«Strašniej, što svoj zabje, a nie dron varožy». Jak žyvuć u vioscy Kurskaj vobłaści, dzie rasijski sałdat rasstralaŭ šmatdzietnuju maci
U noč na 30 krasavika ŭ vyzvalenaj ad USU vioscy Hirji Kurskaj vobłaści rasijski sałdat napaŭ na šmatdzietnuju siamju: rasstralaŭ Alesiu Łarynu, paraniŭ jaje muža Ihara i zachapiŭ ich dačok šaści i dziesiaci hadoŭ. Vidavočcy kažuć, što jon byŭ «u nieadekvacie». ASTRA i «Miedyjazona» vyśvietlili bijahrafiju padazravanaha, pahavaryli ź siabram siamji Łarynych, jaki zaśpieŭ zabojcu ŭ ich domie, i raspytali jaho adnaviaskoŭcaŭ ab žyćci i nastrojach u pryhraniččy, dzie mirnych žycharoŭ ciapier mienš, čym vajskoŭcaŭ, mnohija ź jakich niadaŭna vyjšli z kałonij.
Ziemlaki
Pieršaje traŭnia ŭ prymiežnym Białoŭskim rajonie Kurskaj vobłaści vydałasia tryvožnym: uviečar u miascovym čacie «Ziemlaki» («Astra» i «Miedyjazona» vałodajuć skrynšotami ŭsich pracytavanych paviedamleńniaŭ z čata) abmiarkoŭvali navinu kanała Mash, što niepadalok błukajuć ci to 60, ci to 200 bajcoŭ USU, jakija adstali ad svaich pry adstupleńni i ciapier nie mohuć viarnucca va Ukrainu.
Adna žančyna niekarektna pierakazała navinu, i ludzi vyrašyli, što ŭ rajon znoŭ uvarvałasia ŭkrainskaje vojska.
— Jak jany zajšli tak daloka?
— Vykazvajciesia bolš jasna!
— Ludzi ŭžo padumali, što praryŭ na našym učastku.
— Paśla takich zajaŭ paŭrajona spać nie budzie.
— Boža, skazali b užo jak jość, źjaždžać ci možna spać?
Za dva dni da hetaha ŭ vioscy Hirji rasijski sałdat zajšoŭ u dom šmatdzietnaj siamji Łarynych, zastreliŭ 41-hadovuju Alesiu i paraniŭ jaje muža Ihara.
Vajskoŭca zatrymali, ale aficyjna nivodnaje viedamstva incydent tak i nie prakamientavała. Uviečary 1 traŭnia Illa Łaryn, starejšy syn Alesi i Ihara, vykłaŭ u rajonny čat fota padazravanaha. U kamientarach pasypalisia praklony.
— Žyvioła.
— Sapraŭdy, vyradak. Roža ahidnaja.
— Heta jamu nabili, — rastłumačyŭ u adkaz Illa.
— Mała nabili!!!
— Mała.
— Słabavata nabili.
Zahinułaja, jak raspaviali susiedzi «Radyjo Svaboda», raniej pracavała dajarkaj u kałhasie, ale potym ź siała źjechała bolšaść žycharoŭ, i fierma začyniłasia. Alesia stała biespracoŭnaj.
U čacie «Susiedzi» znachodziacca amal piać z pałovaj tysiač čałaviek.
U ich pastach — aściarohi, što ŭłady pasprabujuć zamiać złačynstva vajskoŭca, spałučajucca ź niezadavolenaściu ad taho, što padrabiaznaści zabojstva vyniuchvajuć karespandenty niezrazumieła jakich vydańniaŭ.
Zrešty, niekatoryja ŭ čacie ličać, što ahałoska nie paškodzić, i zhadžajucca pahavaryć z žurnalistami, u asnoŭnym — ananimna.
Kali ŭ žniŭni 2024 hoda ŭ Kurskuju vobłaść uvarvalisia častki USU, mnohija pryhraničnyja nasielenyja punkty apuścieli. Hirji — nie vyklučeńnie.
Kurski hubiernatar Chinštejn adnosiŭ viosku da «šeraj zony» i pieraścierahaŭ žycharoŭ, jakija źjechali, ad viartańnia. ŚMI pra Biełaŭski rajon pisali mienš, čym pra susiedni Sudžanski, ale ŭkraincy siudy taksama zachodzili. Čaćviarych uziatych u pałon bajcoŭ USU paźniej asudzili pa artykule ab terakcie na 17 i 16 hadoŭ strohaha režymu: jak havaryłasia ŭ prysudzie, «u metach błakavańnia i ŭtrymańni nasielenaha punkta pad uzbrojenym kantrolem bajeviki abstalavali ŭ prylehłaj miascovaści naziralna-ahniavyja pazicyi».
