«Ludzi, budźcie pilnyja! U takoj situacyi moža apynucca kožny žychar ES!» Hramadzianin Litvy, asudžany ŭ Biełarusi da 13 hadoŭ za «špijanaž», pieradaŭ list z kałonii

61-hadovy Siarhiej Botvič adbyvaje svoj 13-hadovy termin u papraŭčaj kałonii №22 pad Ivacevičami. Jana była zbudavanaja ŭ takoj hłušy, što źniavolenyja prazvali jaje Vaŭčynyja Nory. Paśla pačatku masavych palityčnych represij u Biełarusi Vaŭčynyja Nory stali miescam, dzie ŭtrymlivajucca i sotni palityčnych źniavolenych. Trymajuć tam i zamiežnych hramadzian, jakich asudzili za «špijanaž» i pa inšych padobnych artykułach.

Siarhieja Botviča zatrymali letam 2021 hoda. I asudzili pry kancy 2022 hoda. Tolki praź dziesiać miesiacaŭ paśla suda infarmacyja pra jaho trapiła ŭ ŚMI— praces byŭ zakryty, jak i ŭsie padobnyja spravy ŭ Biełarusi ciapier. I tolki ciapier, praz čatyry hady paśla zatrymańnia pieršaja infarmacyja pra detali spravy stała viadomaja žurnalistam.

List Siarhieja Botviča napisany ščylnym, roŭnym počyrkam na nievialikich natatnikavych arkušach u kletku. 

Ź mierkavańniaŭ biaśpieki ludziej, praź jakich hety dakumient trapiŭ u «Našu Nivu», my nie možam nazvać ich imiony i sposab, jakim piśmo vyjšła z kałonii. U vypadku identyfikacyi im pa biełaruskim zakanadaŭstvie pahražała b da šaści hadoŭ źniavoleńnia.

Ź lista vynikaje, što Botvič nastojvaje na svajoj nievinavataści i ličyć siabie palityčnym zakładnikam. «Ludzi, budźcie pilnyja! — paŭtaraje jon u kancy lista zvarot češskaha antyfašysta časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny Julijusa Fučeka. — U takoj situacyi moža apynucca kožny žychar Jeŭrasajuza!» — zaścierahaje Botvič.

Raniej ŚMI i pravaabaroncy mierkavali, što Botvič — hramadzianin Rasii. Ź lista vynikaje, što jon maje hramadzianstva Litvy.

«Ja byŭ vykradzieny supracoŭnikami KDB RB i ŭziaty pad vartu 21.06.21 (budučy etničnym biełarusam, ja pryjechaŭ praviedać siastru i naviedać mahiły baćkoŭ i svajakoŭ). Paŭtara hoda trymali ŭ adzinočnaj kamiery. Padviarhali 10-hadzinnym dopytam (skryžavanym), pakidajučy bieź ježy i pićcia na hety čas pry [maich] chraničnych zachvorvańniach: cukroŭka, posttrambozny sindrom, hipiertanija i padahra», — raskazvaje Botvič u pačatku lista.

Mnie prapanoŭvali, piša jon, «ažyćciavić samaahavor pra nibyta špijonskuju dziejnaść na karyść Litvy i abhavor orhanaŭ dziaržbiaśpieki Litoŭskaj Respubliki. Patrabavali paćvierdzić toj fakt, što nibyta ja źjaŭlajusia supracoŭnikam Departamienta dziaržbieśpieki Litoŭskaj Respubliki. Pa ŭsich dakumientach ja prachodziŭ jak «inoraźviedčik».

Siarhiej Botvič śćviardžaje, što biełaruskija kontrraźviedčyki sprabavali zdabyć infarmacyju praź jaho siamju ci šantažavać jaje.

«Adpačatku pahražali majoj žoncy Volzie Botvič (Volha Botvich) i patrabavali śpiešna pryjechać ź dziciem u Biełaruś i pryvieźci moj słužbovy telefon, što nibyta ja trapiŭ u biadu i takim čynam možna mnie dapamahčy.

Botvič śćviardžaje, što 27 krasavika 2022 hoda na pamiežnym pierachodzie «Pryvałka» zatrymali hramadzianina Litvy Valancina Kazłoŭskaha i jon «ahavaryŭ mianie, śćviardžajučy, što źjaŭlajusia supracoŭnikam litoŭskaj śpiecsłužby. Taksama Kazłoŭski byŭ papiaredžany, što nie pavinien raskazvać pra hety fakt u Litvie».

Botvič nazyvaje frahmient asabistaha numara hetaha čałavieka.

