Свет55

Схаваная ядзерная крэпасць Ірана, да якой не даляцяць бомбы ЗША

Тунэльны комплекс пад гарой Каланг-Газ-Ла ў цэнтральнай частцы Ірана можа быць апошняй надзеяй Ірана ў ядзерным супрацьстаянні.

 Kolang Gaz Lā Каланг-Газ-Ла Коланг-Газ-Ла
Схема размяшчэння комплексу Каланг-Газ-Ла. Крыніца: The Telegraph

Як піша The Telegraph, пасля таго, як амерыканскія бамбавікі-невідзімкі B-2, узброеныя супрацьбункернымі бомбамі GBU-57 масай 13 тон, атакавалі ключавыя іранскія цэнтры ўзбагачэння ўрану ў Фардо і Натанзе, Дональд Трамп, які ініцыяваў гэтыя атакі, заявіў, што яны «разграмілі» ядзерную праграму Ірана. Але шмат хто з аналітыкаў сумняваецца ў эфектыўнасці гэтых удараў.

За некалькі дзён да бамбардзіровак спадарожнікавыя здымкі зафіксавалі, як 16 грузавікоў вывозілі нешта з комплексу ў Фардо. Тэгеран загадзя перамясціў значную частку высокаўзбагачанага ўрану ў іншае, невядомае месца.

І, паводле ўсё большай колькасці звестак, гэтым месцам мог стаць падземны комплекс пад гарой Каланг-Газ-Ла (у перакладзе — «Кірка»), размешчаны ў 145 кіламетрах на поўдзень ад Фардо і ў непасрэднай блізкасці ад Натанза ў правінцыі Ісфахан.

За апошнія чатыры гады комплекс у гары Каланг-Газ-Ла, які ўсё яшчэ знаходзіцца ў стадыі будаўніцтва, быў патаемна ўмацаваны і пашыраны.

«Паколькі відавочна, што гэта месца, дзе праводзяцца шматлікія і важныя дзеянні, звязаныя з ядзернай праграмай, мы пытаемся: «Для чаго гэта?» А яны адказваюць: «Гэта не ваша справа», — адзначаў у красавіку кіраўнік МАГАТЭ Рафаэль Гросі.

У панядзелак, 23 чэрвеня, Гросі зноў заклікаў дапусціць інспектараў да іранскіх ядзерных аб’ектаў, каб падлічыць запасы ўрану.

Звесткі разведкі і незалежных даследчых цэнтраў сведчаць аб тым, што Іран у апошнія гады мэтанакіравана дыверсіфікуе сваю праграму — размяркоўвае элементы ўзбагачэння па розных месцах. Гэта стварае сістэму «страховак», пры якой поўнае знішчэнне ўсёй інфраструктуры становіцца малаверагодным.

У апошнія гады Тэгеран разгарнуў каля 6000 цэнтрыфуг, многія з якіх застаюцца недаступнымі для інспектараў МАГАТЭ.

Каланг-Газ-Ла: глыбей, мацней, недасягальней

Эксперты Інстытута навукі і міжнароднай бяспекі лічаць, што Іран можа патаемна ўсталяваць тысячы цэнтрыфуг у новым тунэльным комплексе Каланг-Газ-Ла, што дазволіць працягваць узбагачэнне нават пасля знішчэння вядомых аб’ектаў. Пасля разбуральных удараў па іншых аб'ектах ён выглядае крэпасцю, да якой не даляцяць бомбы ЗША.

У адрозненне ад Фардо, які мае два тунэльныя ўваходы, падземны комплекс у Каланг-Газ-Ла мае як мінімум чатыры ўваходы (два на ўсходнім баку гары і два на заходнім), а сама гара ўзвышаецца на 1 608 метраў над узроўнем мора — значна вышэй за 960-мятровую гару, у якой размешчаны Фардо. Гэтая вышыня забяспечвае дадатковую абарону і дазваляе стварыць больш прасторныя падземныя памяшканні.

Паводле спадарожнікавых вымярэнняў, глыбіня падземных камер Каланг Газ Ла можа перавышаць 100 метраў — у той час як у Фардо не больш за 90 метраў.

Аналітыкі сцвярджаюць, што такая глыбіня амаль выключае магчымасць знішчэння комплексу нават з дапамогай самых магутных звычайных бомбаў, такіх як GBU-57, здольнай прабіць да 60 метраў зямлі.