Mikałaj (imia źmienienaje), jaki z pasiołka nie vyjazdžaŭ, kaža, što ŭkrainskija sałdaty pavodzili siabie «nibyta, narmalna». Adnak pad kantrolem USU vioska zastavałasia niadoŭha, i ŭ Hirji pryjšli rasijskija vajskoŭcy.
Spačatku, jak uspaminajuć miascovyja žychary, heta byli bajcy «Achmata» — ź ich źjaŭleńniem źviazany kurjozny vypadak, jak miarkujecca, maradziorstva, jaki trapiŭ na videa: pad śmiech apieratara baradaty mužčyna ŭ kamuflažy i tepcikach viazie na rovary huś.
«Heta spačatku, u žniŭni [2024 hoda], nu heta ž niaruskija — «Achmat», čačency, nie našy. U nas tut [ciapier] našyja stajać, rasiejcy», — tłumačyć Mikałaj.
U astatnim, kaža jon, z rasijskimi vajskoŭcami ŭ pakinutych u Hirjach žycharoŭ prablem nie ŭźnikała: jany pryvozili humanitarnuju dapamohu, časam prasilisia pamycca. Alaksiej dadaje, što vajskoŭcy navat pryhladajuć za pakinutaj majomaściu siemjaŭ, jakija pierajechali ŭ bolš biaśpiečnyja miescy — tak pastupiŭ i sam Alaksiej, ciapier jon žyvie ŭ Kursku. Jaho dom trapiŭ pad abstreł, i mužčyna skardzicca, što ŭłady nie śpiašajucca vydavać jamu siertyfikat na kuplu novaha žylla.
«Da ŭvarvańnia [USU ŭ Kurskuju vobłaść] mienavita ŭ Hirji vajskoŭcaŭ było nie tak šmat. Kali SVA tolki pačałasia, jany žyli ŭ DK, internatach i lasach. Ciapier mienavita na majoj vulicy žyvuć u zakinutych damach. Jość tyja, chto damy za hrošy zdymajuć u hramadzianskich», — raspaviadaje Siarhiej.
Pavodle jaho acenki, u vioscy zastałasia ŭ lepšym vypadku pałova žycharoŭ — kala 200 čałaviek: «Adpaviedna, ciapier vajskoŭcaŭ bolš, čym mirnych».
«Chaču skazać, što chutkaja siudy nie jedzie. U nas była avaryja, baćka dapamahaŭ, telefanavaŭ u chutkuju, skazali, što nie pajeduć, u vyniku vajskoŭcy da rajonnaj balnicy mužyka pavieźli», — uspaminaje jon.
Choć miascovyja žychary i paźbiahajuć krytyki ŭ adras rasijskich vajskoŭcaŭ, kali havorać z žurnalistami, u rajonnym čacie jany skardziacca, što tyja lichačać na darohach, kuplajuć harełku ŭ abychod «suchoha zakonu» i prystajuć da žančyn.
«Vajskoŭcy chadzili za dziaŭčynkami i za śpinoj kazali: «Tabie pravuju ci levuju?» U kramie kazali: «Hladzi, jakija dziaŭčynki, zaraz by ŭ bahažnik i ŭ les». I heta ŭsio — tolki vypadki ŭ Hirjach», — piša adzin z udzielnikaŭ čata.
«Choć ałkaholem u nas pa zakonie nielha handlavać z-za režymu KTA, usio pradajecca i ŭ nas, i ŭ Biełaj, i ŭ Piaščanaj. Nu i naturalna jość ludzi, jakija honiać samahon», — kanstatuje Siarhiej. U rajonnym čacie pišuć, što butelku harełki možna kupić za 1 200 rubloŭ, praŭda, udakładniaje Siarhiej, u maleńkich kramach Kurskaha pamiežža ceny štodnia mianiajucca.
Kantraktnik Andrej (imia źmieniena), jakoha nakiravali ŭ Kurskuju vobłaść u śniežni 2024 hoda, pryznaje, što adnosiny vajskoŭcaŭ z hramadzianskim nasielnictvam — nie idealnyja.
