Za apošnija try hady Jeŭropa pieražyła najhoršy z 1970-ch hadoŭ ekanamičny šok. Voś što čakajecca dalej
Pandemija kavidu stała takim uzrušeńniem dla ekanomiki, jakoje zdarajecca raz za niekalki pakaleńniaŭ. A da jaje nastupstvaŭ dadaŭsia šokavy rost cenaŭ na enierhanośbity ŭ vyniku napadu Rasii na Ukrainu. Tym nie mienš z 2015 hoda, za 8 hadoŭ, ceny ŭ zonie jeŭra vyraśli ŭsiaho na 24% — na stolki ŭ Biełarusi jany ŭ toj samy čas vyrastali za dva-try hady. A padzieńnie realnych zarobkaŭ kampiensavałasia rostam sacyjalnych vypłat. U vyniku ŭzrovień dachodaŭ ludziej upaŭ na 1 — 4% tolki ŭ asobnych krainach. Voś što pakazvaje statystyka.
Jak piša Le Monde, inflacyja ŭ jeŭrazonie pamienšała da 2,4% u listapadzie. Heta daloka ad piku ŭ 10,6%, jaki byŭ zafiksavany hodam raniej.
Jak adznačaje vydańnie, u šerahu krain rost cen u apošni miesiac byŭ niaznačny — ad 0,7% u Italii da 6,9% u Słavakii. A ŭ Bielhii ŭvohule nazirałasia padzieńnie na 0,7%.
Heta aznačaje, što Jeŭropa adoleła enierhietyčny šok. Hetaja zima abiacaje być bolš kamfortnaj. Hiermanija pastaviła terminał dla impartu zvadkavanaha hazu. Italija padpisała pahadnieńnie ab pastaŭkach z Ałžyram.
Jašče adzin faktar palapšeńnia — łancužki pastavak. Poŭnaściu zabłakavanyja na pačatku pandemii, jany praktyčna viarnulisia da svajho narmalnaha stanu. Aptymizm vyklikaje i toj fakt, što ŭnutranuju inflacyju taksama ŭdałosia ŭziać pad kantrol.
Ekśpierty śćviardžajuć, što ŭ apošnija try hady Jeŭropa pieražyła najhoršy z 1970-ch hadoŭ šok. Najbolš adčuvalna padskočyli ceny na haz, jakija letam 2022 hoda ŭzraśli ŭ 15 razoŭ. Pastupova heta akazała ŭpłyŭ na ŭsiu ekanomiku. Za hod realnaja zarpłata źniziłasia na 7,5%, u toj čas jak u kryzisny 2011 hetaje źnižeńnie było tolki na 1,2%.
Adčuvańnie źbiadnieńnia šyroka raspaŭsiudžana pa ŭsioj Jeŭropie i paćviardžajecca statystykaj. U kancy 2022 hoda, u razhar inflacyjnaha piku, realnaja zarabotnaja płata źniziłasia na 13% u Ispanii, na 11% u Italii, na 9% u Hiermanii.
Adnak, sutyknuŭšysia z kryzisam, urady masava stali pradprymać miery. Francyja ŭstanaviła «taryfny ščyt» dla kamunalnych płaciažoŭ, i pieravažnaja bolšaść krain tak ci inakš padtrymali enierhietyku. Takim čynam, najaŭny dachod chatnich haspadarak (jaki taksama ŭklučaje ŭ siabie padatki, sacyjalnuju dapamohu i h. d.) upaŭ mienš rezka, čym zarabotnaja płata. Pa statystyčnych danych, u jeŭrazonie ŭ cełym uzrovień dachodaŭ za vylikam inflacyi navat vyras na 2% u paraŭnańni z 2019 hodam (u Francyi — na 2,5%). Ale, prykładam, u Hiermanii i Italii jon upaŭ adpaviedna na 2,3% i 3,9%.
Šok rostu cen pryvioŭ da taho, što jeŭrapiejcy stali kuplać mienš, pierajšli ad viadomych brendaŭ da miascovych handlovych marak i ŭsio bolš stali zakuplajucca ŭ dyskaŭntarach.
U Hiermanii šmat kamientaroŭ vyklikała infarmacyja ab źnižeńni spažyvańnia kaŭbas. U 2022 hodzie prodaž śvininy na dušu nasielnictva skłaŭ 52,2 kh, što źjaŭlajecca histaryčnym minimumam z 1989 hoda. Najbolš abvalilisia (-18%) prodažy bija-praduktaŭ. A voś u dyskaŭntarach, dzie pradajecca bolš tannaje miasa, naziraŭsia rost na 3,2%.
U Francyi śpiecyjalisty havorać ab «biesprecedentnym źnižeńni popytu na pradukty» — na 3% u paraŭnańni z 2019 hodam. Biez pandemii i inšych admoŭnych faktaraŭ zamiest padzieńnia ŭ Jeŭropie naziraŭsia b rost na 6% (z ulikam tempaŭ, jakija byli ŭ 2010-ja hady). Heta aznačaje, što ludzi stali bolš bierahčy pradukty, mienš vykidvać u adkidy.
Vyjhrali dyskaŭntary — Aldi, Lidl i inš. Ich dola na rynku vyrasła z 17,6% u 2019 hodzie da 19,1% u 2023-m. U Italii — z 18,9 da 23%. I ekśpierty zapeŭnivajuć, što viartańnia da minułaha stanu nie adbudziecca — pandemija pryviała da raźvićcia servisaŭ dastaŭki, typu biełaruskaj «Je-dastaŭki», a inflacyja prymusiła pieraklučycca na miascovyja brendy.
Jak adznačaje vydańnie, ekanamičny šok, vyklikany inflacyjaj, nie padobny da kryzisaŭ apošnich dziesiacihodździaŭ. Na hety raz, u adroźnieńnie ad finansavaha kryzisu 2008 hoda abo kryzisu jeŭrazony 2010—2015 hadoŭ, nie nazirałasia rezkaha rostu biespracoŭja.
Druhim stanoŭčym momantam stała pavyšeńnie zarabotnaj płaty. U kastryčniku jaje rost zdahnaŭ uzrovień inflacyi. Ekśpierty vykazvajuć aściarožnyja spadziavańni na toje, što ŭ 2024 hodzie straty realnaj zarabotnaj płaty ŭ pieryjad 2020—2022 hoda buduć kampiensavanyja.
U toj ža čas jany papiaredžvajuć, što viartańnie da dakryzisnaha trendu, heta značyć da tych uzroŭniaŭ zarobkaŭ, jakich možna było b čakać biez pandemii i biez enierhietyčnaha kryzisu, pakul zastajecca dalokaj pierśpiektyvaj.
Čytajcie jašče:
Ciapier čytajuć
Lehiendarnaja žurnalistka Luboŭ Łuniova raskazała pra Viktara Łukašenku i adnakurśnikaŭ, stvareńnie «Viasny» i palityčny bamond13
Kamientary