobylskaj zonie, ale treba pryznać, źniała i kanjunkturny film pra historyju sučasnaj Biełarusi. Bolš niadaŭni pośpiech — «Šambała», pryśviečany bałotam Biełarusi, akazvajecca zusim nie videa-paštoŭkaj dla turystaŭ i školnikaŭ, navat nie sacyjalnym rolikam (pamiatajecie pra lohkija Jeŭropy?). Chutčej, heta sproba psichahieahrafii, jakaja pakidaje daloka zzadu «Sfahnum» modnaha piśmieńnika Marcinoviča.
Čakajem: Filmy Haliny Adamovič časam pakazvajuć pa telebačańni, ładziacca ich retraśpiektyvy ŭ Muziei historyi biełaruskaha kino dy na inšych placoŭkach, napeŭna, nieŭzabavie budzie mahčymaść ubačyć i jaje novuju stužku «Našy dzieci».
Darja Žuk
Darja ŭ dadzieny momant chiba nie samaja viadomaja režysiorka ŭ biełaruskim kino, bo naminacyju jaje «Kryštala» na «Oskar» abmiarkoŭvajuć navat ludzi, dalokija ad kino. Pisali pra film i na «Našaj Nivie». Dobry ci drenny, jon mała kaho pakidaje abyjakavym, i heta ŭžo bolš, čym možna skazać pra ŭsie ihravyja filmy, źniatyja sioleta na nacyjanalnaj kinastudyi.
Čakajem: Naturalna, zaviaršeńnia hetaj historyi, a taksama novych filmaŭ. Sama Darja pakul zaniataja pracaj i mahčymyja budučyja prajekty kamientavać admoviłasia.
Mara Tamkovič
Jašče adna niespadziavanka: źniaty ŭ Polščy debiutny karotki mietr Mary Tamkovič abyšoŭ vidavočnaha favaryta, «Kryštal», i byŭ abrany mižnarodnym žury jak najlepšy biełaruski film na sioletnim «Listapadzie». «Dačka» — nie vypadkovy vybar, bo heta śmieły, krytyčny film. Mara źniała historyju pra seksualny hvałt i nialudskaść biurakratyčnaj mašyny, dzie achviara nie moža znajści abarony. 16-hadovaja dziaŭčyna šukaje vyjście ŭ samahubstvie (heta nie spojler, a tolki zaviazka dramatyčnaj historyi).
Čakajem: «Kali kazać pra płany, «Dačka» praciahvaje svoj fiestyvalny šlach. Najbližejšy pakaz adbudziecca ŭ Turcyi, u horadzie Ušak. Film zrobleny ŭ 2018-m hodzie, a heta značyć, što pierad nami jašče adzin fiestyvalny hod. Potym — patencyjnaja televizijnaja dystrybucyja. Anłajn-premjery pakul u płanach niama. U raspracoŭcy taksama ideja pa mahčymych dadatkovych pakazach u Biełarusi (nie tolki ŭ stalicy). Jašče ja pracuju nad scenaram poŭnamietražnaha debiuta pad pracoŭnaj nazvaj «Jula». Heta historyja, jakaja adbyvajecca ŭ sučasnaj Biełarusi, i jakuju, spadziajusia, atrymajecca tam ža źniać. Ale pakul prajekt u svajoj pačatkovaj fazie, tamu jaho jašče daviadziecca pačakać».
Alena Turava
Hałoŭny admysłoŭca ŭ dziciačym kino na «Biełaruśfilmie», asabliva vartaja ŭvahi jaje stužka «Kinder-vilejski pryvid». Zanadta časta ŭ našym kino vyrašajuć, što najbolš nadziejny šlach da zamiežnaha pośpiechu — pazbavić karcinu ŭsich prykmietaŭ tutejšaści, i ŭ vyniku atrymlivajecca mała kamu cikavy i ŭ nas, i ŭ inšych krainach biezabličny pradukt. Hety film — inšy vypadak, choć jon i zasnavany na «Kientervilskim pryvidzie» Oskara Uajlda, padziei tut adbyvajucca ŭ Vilejskim rajonie, majuć vyrazny vodar tajamnicaŭ biełaruskaj minuŭščyny, a za niedarahimi śpiecefektami chavajecca kranalnaja i zabaŭnaja pryhodnickaja historyja.