«Da vajskoŭcaŭ usie vielmi pa-roznamu staviacca. «Achmat» papsavaŭ staŭleńnie svaim maradziorstvam, ale spačatku nie było piachoty ŭ vialikaj kolkaści — jana była na Sudžy i inšych kirunkach, a ciapier tudy panajechała mienavita piachota: 155-ja bryhada, 30-y połk 72-j motastrałkovaj dyvizii, dzie byłyja źniavolenyja, čevekašniki. Jany ŭsie niejkija pabityja, ad ich pieraharam niasie, adkul jany što biaruć, nie viedaju», — kaža Andrej.
Byłych źniavolenych i vahnieraŭcaŭ, udakładniaje jon, stali pierakidvać u Biełaŭski rajon u kancy sakavika, kali USU pasprabavali prarvacca ŭ susiedniuju Biełharadskuju vobłaść — heta značyć za paŭtara miesiaca da zabojstva Alesi Łarynaj.
Pavodle jaho słoŭ, u Hirjach niezadavoleny, što rasijskija artylerysty abstalavali niepadalok ahniavuju pazicyju, što vajskoŭcy chodziać pa vioscy ŭ formie i pakidajuć svaje mašyny pobač z damami — usio heta moža pastavić pad udar mirnych žycharoŭ.
Zrešty, siabar siamji Łarynych Alaksandr Zujeŭ kaža, što ŭ samich Hirjach «harmat asabliva nie vidać», vajskoŭcy pierasoŭvajucca ŭ asnoŭnym pa načach, a «lichačać», kab nie patrapić pad abstreł.
Pretenzij da vojska ŭ jaho niama: «Jany tut vajujuć, a my krychu im pieraškadžajem».
«Karaciej, chtości mamku maju zabiŭ»
U noč na 30 krasavika vajskoviec pasprabavaŭ zajści ŭ dom Volhi i Ihara Łarynych na padstavie pravierki dakumientaŭ, raspavioŭ «Astry» i «Miedyjazonie» ich 18-hadovy syn Illa, jaki žyvie ŭ Kursku.
Pavodle jaho źviestak, sałdata kličuć Dźmitryj Ścieńkin; takija ž imia i proźvišča pryvodzić telehram-kanał «Popieł».
«U nas nie byvaje takich pravierak dakumientaŭ apoŭnačy. Časam moža zajechać hrupa chutkaha reahavańnia dniom, pravieryć dakumienty, ale takoha nie było z taho času, jak ukraincy napali», — tłumačyć siabar siamji Łarynych Alaksandr Zujeŭ.
«Dzieści ŭ bieź piatnaccaci hadzinu mnie patelefanavaŭ Illa. Ja pytaju, što zdaryłasia? Jon płača: «Sań, kali łaska, pajedź da mianie dadomu. Patelefanavali mnie siostry małodšyja, karaciej, chtości mamku maju zabiŭ». Ja sieŭ na «Nivu» i pajechaŭ da ich doma. Tady ja dumaŭ, viedajecie, moža, heta dziaŭčynki vydumali, moža, ich baćki łajucca», — uspaminaje Zujeŭ.
Jon nie staŭ hłušyć ruchavik, dumajučy, što ŭsio vyśvietlicca za paru chvilin.
Adnak vokny ŭ chacie byli raźbityja, a dźviery — vyłamanyja. Pieršaje, što Zujeŭ ubačyŭ usiaredzinie — heta łužyna kryvi i kryvavyja adbitki bosych noh, «jaŭna nie dziciačyja».
«Ja prajšoŭ u zału, tam było vielmi šmat kryvi, prosta vielmi šmat kryvi. Z zały ja ŭbačyŭ spalniu, tam Alesia miortvaja. Jana była ŭ paŭsiadziačym stanie, prychinutaja da łožka z apuščanaj hałavoj. Ja niekalki razoŭ paŭtaryŭ: «Dziaŭčatki, dzie vy jość?» Jany ŭ adkaz: «Dziadźka, dziadźka, cicha, cicha»», — uspaminaje Alaksandr.
Zabojca ŭsio jašče znachodziŭsia ŭ domie — pa słovach Zujeva, u tym ža pakoi, dzie i cieła zabitaj Alesi. Potym jon vyhlanuŭ z-za kuta i adkryŭ ahoń u bok Alaksandra «nie čarhoj, a adzinočnymi, ale chutka». Zujeŭ u hety momant stajaŭ kala inšych dźviarej, abapiorsia, dziaŭčynak klikaŭ.
«Dobra, što dźviery ŭ ich krychu bokam, kali b była pramaja, napeŭna, užo [vam] nie było b z kim havaryć», — dadaje jon.