13 červienia 2022 hoda, piša Botvič, byŭ praviedzieny inšy apieratyŭny ekśpierymient. «Nibyta ad majho imieni pasiarednictvam mabilnaj prahramy Telehram sprabavali raźvieści maju žonku Volhu i paćvierdzić fakt majoj pracy ŭ LR VSD. U pryvatnaści, prasili (ad majho imia) pierasłać u Biełaruś moj słužbovy telefon, a taksama paćvierdzić fakt znajomstva ź niejkim Tomasam. Na ščaście, maja žonka ŭsio abvierhła. Adnak biełaruskija śpiecsłužby vykarystali hety incydent, kab pa-svojmu interpretavać hety fakt. U pryvatnaści, jany śćviardžajuć, što ja nastolki zakanśpiravany supracoŭnik, što navat žonka nie ŭ kursie majoj prynaležnaści da LR VSD».

«Nie majučy nijakich dokazaŭ, biełaruskija śpiecsłužby niezakonna ŭžyli da mianie art. 358 i 358-1 i pry adsutnaści składu špijanažu prysudzili mianie da 13 hadoŭ pazbaŭleńnia voli. (Kamientarom da hetaha prysudu stali słovy pradstaŭnika centralnaha aparata KDB RB: «My vas adpuścić nie možam, vy daścio intervju ŭsim mižnarodnym kanałam)», — śćviardžaje Botvič.

Botvič nazyvaje imiony supracoŭnikaŭ biełaruskich śpiecsłužbaŭ, jakija viali jahonuju spravu: padpałkoŭnik M.V. Čarhiejka, major Ju.S. Maroz, kapitan Kucharčyk.

«Ja źviartajusia da ŭsioj jeŭrapiejskaj demakratyčnaj hramadskaści, kab padtrymali mianie i maju siamju, bo ŭ takoj situacyi moža apynucca luby žychar Jeŭrasajuza. Hety sprut z nazvaj z kamunistyčnaha minułaha cynična i nachabna prysutničaje na jeŭrapiejskaj terytoryi, uryvajecca ŭ pryvatnaje žyćcio, zapałochvaje i viarbuje jeŭrapiejskich hramadzian, a taksama prasłuchoŭvaje ich telefonnyja razmovy».

«Ludzi, budźcie pilnyja! — vialikimi litarami padsumoŭvaje svoj list viazień. — Svabodu Siarhieju Botviču i ŭsim inšym palityčnym zakładnikam biełaruskaha režymu!»

Publikacyja hetaha lista moža pryvieści da žorstkaha cisku na Siarhieja Botviča i ŭzmacnieńnia režymu, ale čałaviek, jaki pieradaŭ zvarot u Redakcyju «Našaj Nivy», nastojliva prasiŭ jaho apublikavać. Pa jaho słovach, heta było śviadomaje žadańnie źniavolenaha — raskazać pra siabie i pieradać viestku na volu.

Pryznańnie palitviaźniem

Biełaruskija pravaabaroncy 27 vieraśnia 2024 hoda pryznali Siarhieja Botviča palitviaźniem — razam z hrupaj inšych asob, jakija byli asudžanyja pa abvinavačvańni ŭ ahienturnaj dziejnaści i špijanažy.

«U adpaviednaści ź Mižnarodnym paktam ab hramadzianskich i palityčnych pravach, kožny maje prava pry razhladzie luboha vystaŭlenaha jamu kryminalnaha abvinavačvańnia na spraviadlivaje i publičnaje raźbiralnictva spravy kampietentnym, niezaležnym i biesstarońnim sudom, — havaryłasia ŭ ich zajavie. — Sudy majuć prava nie dapuskać usiu publiku abo častku jaje zhodna ź mierkavańniami marali, hramadskaha paradku abo dziaržaŭnaj biaśpieki ŭ demakratyčnym hramadstvie abo kali taho patrabujuć intaresy pryvatnaha žyćcia bakoŭ, abo — u toj miery, u jakoj heta, na dumku suda, stroha nieabchodna, — pry asablivych abstavinach, kali publičnaść parušała b intaresy pravasudździa. U vypadku adsutnaści takich vyklučnych abstavinaŭ raźbiralnictva pavinna być adkrytym dla šyrokaj publiki, uklučna z pradstaŭnikami srodkaŭ masavaj infarmacyi, i nie pavinna, naprykład, abmiažoŭvacca peŭnaj katehoryjaj asob. Navat u tych vypadkach, kali publika pazbaŭlenaja dostupu na sudovaje raźbiralnictva, sudovuju pastanovu, uklučna z asnoŭnymi vysnovami, dokazami i pravavoj arhumientacyjaj varta davodzić da ahulnaj hałosnaści. Hetyja patrabavańni nie vykananyja sudom u spravie nazvanych asob».