Čakajem: «Ja ŭžo niekalki hadoŭ pracuju nad vialikim animacyjnym prajektam «Zorki siomaha nieba» pa adnajmiennaj knižcy Hienadzia Davydźki. Imavierna, praca budzie zavieršanaja ŭ 2020 hodzie, i my atrymajem pieršy biełaruski poŭnamietražny animacyjny film. Heta miuzikł, muzyku da jakoha napisaŭ viadomy biełaruski kampazitar Leanid Šyryn. Roli ahučvajuć zorki biełaruskaj estrady, a taksama akciory-śpievaki: Tea, Dziadzia Vania, Śviatłana Bień, Dzianis Dudzinski dy inšyja. Maje filmy-kazki možna ŭbačyć pa telebačańni. Časam ja sustrakajusia ź dziećmi na prezientacyjach svaich knižak u biblijatekach».
Alaksandra Butar
Byvaje, čyjeści filmy składana lubić, ale ciažka abyści ŭvahaj. Alaksandra Butar — mienavita taki vypadak. Zdajecca, ni ŭ kaho ŭ svoj čas nie vyklikała asablivaha entuzijazmu navina, što «Biełaruśfilm» źbirajecca źniać praciah svajoj najpapularniejšaj stužki «Biełyja rosy» (Ihar Dabralubaŭ, 1983). Sapraŭdy, kolki ŭžo možna parazitavać na minułym? Ale ž voś, film atrymaŭsia. Kaniečnie, Alaksandra Butar — nie postać maštabu Ihara Dabralubava (heta byŭ jaje pieršy poŭnametražny film), ale «Biełyja rosy. Viartańnie» ŭdała traplaje ŭ sučasny kantekst i pakazvaje da bolu paznavalny kanflikt — užo nie mirny sychod staroj vioski, a niepadkantrolnyja dziejańni zamiežnych inviestaraŭ i tutejšych čynoŭnikaŭ, jakija razburajuć jak pryrodu (niadaŭnieje prakładańnie trasy praz Almanski zapaviednik), tak i harady. Na žal, nastupny film («Sałodkaje raźvitańnie Viery») akazaŭsia niaŭdałaj sprobaj zrabić «ahulnajeŭrapiejskuju» mieładramu, dzie ani siužetnyja kalizii, ani horad u kadry nie nahadvajuć anijakich sapraŭdnych miescaŭ i padziej.
Čakajem: «Z červienia pačynaje aficyjna dziejničać maja kinakampanija «Terytoryja kino». Film «U asabistuju prastoru ŭvachod zabaronieny» byŭ nabyty maskoŭskaj dystrybjutarskaj kampanijaj dla pakazu na telebačańni. Ja pracuju nad novym scenarom pad nazvaj «Mišeń» pra baćku i dačku, zdradu, pomstu i daravańnie. Zdymki pačynajucca ŭ lipieni. Taksama pracuje kinaškoła, i sioleta ŭ nas vielmi mocny režysiorski kurs. U nastupnym siezonie musić być adkryty novy kurs — navučańnie pradziusarskaj dziejnaści».
Nela Vasileŭskaja
Zdymaje kino z artchaŭsnym uchiłam. Niaredka, hledziačy jaje karotkija mietry, zhadvaješ Tarkoŭskaha, Linča ci inšych metraŭ aŭtarskaha kino. Ale jaje apošni film «Siabry pa listavańni» raspaviadaje bolš sučasnuju historyju kachańnia: Anton i Liza znajomyja ŭžo hod i zakachanyja adno ŭ adnaho, ale stasujucca vyklučna praz sacyjalnyja sietki, bo žyvuć u roznych haradach. Narešcie, Anton pryjazdžaje z Maskvy da Lizy ŭ Minsk, ale pytańnie ŭ tym, ci hatovyja jany da realnych stasunkaŭ.