У дадатак да глыбіні і ўмацаванняў, перыметр і сістэма тунэляў робяць немагчымым сцэнарый дыверсіі або аперацыі спецназа — падобных да тых, якія праводзілі ізраільскія сілы супраць «Хезбалы» ў Сірыі і Ліване. Іран, верагодна, ужо рыхтуецца да адбіцця такіх аперацый і ўласнай абароны.

Намеснік міністра замежных спраў Ірана Маджыд Тахт-Раванчы адхіліў сцвярджэнні пра тое, што Тэгеран гатовы адмовіцца ад сваёй ядзернай праграмы. У інтэрв’ю нямецкаму тэлеканалу ARD ён заявіў: «Ніхто не мае права ўказваць нам, што мы павінны рабіць, а чаго не».

Тым часам вакол новага падземнага комплексу на гары назіраецца актыўнае ўмацаванне бяспекі — гэта сведчыць пра тое, што Іран рыхтуецца неўзабаве ўвесці аб’ект у дзеянне.

У аўторак, 24 чэрвеня, прэзідэнт Францыі Эмануэль Макрон папярэдзіў, што рызыка спроб Ірана таемна ўзбагачаць уран павялічылася ўдвая.

Існуюць асцярогі, што Іран можа скарыстацца хісткім перамір'ем з Ізраілем менавіта для таго, каб стварыць ядзерную бомбу.

Каментары5

  • Жвір
    26.06.2025
    Тут ізноў нацякаюць на неабходнасьць наземнае вайсковае аперацыі, каб завершыць справу. А яшчэ прамільгнуў сказ: "...выключае магчымасць знішчэння комплексу нават з дапамогай самых магутных звычайных(!!!) бомбаў...". То бок, даецца негалосны адказ, якой зброяй можна зьнішчыць той аб'ект... Малаверагодна, каб нехта наважыўся ўжыць такую зброю, значыць застаецца толькі наземная ваенная аперацыя. Пуцін будзе вельмі рады, уцягнуць ЗША ў вайну на Блізкім Усходзе для яго будзе раўназначна перамозе ў вайне супраць Украіны.
  • %
    26.06.2025
    Зараз Іран выкіне ўсіх назіральнікаў ад МАГАТЭ і стане вольным рабіць усе што заўгодна улучна з выкарыстаньнем атамнай станцыі збудаванай русакамі. І выганяе ен іх ня проста так.
    Я ад пачатку быў скептычны што да знішчэньня заводаў. Можа якія і папсавалі. Але дакладна не ўсе. Таму верагоднасьць таго, што Іран пасьля пэўнай паўзы возьмецца за старое і дасягне сваей мэты вельмі вялікая.
  • Васзліль
    26.06.2025
    Таварыш Трамп ужо адрэпартаваў пра "ашэламляльны поспех аперацыі" і пра "знішчэнне іранскай ядзернай праграмы". Кіньце тут пісаць лухту. Зрабіце Нашу Ніву вялікай зноў!

Цяпер чытаюць

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню30

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Усе навіны →
Усе навіны

Амерыканскую зорку Джэйсана Дэрула прывезлі да Віктара Лукашэнкі17

Палітзняволены грамадзянін Латвіі атрымаў у СІЗА дубінкай за тое, што заступіўся за беларускамоўнага зняволенага10

Жонка пасла ў Турцыі і былога прэс-сакратара МЗС Глаза больш не вядзе ранішні эфір на БТ7

Рамзан Кадыраў ледзь не патануў на адпачынку ў Турцыі9

Крывавая страляніна: што адбываецца паміж Камбоджай і Тайландам?

«Казахстанскі квартал» і новабудоўлі ў Чыжоўцы, Масюкоўшчыне, Лошыцы. Як будзе забудоўвацца Мінск3

Галоўны трэнер «Нёмана» выканаў дзіўны танец пасля перамогі ў матчы Лігі канферэнцый

«Змагла развітацца па-людску». У Польшчы ў беларускі памёр муж — яна расказала, як даставіла прах на радзіму і арганізавала пахаванне

Банкаўскія інсайдары лічаць новыя санкцыі супраць чатырох беларускіх банкаў малазначнымі. І вось чаму11

больш чытаных навін
больш лайканых навін

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню30

«Я хачу справядлівасці — і для жанчын, і для сябе». Шчырая гутарка з Андрэем Стрыжаком пра скандал з дыкпікамі, залежнасці і будучыню

Галоўнае
Усе навіны →

Заўвага:

 

 

 

 

Закрыць Паведаміць