Paśla strełaŭ Zujeŭ vyskačyŭ na vulicu i sustreŭ susiedziaŭ — tyja ŭžo vyklikali palicyju, ale ŭsio roŭna praciahvali telefanavać u dziažurnuju častku. Kala padjezda susiedniaha šmatpaviarchovika jon ubačyŭ Ihara Łaryna.
«Kali ja sustreŭ Ihara, jon byŭ u prytomnaści. U jaho byli prastreleny ruka, plačo i niešta z padbarodkam. Jon navat razmaŭlaŭ i pytaŭsia, što ź dziećmi. Da apošniaha momantu jon byŭ u zdaroŭi. Ciapier uviali ŭ štučnuju kamu i pieravieźli ŭ Maskvu, jak ja razumieju, kab jon nie pakutavaŭ ad bolevaha šoku», — raspaviadaje Alaksandr.
Pakul jany stajali na vulicy z susiedziami, zabojca pakinuŭ dom Łaryna i sieŭ u pryparkavanuju pobač «Nivu» Zujeva. Abiedźviuch dziaŭčynak jon pavioŭ z saboj: «Napeŭna, jon chacieŭ vykraści dziaciej, ale dla čaho heta ŭvohule jamu treba było, ja nie viedaju. Jon prajechaŭ litaralna 400 metraŭ. Tam užo kaledž, u jaki zasialili vajskovych miedykaŭ, achoŭvajemaja terytoryja. Jaho adrazu spynili».
Zujeŭ kaža, što da momantu zatrymańnia złačyniec rasstralaŭ uvieś mahazin.
Prykładna praz 40 chvilin paśla pieršaha zvanka na miesca pryjechała vajskovaja palicyja, praciahvaje Alaksandr. Jon bačyŭ strałka paśla zatrymańnia — toj «byŭ całkam u nieadekvacie, raspaviadaŭ uvieś čas roznyja historyi, usio admaŭlaŭ i kazaŭ, što typu sam pryjšoŭ na huk strełaŭ».
Dzima Bandyt, jaho brat i ich maci
39-hadovy Dźmitryj Ścieńkin z Astrachani adpraviŭsia ŭ vojska zamiest čarhovaha termina ŭ kałonii.
U jaho pieradapošnim prysudzie vosieńniu 2024 hoda adznačałasia, što ŭ mužčyny dyjahnastavany «sindrom zaležnaści ad ałkaholu» i «arhaničnaje rasstrojstva asoby», ale pad apiekaj u jaho jość sužycielka z małaletnim dziciem. Tam ža byli pieraličanyja papiarednija prysudy Ścieńkina.
U 2017 hodzie jon atrymaŭ 4,5 hady za zhvałtavańnie. Jon vyzvaliŭsia ŭ 2021 hodzie.
Praz hod jaho pryhavaryli da papraŭčych rabot za ŭchileńnie ad administracyjnaha nahladu, a ŭ 2022 hodzie dali jašče 10 miesiacaŭ strohaha režymu za pahrozu zabojstvam.
U kastryčniku 2024 hoda sud pryznačyŭ Ścieńkinu 2 hady strohaha režymu pa abvinavačvańni ŭ napadzie na palicyjanta: jak skazana ŭ prysudzie, jon vypivaŭ «u načny čas sutak pa-za žyłym pamiaškańniem», parušyŭšy ŭmovy administracyjnaha nahladu, i ŭdaryŭ łokciem i hałavoj inśpiektara PPS, jaki pavioz jaho.
Užo paśla hetaha, u studzieni 2025-ha, Ścieńkinu dadali jašče piać miesiacaŭ za čarhovy epizod uchileńnia ad nahladu.
Imavierna, paśla hetaha jon zaklučyŭ kantrakt ź Minabarony i pajšoŭ na vajnu .
Vierahodna, svaju kryminalnuju karjeru «Dzima Bandyt» (tak nazyvajecca akaŭnt u telehramie, zarehistravany na numar Ścieńkina) pačaŭ jašče ŭ pačatku 2010-ch. U 2013 hodzie tam źjaviłasia fatahrafija maładoha čałavieka, apranutaha ŭ čornuju turemnuju robu. Dakumientaŭ ab sudzimaściach Ścieńkina da 2017 hoda ŭ adkrytym dostupie znajści nie ŭdałosia.
Miarkujučy pa źlitych bazach dadzienych, u Dźmitryja Ścieńkina jość starejšy brat Juryj — u ich supadajuć adrasy rehistracyi ŭ Astrachani i imia pa baćku.