Vyzvaleńnie palitviaźniaŭ: nivodzin hramadzianin Litvy nie vyjšaŭ

21 červienia 2025 hoda biełaruskija ŭłady ŭ adkaz na vizit Kita Kiełaha, śpiecpradstaŭnika prezidenta ZŠA, vyzvalili 14 palitźniavolenych. Akramia słynnych Siarhieja Cichanoŭskaha i Natalli Dulinaj, tam byli mienš viadomyja hramadzianie ci žychary šaści krain, u tym liku Polščy, Łatvii, Estonii, ale siarod nie było nivodnaha hramadzianina Litvy. U litoŭskich ŚMI vykazvałasia mierkavańnie, što heta byŭ sihnał taho, što Minsk zły na Vilniu za jaje pazicyju pa pytańni sankcyj i padtrymki biełaruskaj apazicyi.

Jak upieršyniu daviedalisia pra Botviča

Nahadajem, jak «Naša Niva» ŭ 2023 hodzie ŭpieršyniu daviedałasia pra Siarhieja Botviča i što pra jaho viadoma.

Tady prajšła infarmacyja pra čałavieka, na jakoha nalacieli niekalki ŭzbrojenych siłavikoŭ i pakłali tvaram u asfalt. Heta byŭ 32-hadovy Siarhiej Botvič z Hrodna, jaki pracavaŭ kucharam u piceryi. Paźniej jaho asudzili na 5 hadoŭ źniavoleńnia pa abvinavačvańni ŭ nibyta «arhanizacyi masavych biesparadkaŭ» u 2020 hodzie. «Naša Niva» sprabavała vyśvietlić jaho los i natknułasia na infarmacyju pra sud nad niejkim Siarhiejem Botvičam, jaki prachodziŭ u Hrodzienskim abłasnym sudzie. Artykuły — «špijanaž» i «ahienturnaja dziejnaść». Toj samy Botvič?

Nie, vyjaviłasia, što havorka pra jahonaha ciozku — redki vypadak, bo vielmi ž redkaje proźvišča. 59-hadovy na toj momant mužčyna, jak vyśvietlili my, choć i nie maje biełaruskaha hramadzianstva, ale vyras i žyŭ u Biełarusi. Hety Siarhiej Ivanavič Botvič vałodaŭ kampanijami, ahulny abarot jakich składaŭ sotni tysiačaŭ dalaraŭ, a častka ich była zarehistravanaja ŭ ES. 

Chto taki «špijon» Siarhiej Botvič?

Siarhiej Botvič naradziŭsia ŭ ahraradku Novy Dvor, jaki ŭ Śvisłackim rajonie Haradzienskaj vobłaści. Jon skončyŭ Minski instytut zamiežnych movaŭ — ciapier heta Linhvistyčny ŭniviersitet. Na čaćviortym kursie, jašče ŭ časy SSSR, mužčyna źjeździŭ u Francyju na stažyroŭku.

My ličyli, što mužčyna maje rasijskaje, a nie biełaruskaje hramadzianstva, jakoje jon atrymaŭ u 1994 hodzie.

Siarhiej zajmaŭsia biznesam u Biełarusi, Rasii, Francyi i Litvie — u asnoŭnym, heta byŭ turyzm i aptovy ekspart vuhalu z Uschodniaj Jeŭropy ŭ krainy Bałtyi i Zachodniaj Jeŭropy. 

Ahulny abarot kampanij Botviča ŭ tłustyja hady składaŭ niekalki socień tysiač dalaraŭ u hod. Heta nie vielmi vialiki biznes, ale i nie mały.

U 2014-m Botvič paŭdzielničaŭ u prajekcie budaŭnictva zavoda pa vytvorčaści draŭnianaha vuhalu pad Śvisłačču. Dziaržaŭnaja hazieta paviedamlała, što na zavod «pryciahnuli inviestycyjaŭ na 967 tysiač dalaraŭ». Zavod musiła budavać AAT «BSPenierdžy», firma ź litoŭskimi karaniami. Adnym z klučavych inviestaraŭ stała firma sa Śvisłackaha rajona «Erabl Hrup», jakaja taksama ekspartavała vuhal ź Biełarusi ŭ Francyju i Litvu.

Jašče adzin jahony bujny prajekt — kupla majontka Bahudzienki kala Śvisłačy za 30 tysiačaŭ dalaraŭ. Heta draŭlanaja siadziba, jakaja była pabudavanaja na miažy XIX i XX stahodździaŭ i niekali naležała Tadevušu Butaŭt-Andrajkoviču, maje status historyka-kulturnaj kaštoŭnaści.