Čakajem: «Zaraz, razam z Andrejem Kašpierskim, pracuju nad dakumientalnaj paŭnamietražnaj kamiedyjaj «Ščaścia, zdaroŭja tabie, miły siabra» pra Andreja Huryna, 34-ch hadovaha minčanina, jaki źjechaŭ ad baćkoŭ, zavioŭ u kvatery husaka i pačaŭ zdymać pra heta vłoh, jaki potym pieratvaryŭsia u sapraŭdny jutub-sieryjał. Płanuju na 14 lutaha anłajn-premjeru svajho karotkamietražnaha filma «Siabry pa listavańniu»».
TiemaVIDOS (Nastaśsia Sulim, Maša Parchimčyk i Hanna Miadźviedzieva)
Dziaŭčaty zusim nie zdymajuć kino, zatoje robiać proćmu zajmalnych i časta zabaŭnych videa na YouTube.
Mahčyma, najbolš važnaje ich dasiahnieńnie — paciešny veb-sieryjał pra žyćcio homaseksualnaj pary dy ich siabroŭ. Biez anijakich źnižak na ścipłyja srodki, heta adna ź lepšych kamiedyj, jakija vy možacie pahladzieć.
Jana zdolnaja abjadnać amataraŭ zamiežnych małabiudžetnych sitkomaŭ i pradukcyi TNT, i časam zdajecca, navat prysaramacić hamafobaŭ (kali takoje naohuł mahčyma).
Čakajem (kamientuje Anastasija Sulim): «Uvosień my zaviaršyli zdymki 1-ha siezona svajho sieryjała «Usie svaje» i ŭziali paŭzu. Zaraz ja vielmi zachaplajusia zapisam spantannych skietč-videa dla svajho instahrama, bolšaść ź ich dublujecca i ŭ našuju supołku va Ŭkantakcie. Kaniešnie, chaciełasia b źniać poŭnamietražnuju kamiedyju, ale dla hetaha pakul nie staje času. Naohuł, ja lublu humar, i niachaj niama mahčymaści zdymać «vialikaje», my robim karotkija videa na pobytavyja, žyćciovyja siužety. Hałoŭnaje zdymać i šukać niešta novaje ŭ sabie i ŭ žyćci. Niama ramak, u jakich treba było b zdymać, humar — heta biaskoncaść».
Alaksandra Ihnatovič
Kino — nie tolki zabava, ale i srodak daśledavańnia siabie i realnaści navokał, jak u «Sukiency», hetym niedaskanałym, zabaŭnym, niekamfortnym, aburalnym «pieršym fieminisckim videa». Inšyja filmy Alaksandry taksama daślednickija i ekśpierymientalnyja pa formie. Jany niaźmienna ździŭlajuć navat spraktykavanaha hledača.
Čakajem: «Apošnija paŭhoda ja pracuju nad karotkim ekśpierymientalnym filmam, pryśviečanym (mejnstrym) parnahrafii, i spadziajusia zaviaršyć jaho na pačatku 2019 hoda. Anłajn-premjer ja pakul nie płanuju, filmy vandrujuć pa fiestyvalach: naprykład, karotkamietražny antrapałahičny film «Stolen Footage», nad jakim ja pracavała ŭletku 2018-ha ŭ Biełhradzie, budzie pradstaŭleny na 65-m Mižnarodnym fiestyvali karotkamietražnych filmaŭ Oberhausen u miežach prahramy «Adkryty pakaz» (Open screening) u traŭni 2019-ha, a ekśpierymientalny film «XYX», jaki ja i Kato Drobyš zrabili jašče ŭ 2014-m, na pačatku 2019-ha budzie pakazany ŭ miežach kinaprahramy andehraŭndnaha kvir-kalektyvu CINEMQ ŭ Šanchai».