U 2011 hodzie Juryja Ścieńkina pryhavaryli da 7 hadoŭ kałonii strohaha režymu — jon vypadkova zabiŭ ułasnuju maci.
U prysudzie pryvodziacca pakazańni Juryja: jany z maci vypivali, taja stała abražać jaho hramadzianskuju žonku i dzicia, kinuła ŭ syna patelniaj, jon šturchnuŭ jaje ŭ plačo, maci stuknułasia ab tumbačku i vybiehła z kvatery. Praź niekalki hadzin žančynu, jakaja lažała ŭ adnych trusach u padjeździe, vyjaviła susiedka. Razam ź Juryjem jany pryviali jaje ŭ prytomnaść i zaviali ŭ kvateru. Padsudny kazaŭ, što adłučyŭsia da susiedki, kab vyklikać chutkuju, a pa viartańni zaśpieŭ maci ŭžo miortvaj — jon nastojvaŭ, što nie zabivaŭ jaje.
«Šukaŭ dziaŭčat lohkich pavodzin»
Alesiu Łarynu pachavali 2 traŭnia. Na momant publikacyi jaje muž pa-raniejšamu znachodzicca ŭ štučnaj komie. Z Maskvy pryjechała starejšaja siastra dziaŭčynak, zaraz jany ŭsie razam žyvuć u Illi Łaryna ŭ Kursku.
Illi susiedzi raspaviadali, što ŭ dzień zabojstva Ścieńkin nibyta chadziŭ pa vioscy i «šukaŭ dziaŭčat lohkich pavodzinaŭ».
Čamu sałdat vyrašyŭ uvarvacca mienavita ŭ dom Łarynych, Illa nie viedaje, ale, pa słovach tych ža susiedziaŭ, da napadu jon sačyŭ za Alesiaj, kali taja hulała z dočkami.
«Unačy baćka adkryŭ jamu dźviery, [Ścieńkin] pačaŭ zajaŭlać pravy na maci, i baćka pačaŭ supraciŭlacca, — raspaviadaje Illa. — Kali b ja byŭ u toj dzień doma, ja b zabiŭ hetaha p*dara».
Paśla zdareńnia ź Illom i jaho małodšymi siostrami havaryli ŭ Śledčym kamitecie. Jon nie viedaje, jaki zaraz pracesualny status Ścieńkina, ale pieražyvaje, što vajskovaja palicyja «chutčej za ŭsio sprabuje schavać» zabojstva.
2 maja Kurski harnizonny vajenny sud adpraviŭ Dźmitryja Ścieńkina pad vartu, paćvierdzili ASTRA i «Miedyjazonie» u pres-słužbie.
Pry hetym u sudzie admovilisia nazvać artykuł, pa jakim aryštavany padazravany. U aficyjnych kanałach siłavych viedamstvaŭ i padcenzurnych ŚMI ab zabojstvie šmatdzietnaj maci ŭ Kurskaj vobłaści da hetaha času nie napisali ni słova.
Siarhieja z Hirja heta aburaje. «Liču, što ŭłady pavinny kazać i papiaredžvać, što takoje mahčyma, kab ludzi nie adčyniali nieznajomym vajskoŭcam, dy i ŭ pryncypie nie adčyniali. I kab pakarali tych, chto ałkahol pradaje», — kaža jon.
Chacia ŭ nieaficyjnym čacie Biełaŭskaha rajona praciahvajuć źbirać hrošy na ryštunak i bieśpiłotniki dla armii, davier da vajskoŭcaŭ u miascovych žycharoŭ padarvany.
«U Biełaŭski rajon ludzi viarnulisia, u asnoŭnym, kab pracu nie hublać — u nas pracujuć zavody, kambikormavy pracuje, asfaltny. U mnohich haspadarka, ale tak užo ŭ mnohich haspadarku svaje ž miascovyja skrali za čas adsutnaści. Situacyja z vajskoŭcami, viadoma, taksama dvajakaja, — razvažaje Siarhiej. — Kali ich tut nie było, byŭ vynik taki, što usušniki ŭ siało zajšli. Padajecca, što tak biaśpiečniej, ale paśla ŭčorašniaha vypadku ŭžo i nie viedaješ, čaho bajacca. Da nas u Hirji ŭžo nie tak časta prylataje, tamu strašniej, što svoj zabje, a nie dron varožy».
«Moža, bajaŭsia zastavacca ŭ šlubie sa mnoj, bo pracuje na BT». Nastaŭnica, jakaja źjechała praz danosy Bondaravaj, raspaviała pra razvod i žyćcio ŭ emihracyi1414
Kamientary