Botvič dekłaravaŭ ambitnyja płany: stvaryć tam ceły kompleks ź dźviuma haścinicami i stajniaj, a majontak adrestaŭravać. Maŭlaŭ, tam buduć cełyja safary-tury dla bahatych turystaŭ, jakija pryniasuć rajonu sotni tysiačaŭ dalaraŭ. Dla turystaŭ «papraściej» mierkavałasia prapanavać eka-zabavy kštałtu piešych vandrovak. Botvič abiacaŭ navieźci tudy «suśvietnych zorak i pradstaŭnikoŭ suśvietnych miedyja», nazyvaŭ, u pryvatnaści, imia futbalista Złatana Ibrahimaviča.

Pavialičyć

Praŭda, ničoha hetaha nie ažyćciaviłasia: Botvič zvaziŭ tudy tolki paru nievialikich hrup zamiežnych turystaŭ, a abiacanyja restaŭracyjnyja raboty tak i nie pačaŭ. Haścinica taksama nie adkryłasia.

U niejki momant biznes pačaŭ sypacca. Nieviadoma, što mienavita adbyłosia, ale vuhalny zavod tak i nie pabudavaŭsia, a na Botviča ŭ červieni 2018-ha zaviali kryminalnuju spravu. Zhodna sa źviestkami z bazaŭ, zdabytych «Kibierpartyzanami», fabuła kryminalnaj spravy suprać mužčyny hučała tak:

«Botvič Siarhiej… naŭmysna, z karyślivych namieraŭ, nie źbirajučysia vykonvać uziatyja na siabie abaviazacielstvy, šlacham padmanu i złoŭžyvańnia davieram, na padstavie ŭdziełu ŭ inviestycyjnym prajekcie pa budaŭnictvie zavoda pa vytvorčaści vuhalu, zavałodaŭ hrašovymi srodkami TAA «Erabl hrup» u sumie 734 tysiač jeŭra».

Vytvorčaść pa joj była spynienaja zhodna p. 5 č. 1 st. 246 UPK — chutčej za ŭsio, mužčyna vyjechaŭ za miažu.

Pavialičyć

Štości dziŭnaje adbyvałasia i z usimi inšymi firmami Botviča, jakija my adšukali. Litoŭskija amal usie zbankrutavali, francuzskaja i rasijskaja dziejnaści nie viaduć. Siadzibu Bahudzienki ŭ jaho zabrali, pa stanie na 2023 hod jana bieznadziejna pradavałasia.

Mužčyna ŭ apošni raz abnaŭlaŭ svoj fejsbuk u lipieni 2021-ha — heta była abjava ab prodažy mašyny. Za hod da hetaha jon pisaŭ, što «biełarusy majuć tysiačahadovuju historyju» ŭ adkaz na niejkuju ruskamirskuju publikacyju.

Dalej mužčynu zatrymali. Botviča abvinavacili pa dvuch artykułach — «špijanaž» i «ahienturnaja dziejnaść». Sud adbyŭsia ŭ kastryčniku 2022-ha, sudziŭ jaho Hrodzienski abłasny sud.

Što datyčyć jaho 32-hadovaha ciozki-kuchara, to jaho ŭ vyniku asudzili pa artykule za ŭdzieł u masavych biesparadkach. Toje, što ŭ turmu papali dva čałavieki z adnolkavym redkim proźviščam, nahadvaje nam pra masavy charaktar represij. I pra toje, što spravy ab «zdradzie radzimie» i «špijanažy» množacca.

* * *

U ciažki dla Biełarusi čas «Naša Niva» zastajecca hołasam usich biełarusaŭ, niezaležna ad taho, chto jany i dzie žyvuć, i pieradusim hołasam tych, chto nie moža havaryć unutry krainy.

Naša praca niemahčymaja biez vašaj padtrymki. Ci vy biełarusy, ci vy litoŭcy: kali vy pračytali hety artykuł i vam važna toje, što my robim, padtrymajcie nas praz Patreon, praz Pejpoł, abo pieradaŭšy Redakcyi ich lubym inšym zručnym dla vas sposabam, praz tych redaktaraŭ i žurnalistaŭ «Našaj Nivy», jakich vy viedajecie asabista.

A jašče — padkazvajcie nam, na što źviarnuć uvahu, i pieradavajcie infarmacyju znutry Biełarusi praz sakretny čat u telehramie @nn_editor abo na mejł [email protected]. Abo ŭ Sihnał ci inšym sposabam tym z redaktaraŭ i žurnalistaŭ «NN», jakich viedajecie asabista.

• 7
• 0
• 2
• 3
• 0
• 8
• 21
• 2