Maryna Karpava
Jak i mnohija biełaruskija animatary, Maryna pracuje za miažoj (u Rasii i Kitai), jaje multfilmy — kłasičnaja malavanaja animacyja, kranalnyja kazki na zrazumiełyja kožnamu siužety. Skažam, pryhody bahoŭki, katoraja traplaje ŭ pastku-kišeniu, a pieražyŭšy ŭsie niahody niečakana zadumvajecca pra sapraŭdnaść suśvietu. Albo animatarka raspaviadaje, adkul biarucca śniažynki, dy tak, što navat kali pieršy śnieh u ciabie vyklikaje tolki prystup depresii, to chacia b nienadoŭha ŭzhadaješ ułasnaje dziacinstva. Hety nastroj nastolki zaraźlivy, što navat jaje 9-hadovy syn užo maluje animacyju (pieršaja apublikavanaja sproba — miłaja animacyja na temu biełaruskaha arnamientu).
Čakajem: Kaniečnie ž, novych multfilmaŭ. Škada tolki, što karotkamietražnuju animacyju tak redka možna ŭbačyć u kino.
Śviatłana Kazłoŭskaja
Śviatłana kala 15 hadoŭ pracavała na telebačańni apierataram-pastanoŭščykam, pieravažna na muzyčnych prajektach. Kali ž jana pačała rabić muzyčnyja videa, to akazałasia adnoj ź niamnohich biełaruskich klipmiejkieraŭ, chto nie abmiažoŭvajecca tym, kab biez daj pryčyny vypuścić muzykaŭ u les: maŭlaŭ, niachaj sabie błukajuć, partyzanskija syny. Ale sakret dobraha videa i nie ŭ vialikim biudžecie ci historyi, jakaja «tłumačyć» pieśniu (praźmiernaja ilustratyŭnaść — adzin z horšych hrachoŭ žanru). Śviatłana Kazłoŭskaja ŭmieje stylna źniać muzykaŭ — užo niemały talent i pałova pośpiechu, ale sapraŭdy admietnymi jaje videa robić udała padabrany asacyjatyŭny šerah kadraŭ, časta tolki ŭmoŭna źviazanych z tekstam i nastrojem pieśni, jak u videa dla «Sieriebrianoj svad́by» ci «Pietli pristastija».
Jana časta supracoŭničaje z Kiryłam Halickim, i jany byli adnymi ź niamnohich režysioraŭ, što źniali svaje filmy z konkursu «Listapada» na pratest suprać cenzury Ministerstva kultury. Spadziajemsia, hety ich sumiesny prajekt («Plaž/Les/Tambur») jašče budzie mahčymaść pahladzieć paźniej, a pakul prapanoŭvajem pahladzieć muzyčnaje videa, dzie Śviatłana dałučyłasia da raźvićcia alter-eha Siarhieja Puksta (šansańje Hieorhija Dabro) i nietryvijalna spałučyła ramantyčnyja vobrazy z šeraj budzionnaściu.
Čakajem: «Na dadzieny momant my nie płanujem zdymki novych filmaŭ i ličym kudy bolš važnym i karysnym svoj prajekt intervju ź biełaruskimi kiniematahrafistami, jaki publikujem anłajn (na jutubie i ŭ fejsbuku). Asabliva pry adsutnaści hladackaha intaresu, jaki my nazirajem. Tak, na niadaŭnym pakazie vydatnaha filma «Pierazimavać» Kaciaryny Machavaj, arhanizavanym «Svajo kino», było zusim vobmal ludziej. Ale my, kaniečnie ž, adkrytyja prapanovam da pakazaŭ».
-
«Čužy: Ziamla» — krytyki raschvalvajuć novy sieryjał pa kultavaj kinafranšyzie. A što nasamreč?
-
Pamior akcior Terens Stemp, viadomy pa rolach u «Supiermienie» i «Zornych vojnach»
-
Biełaruskija akciory, jakija syhrali hałoŭnyja roli ŭ niamiecka-aŭstryjskim filmie, atrymali ŭznaharody na kinafiestyvali ŭ Łakarna
«Jon kazaŭ, što zołata z saboj nie zabiareš, lepiej zrabić niešta dla inšych». Dačka biznesmiena Kalina raskazała, jak razam z bratam čakaje jaho z kałonii

Kamientary